Badania w ciąży

Prawdopodobnie w żadnym innym okresie swojego życia nie będziesz badać się aż tak często. Trudno się dziwić – stan twojego zdrowia świadczy teraz nie tylko o twoim samopoczuciu. Sprawdź, na jakie badania musisz się przygotować!

Poniżej opisujemy rutynowe badania, jakie należy wykonać w przebiegającej prawidłowo ciąży.

USG

U wielu przyszłych mam to właśnie to badanie potwierdza ciążę. Dzięki niemu lekarz może stwierdzić, czy rzeczywiście doszło do zapłodnienia i czy zarodek jest umiejscowiony prawidłowo – w macicy. W przeważającej większości lekarze przeprowadzają kontrolne badania USG przy każdej kolejnej wizycie, oceniając w tym czasie przyrost masy, czynność serca i ruchy płodu. Takie wizyty odbywają się standardowo co 3 – 4 tygodnie.

Badanie ginekologiczne

To badanie palpacyjne, które lekarz prowadzący wykonuje na każdej wizycie. Pozwala ono ocenić stan szyjki macicy oraz kanału rodnego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie przedwczesnego skracania się szyjki, co może grozić przedwczesnym porodem.

USG prenatalne

To szczególny rodzaj badania USG. Z uwagi na swoją dokładność pozwala wykryć ryzyko wystąpienia u płodu wad genetycznych i rozwojowych. Jest w pełni bezpieczne, bezbolesne i nieinwazyjne. Zaleca się wykonać je trzykrotnie: między 11. a 14. tygodniem ciąży, między 18. a 22. tygodniem ciąży (USG „połówkowe”) oraz między 28. a 32. tygodniem ciąży. W zależności od trymestru w czasie badania oceniane są inne parametry:

• USG prenatalne I trymestru: przede wszystkim pomiar przezierności fałdu karkowego oraz określenie wieku ciąży;
• USG prenatalne II trymestru: dokładna ocena i pomiar ciała dziecka i narządów wewnętrznych; określenie ilości wód płodowych i długości szyjki macicy;
• USG prenatalne III trymestru: przede wszystkim ustalenie tempa wzrastania płodu i lokalizacji łożyska.

Morfologia krwi

W czasie ciąży należy regularnie wykonywać morfologię krwi. Częstotliwość zależy od preferencji danego lekarza prowadzącego, a także od wyników poprzedniego badania. Wielu lekarzy zleca wykonanie morfologii na co drugą wizytę kontrolną. Badanie wykonuje się głównie w celu wykluczenia niedokrwistości, która w trakcie ciąży jest stosunkowo częstym zjawiskiem z uwagi na zwiększenie objętości krwi w organizmie.

Inne badania krwi

Badanie krwi to nie tylko morfologia. W ciąży nasza krew daje odpowiedź na wiele pytań, dotyczących ewentualnych zagrożeń dla rozwoju dziecka. Pocieszające jest to, że dzięki pobraniu jednej próbki można ocenić wiele potrzebnych na danym etapie parametrów. W ciąży standardowo wykonuje się:

• badanie w kierunku cukrzycy – najczęściej polega ono na ocenie stężenia glukozy we krwi na czczo, ewentualnie badanie OGTT u kobiet z czynnikami ryzyka cukrzycy ciężarnych (do 10. tygodnia);
• doustny test obciążenia 75 g glukozy (OGTT) – oznaczenie stężenia glukozy: przed podaniem glukozy (na czczo) oraz po 1 i po 2 godzinach od podania glukozy (24-26 tydzień – jeśli nie było wskazań, aby wykonać je wcześniej);
• badanie w kierunku kiły (VDRL) (do 10. tygodnia i ew. 33-37 tydzień w grupie kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem zakażenia);
• badanie w kierunku HIV (do 10. tygodnia i 33-37 tydzień);
• badanie w kierunku wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV) (do 10. tygodnia i ew. 33-37 tydzień);
• badanie antygenu HBs – w kierunku zakażenia WZW typu B (33-37 tydzień);
• badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM) (do 10. tygodnia i między 21-26 tygodniem, jeśli pierwszy wynik był ujemny);
• badanie w kierunku różyczki (IgG, IgM) (do 10. tygodnia);
• ustalenie grupy i Rh krwi (do 10. tygodnia);
• przeciwciała odpornościowe do antygenów krwinek czerwonych (badanie w kierunku konfliktu serologicznego) (do 10. tygodnia);
• przeciwciała anty-D u kobiet Rh (–) (21-26 tydzień, 27-32 tydzień – w przypadku występowania wskazań – podanie immunoglobuliny anty-D (28–30 tydzień ciąży)
• badania w kierunku chorób tarczycy – oznaczenie stężenia TSH (do 10. tygodnia).

Badanie moczu

W czasie ciąży regularnie wykonuje się badanie moczu – najczęściej w takich samych odstępach czasu, co morfologię. Badanie pozwala zdiagnozować ewentualne zakażenie układu moczowego, co może być groźne dla rozwijającego się płodu.

Wymazy

• cytologia (do 10. tygodnia) – jeśli w przeciągu pół roku przed zapłodnieniem przyszła mama nie robiła cytologii, wówczas lekarz zleca jej przeprowadzenie. Niektórzy lekarze zalecają je bez względu na datę przeprowadzenia poprzedniego badania.
• badanie czystości pochwy (do 10. tygodnia, 15 – 20 tydzień, 33 -37 tydzień);
• posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących (35–37 tydzień ciąży).

Pomiar masy ciała

Pomiar masy ciała prowadzony jest na każdej wizycie kontrolnej, celem ustalenia, czy kobieta prawidłowo przybiera na wadze. Ma to znaczenie dla prawidłowego rozwoju ciąży.

Pomiar ciśnienia tętniczego krwi

W czasie ciąży  niezwykle ważne jest regularne sprawdzanie ciśnienia krwi, z uwagi na możliwość wystąpienia nadciśnienia. Ciąża z nadciśnieniem uważana jest za ciążę wysokiego ryzyka, ponieważ może prowadzić do stanu przedrzucawkowego i rzucawki. Niektórzy lekarze mierzą ciśnienie pacjentki w czasie wizyty, inni zalecają przyszłym mamom samodzielne kontrolowanie ciśnienia, np. raz w tygodniu.

Badanie stomatologiczne

Lekarz prowadzący powinien poinformować ciężarną pacjentkę o konieczności sprawdzenia stanu swoich zębów. Choć nadal niektórzy są przekonani, że w ciąży nie należy ich leczyć, to bardzo szkodliwy stereotyp. Wszelkie niezbędne zabiegi stomatologiczne można i trzeba wykonywać na bieżąco, najlepiej po upływie 13. tygodnia ciąży. Jeśli jakiś zabieg jest niewskazany bądź mógłby rodzić jakiekolwiek ryzyko dla rozwijającego się płodu, stomatolog z pewnością o tym poinformuje i zaproponuje rozwiązanie najbardziej bezpieczne dla mamy i dziecka.

Badanie okulistyczne

Jeśli przyszła mama ma wadę wzroku, warto by przed porodem odwiedziła okulistę. Niektóre problemy ze wzrokiem mogą stanowić przeciwwskazanie do porodu naturalnego.

KTG

To badanie wykonywane u wszystkich ciężarnych pod koniec ciąży i w czasie porodu. Pozwala na równoczesną rejestrację czynności serca płodu i czynności skurczowej macicy. W ten sposób możemy sprawdzić stan dziecka i ewentualne skurcze, a także zaobserwować wzajemną zależność obu parametrów. W ciąży przebiegającej prawidłowo KTG przeprowadzane jest dopiero w trzecim trymestrze, ale jeśli ciąża jest mnoga lub zagrożona, zapis wykonuje się regularnie już od 25. tygodnia. Jeśli termin porodu minął, a akcja porodowa jeszcze się nie rozpoczęła, badanie wykonuje się regularnie co 2-3 dni.

—-

Sugerowane terminy wykonania badań są orientacyjne i mogą zostać zmodyfikowane odpowiednio do wskazań medycznych i sytuacji zdrowotnej danej ciężarnej. Jeżeli oprócz powyższych będą konieczne jeszcze inne, dodatkowe badania, poinformuje o tym pacjentkę lekarz prowadzący. A w przypadku jakichkolwiek niepokojących sygnałów – z pewnością zaproponuje dokładniejszą diagnostykę. Warto też zaznaczyć, że z uwagi na trwającą obecnie pandemię koronawirusa, wizyty kontrolne mogą odbywać się z inną częstotliwością, a terminy niektórych badań ulec przesunięciu.