Adopcja dziecka. Jak wygląda proces adopcji dziecka w Polsce?

Adopcja dziecka w Polsce nadal nie jest popularna. Długotrwałość procesu adopcji, ograniczenia prawne, niemożliwość spełnienia wszystkich zaleceń i obawy przed adopcją powodują, że wiele par rezygnuje. Jak wygląda przygotowanie do adopcji dziecka w Polsce? Jakie są wymagania do adopcji dziecka? Jakie dokumenty są wymagane? Wszystko w temacie: adopcja dziecka.

Czym jest adopcja dziecka?

Adopcja dziecka w polskim prawie występuje pod nazwą przysposobienie. Nazwa pochodzi z języka łacińskiego (adoptio) i znaczy „usynowienie”.

W Polsce wyróżnia się trzy formy przysposobienia, różniące się natężeniem powstałych więzi rodzinnych i wynikających z nich skutków prawnych. Są to:

przysposobienie pełne,
przysposobienie całkowite (pełne nierozwiązywalne)
i przysposobienie niepełne.

Jak wygląda proces adopcji dziecka w Polsce?

W jakim wieku dzieci można adoptować?

Dzieci, które można adoptować nie przekraczają granicy pełnoletniości, czyli 18 lat. W przypadku osoby po ukończeniu 13. roku życia, do orzeczenia o adopcji potrzebna jest zgoda dziecka.

Proces adopcji dziecka w Polsce może przebiegać wówczas, gdy:

biologiczni rodzice dziecka zostali pozbawieni praw rodzicielskich;
rodzice sami zrzekli się praw, wyrazili zgodę na przysposobienie dziecka;
rodzice są nieznani, a sytuacja prawna i dane dziecka zostały określone przez sąd.

Warto wiedzieć, jakie wymagania trzeba spełnić, by adoptować dziecko.

Pierwsze kroki do adopcji – jak rozpocząć proces adopcji dziecka w Polsce?

Proces adopcji dziecka w Polsce to wieloetapowe i wymagające przedsięwzięcie, które wymaga przygotowania zarówno od strony formalnej, jak i psychologicznej. Adopcja dziecka ma na celu nie tylko zapewnienie dziecku opieki, ale także dopasowanie go do odpowiedniej rodziny.

Oto, jak wygląda proces adopcji dziecka w Polsce i kolejne etapy adopcji dziecka.

Zgłoszenie i wstępne przygotowanie do adopcji dziecka

Pierwszym krokiem dla przyszłych rodziców adopcyjnych jest zgłoszenie chęci adopcji do ośrodka adopcyjnego. Kandydaci mogą wybierać spośród licznych ośrodków, jednak wszystkie realizują podobny schemat działania zgodny z przepisami prawa.

Kto może adoptować dziecko (a kto nie może adoptować dziecka)? Na tym etapie odbywa się wstępna ocena kandydatów, aby sprawdzić, czy spełniają formalne wymogi – muszą być pełnoletni, mieć pełną zdolność do czynności prawnych i stabilną sytuację finansową.

Weryfikacja i badania psychologiczne a adopcja dziecka

Kolejny etap obejmuje dokładniejszą ocenę potencjalnych przyszłych rodziców, w tym ich zdrowia fizycznego i psychicznego. Przeprowadza się także szczegółowe badania psychologiczne i wywiady, które mają na celu sprawdzenie gotowości i motywacji kandydatów do adopcji dziecka oraz ich umiejętności wychowawczych.

Szkolenie przed adopcją dziecka

Kandydaci do adopcji przechodzą szkolenie przygotowujące do roli rodziców adopcyjnych. Program kursu obejmuje takie tematy jak rozwój emocjonalny i psychiczny dziecka, problemy adaptacyjne oraz przygotowanie do stawienia czoła wyzwaniom związanym z adopcją. Szkolenie jest obowiązkowe i ma na celu pomoc przyszłym rodzicom w lepszym rozumieniu potrzeb dziecka adopcyjnego. W różnych placówkach stosuje się zróżnicowane metody.

Przydział dziecka i okres próbny

Po pozytywnym przejściu szkolenia i weryfikacji potencjalnych przyszłych rodziców, ośrodek adopcyjny przeprowadza procedurę dopasowania dziecka. Proces adopcyjny uwzględnia wiek, zdrowie, potrzeby emocjonalne i inne szczególne cechy dziecka oraz oczekiwania i możliwości rodziny. Jeśli obie strony wyrażą zgodę, następuje tzw. okres próbny, w którym rodzice mają możliwość nawiązania więzi z dzieckiem przed formalnym zakończeniem adopcji.

Złożenie wniosku do sądu o adopcję poznanego dziecka

Ośrodek adopcyjny pomaga przyszłym rodzicom złożyć wszelkie potrzebne dokumenty potrzebne do adopcji i czynnie uczestniczy w całym procesie. Po pewnym czasie dochodzi do pierwszej rozprawy. Wówczas sąd zwykle zgadza się na zabranie dziecka do nowej rodziny, co otwiera tzw. okres preadopcyjny. Druga rozprawa, uzupełniająca formalności prawne, staje się całkowitym dopełnieniem procesu adopcji.

Sądowa procedura adopcyjna

Po pozytywnym przejściu okresu próbnego następuje formalna procedura adopcyjna przed sądem. W trakcie rozprawy sądowej sprawdzane są wszystkie dokumenty, a sąd ostatecznie podejmuje decyzję o adopcji dziecka. W orzeczeniu sądowym określa się, czy adopcja ma charakter pełny (dziecko otrzymuje status pełnoprawnego członka rodziny, włącznie ze zmianą nazwiska i pełnią praw dziedziczenia) czy też niepełny.

Adopcja dziecka a wsparcie postadopcyjne

Po zakończeniu procesu adopcyjnego rodzice adopcyjni często mogą korzystać z wsparcia psychologicznego i socjalnego oferowanego przez ośrodki adopcyjne. Jest to szczególnie ważne, aby ułatwić dziecku i rodzicom adaptację do nowej sytuacji.

Kto może starać się o adopcję dziecka?

Największe szanse na adopcję dziecka mają małżeństwa i pełne rodziny. Jest to bowiem środowisko optymalne, najbardziej pożądane, które umożliwi dziecku wieloaspektowy i wszechstronny rozwój. Osoby samotne, pragnące dziecka także mogą starać się o przysposobienie, jednak w konfrontacji z rodzinami ich szanse mogą być mniejsze.

Aby zostać rodzicem adopcyjnym, konieczne jest spełnienie kilku innych kryteriów formalnych:

pełnoletniość oraz stabilna sytuacja życiowa i finansowa,
brak poważnych problemów zdrowotnych,
motywacja do adopcji wynikająca z chęci stworzenia stabilnego domu dla dziecka.
brak przeszłości kryminalnej.

W praktyce każda decyzja dotycząca adopcji jest indywidualna, a ośrodki adopcyjne zwracają uwagę na szeroki kontekst, by dopasować dziecko do jak najlepszego środowiska.

Oczywiście to nie wszystkie wymagania do adopcji dziecka. Przygotowanie do adopcji to wiele miesięcy starań, spotkań i zbierania dokumentów. Czas trwania procesu adopcji? Proces adopcji w Polsce może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat, zależnie od sytuacji kandydatów i dziecka. Procedury są restrykcyjne, ale mają na celu ochronę dobra dziecka i zapewnienie mu stabilnego, kochającego środowiska rodzinnego.

Obawy rodziców adopcyjnych

Już wiemy, jak adoptować dziecko, warto jednak omówić również obawy rodziców adopcyjnych. Decyzja o tym, że adoptujemy dziecko wcale nie kończy obaw i wątpliwości. Wręcz je potęguje. Pytanie, czy zdołam je pokochać okazuje się być tylko wierzchołkiem góry lodowej.

Czego boją się rodzice, którzy zdecydowali się na adopcję?

pochodzenie dziecka – kandydaci boją się, że złe pochodzenie dziecka „wyjdzie” w przyszłości. Czy kwestia pochodzenia stanowi rzeczywiście istotne obciążenie? W jakimś stopniu tak, ale bardziej chodzi tutaj o zdrowie samego dziecka – jeśli matka stosowała używki będąc w ciąży, mogło się to odbić na jego organizmie.
psychika dziecka – psychika dziecka adoptowanego stanowi szczególną troskę przyszłych rodziców – zwłaszcza, że często nie mają oni wystarczającej wiedzy na temat biologicznej rodziny malca.
zdrowie dziecka – rodzice obawiają się także innego obciążenia, które w jakiś stopniu wynika z samej sytuacji życiowej malucha. Chodzi o tzw. zespół choroby sierocej, czyli zespół poważnych zaburzeń lub zahamowania rozwoju psychicznego malca, który może powodować również objawy somatyczne.

Oczywiście najłatwiej byłoby, gdyby malec nie wykazywał żadnych braków – by wyszedł z rodziny, która dawała mu wszystko. Niestety, takie dzieci nie zamieszkują ośrodków adopcyjnych.

Rozwiewanie tych obaw jest możliwe dzięki odpowiedniemu przygotowaniu i wsparciu, zarówno ze strony specjalistów, jak i bliskich. W Polsce ośrodki adopcyjne oraz poradnie psychologiczne oferują wsparcie emocjonalne i merytoryczne na każdym etapie adopcji, co pomaga rodzicom adopcyjnym stawić czoła obawom i zapewnić dziecku jak najlepsze warunki rozwoju.

Dowiedz się więcej: