Adopcyjny niezbędnik

Podczas ciąży wszystko wokół wydaje się być niebezpieczne dla przyszłej mamy i rosnącego pod sercem maluszka. „Czy to danie nie zaszkodzi?”, „Czy taka podróż nie wpłynie na niego niekorzystnie?”. Tego rodzaju pytań rodzi się na co dzień miliony. Jednak przygotowanie domu na przyjęcie nowego lokatora i myśl o chwili, kiedy będzie można zobaczyć wreszcie ten maleńki skarb na własne oczy, wynagradzają wszelkie zmartwienia. Nieco inaczej okres oczekiwania na dziecko przeżywają przyszli rodzice adopcyjni. Na co musicie być przygotowani, planując adopcję?

Jakie warunki musicie spełnić, aby zostać rodzicami adopcyjnymi?

Jeżeli już podejmiecie tę ważną, być może najważniejszą decyzję w swoim życiu, musicie przygotować się na to, że teraz to względem Was inni muszą podjąć decyzję: ocenić, czy jesteście odpowiednimi kandydatami na rodziców zastępczych. Istnieją pewne warunki, jakie stawiane są kandydatom na rodziców adopcyjnych i których wypełnienie jest podstawą ubiegania się o adopcję. Osoba, która chce adoptować dziecko, musi być pełnoletnia i posiadać pełne prawa cywilne i obywatelskie (nie być ubezwłasnowolniona).

Największą szansę na pomyślne przeprowadzenie procedury mają oczywiście pary małżeńskie, gdyż stanowią one pełną rodzinę, w przeciwieństwie do osób samotnych. Nie ma znaczenia, czy starający się o dziecko to bezdzietne małżeństwo czy też para posiadająca własne dzieci. Istotnym jest fakt, czy para ta pozostaje w formalnym czy też nieformalnym związku – w drugim przypadku adopcja nie jest możliwa. Ponadto przepisy prawne mówią, że starający się muszą na stałe zamieszkiwać na terytorium RP, posiadać wystarczające warunki mieszkaniowe oraz udokumentowane, stałe źródło utrzymania, odpowiedni stan zdrowia, nie są lub nie byli w przeszłości pozbawieni władzy rodzicielskiej.

Przyszli rodzice muszą postarać się także o pozytywną opinię ośrodka adopcyjnego, oraz odbyć odpowiednie szkolenie, z którego otrzymają stosowne zaświadczenie kwalifikacyjne. Konieczna jest także ich świadoma deklaracja, że są w stanie należycie wypełniać powierzone obowiązki i godnie wywiązywać się z opieki nad przyjętym dzieckiem. Każdy ośrodek adopcyjny w naszym kraju ma własne zasady postępowania i współpracy z kandydatami na rodziców, z tego też względu proces adopcji nie wszędzie wygląda jednakowo – mogą pojawić się pewne dodatkowe warunki, inne z kolei nie są brane pod uwagę. Warunki te obejmują np. niekaralność, długość trwania małżeństwa, różnicę wieku pomiędzy dzieckiem a rodzicami czy też różnicę wieku pomiędzy małżonkami. Złożona procedura adopcyjna ma na celu zapobiec przekazaniu dziecka w niewłaściwe ręce oraz znalezienie dla niego najodpowiedniejszej rodziny adopcyjnej.

Jak musicie przygotować się do adopcji?

Kandydaci muszą zgłosić się do wybranego ośrodka adopcyjnego. Tam rozpoczyna się pierwszy etap procedury adopcyjnej, a więc etap spotkań, rozmów i testów psychologicznych. Celem tego rodzaju spotkań jest jak najlepsze poznanie rodziny oraz stwierdzenie, jakie relacje panują pomiędzy małżonkami i czy są one na tyle poprawne, aby para była w stanie stworzyć warunki do rozwoju i wychowania nowego członka rodziny. Dają one możliwość oceny tego, czy kandydaci będą w stanie zaspokoić podstawowe potrzeby emocjonalne dziecka oraz zapewnić mu poczucie bezpieczeństwa.

Okres przygotowawczy obejmuje spotkania informacyjne, diagnozę pedagogiczną, diagnozę psychologiczną, zajęcia grupowe (mające na celu m.in. przekazanie kandydatom wiedzy o podstawowych problemach rozwojowych oraz emocjonalnych porzuconych dzieci), wizyty w domu kandydatów, wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania, spotkania z prawnikiem, a także z rodzinami, które już adoptowały dziecko i chcą podzielić się własnymi doświadczeniami oraz udzielić przydatnych porad. Całość cyklu przygotowawczego kończy indywidualne spotkanie, podsumowujące dotychczasowe prace.

Pracownicy ośrodka muszą opracować wyniki przeprowadzonych diagnoz, przeanalizować wszystkie dokumenty oraz przedstawić swe wnioski i spostrzeżenia komisji kwalifikacyjnej. Okres przygotowań trwa około 9 miesięcy, ale poszczególne jego elementy mogą różnić się długością, w zależności od ośrodka. Ponadto cykl przygotowawczy może zostać poszerzony, jeżeli wymagają tego indywidualne potrzeby danego małżeństwa.

Wykaz dokumentów potrzebnych do adopcji:

• aktualny odpis zupełny aktu małżeństwa;
• metryka zawarcia związku sakramentalnego oraz opinii od proboszcza lub zaprzyjaźnionego księdza (w przypadku ośrodków katolickich);
• akt urodzenia – w przypadku osoby samotnej;
• zaświadczenie o zarobkach;
• zaświadczenie z urzędu gminy (w przypadku osób prowadzących działalność rolniczą);
• opinia z miejsca pracy;
• zaświadczenie o niekaralności;
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia;
• zaświadczenie z poradni zdrowia psychicznego;
• zaświadczenie poradni odwykowej (na temat tego, że nie było się leczonym lub też – w przypadku byłych pacjentów – w celu wydania opinii o stanie zdrowia).

Jak wyglądają procedury adopcyjne?

Adoptować można jedynie osoby małoletnie, a więc przed ukończeniem 18. roku życia. W przypadku, kiedy dziecko ukończyło 13 lat, wymaga się także jego zgody na przysposobienie. Przed orzeczeniem adopcji młodszego dziecka sąd ma obowiązek wysłuchać je, o ile jest ono w wieku, pozwalającym pojąć znaczenie adopcji. Na przysposobienie musi być udzielona także zgoda rodziców biologicznych. Nie jest ona konieczna jeżeli:

• rodzice naturalni zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej;
• rodzice naturalni są nieznani;
• porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody;
• nastąpiło sądowe ustalenie ojcostwa bez przyznania ojcu władzy rodzicielskiej.

Przyszli rodzice muszą poważnie i dojrzale podejść do kwestii wyboru dziecka, któremu chcą stworzyć nową, szczęśliwą rodzinę. To naturalne, że obawiają się oni, iż zupełnie obce dziecko może być obciążone różnego rodzaju chorobami czy też skłonnościami, mającymi swe źródło w genach, jakimi obdarzyli go biologiczni rodzice. Nie muszą wstydzić się tego, że chcą wiedzieć, w jakich warunkach dziecko przebywało kiedyś i jakie są jego korzenie.

Muszą jednak zdawać sobie sprawę z tego, że dziecko nie dziedziczy zachowań społecznych. Nie powinni więc obawiać się, iż niechlubne skłonności biologicznych rodziców (np. do kradzieży) zostały przekazane także i dziecku. Jeżeli para zadecyduje już, które dziecko chciałaby wziąć pod opiekę, ośrodek ma obowiązek przedstawić wszelkie informacje, jakie posiada na jego temat (zarówno te, dotyczące go bezpośrednio, jak i związane z jego biologiczną rodziną, powodem przekazania do ośrodka adopcyjnego).

Pierwsze spotkanie z dzieckiem przygotowanym do adopcji

Para może spotkać się z wybranym dzieckiem, a następnie kontynuować spotkania, przez co ma możliwość lepszego poznania dziecka, aktywnego uczestnictwa w jego życiu i codziennych problemach. Złożenie wniosku o adopcję w biurze podawczym właściwego sądu (wydział rodzinny) kończy ten etap procedury adopcyjnej. Rodzice składają wymagane przez ośrodek dokumenty, a sąd dokonuje wstępnej analizy danych i wzywa wnioskodawców oraz opiekuna prawnego dziecka na pierwszą rozprawę. Jej efektem jest określenie sposobu oraz okresu osobistej styczności z przysposabianym dzieckiem. Już po pierwszej rozprawie istnieje możliwość tymczasowego zabrania dziecka do nowego domu.

Druga rozprawa dopełnia procedurę adopcji i kończy się całkowitym opuszczeniem przez dziecko ośrodka adopcyjnego. Stanowi to postawę do sporządzenia nowego aktu urodzenia dziecka przez Urząd Stanu Cywilnego. Teraz pozostaje jedynie zameldowanie dziecka w domu nowych rodziców. Najważniejsze jest, aby starający się o dziecko, jasno sformułowali swoje oczekiwania wobec przygarnianego dziecka, ale jednocześnie nie stwarzali sobie ideału, modelu, do którego będą chcieli przyrównywać poznane dzieci. Jeżeli skonstruują dla siebie tego rodzaju wzór, żaden wychowanek ośrodka nie sprosta wymaganiom, a droga do adopcji pełna będzie rozczarowań i przeciwności.

To my jesteśmy Twoimi rodzicami, ale…

Adopcja to nie tylko umowa ani też stosunek prawny, jaki powstaje pomiędzy rodzicami a przysposobionym dzieckiem. To przede wszystkim jedna z najpiękniejszych decyzji w życiu wielu par, które nie miały tego szczęścia, aby poznać czym jest dar naturalnego rodzicielstwa. To jednocześnie ogromna odpowiedzialność, jaką dwoje ludzi dobrowolnie decyduje się podjąć. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo, wychowanie i życie zupełnie obcej przecież istoty.

To również deklaracja, że nowi rodzice decydują się zarówno na te dobre, szczęśliwe, jak i te trudniejsze chwile. Dlatego też decyzja o adopcji musi być gruntownie przemyślana i pewna. Przyszli rodzice muszą być przekonani, że podołają trudnościom i zadaniom, jakie przed nimi staną – zarówno w okresie przygotowań do adopcji, jak i wtedy, kiedy już uda im się stworzyć nową rodzinę. Podstawą jest to, aby wzajemne relacje nie były budowane na kłamstwie: jasno i zgodnie zadecydujcie, kiedy powiecie dziecku o tym, że jest adoptowane. Ukrywanie tego faktu zazwyczaj kończy się ogromnym rozczarowaniem i zawodem obu stron. Dziecko traci zupełnie zaufanie do rodziców, ci z kolei – wszystko to, co starali się stworzyć latami – pełną rodzinę.

Nie wymagajcie też od niego, aby było idealne. Nie szukajcie przyczyn złego zachowania w jego korzeniach. Możecie być pewni, że Wasz własny potomek także miałby wady i słabości. Zamiast obwiniać naturalnych rodziców, przyjmijcie do świadomości, że teraz i już na zawsze – to Wy jesteście rodzicami i to na Was ciąży zadanie wychowania tego właśnie człowieka. Mimo tego, że zakończenie procesu adopcji, tak jak naturalnego porodu przynosi ulgę i radość z otrzymanego daru rodzicielstwa, niesie także nowe wyrzeczenia i trudności.

Istnieją oczywiste różnice pomiędzy okresem ciąży, a oczekiwaniem na adopcję, ale od chwili zabrania dziecka z ośrodka adopcyjnego – to już pełnoprawny członek Waszej rodziny. Znajdźcie dla niego odpowiednie miejsce nie tylko w Waszym domu, ale przede wszystkim – w sercu.