Badania na płodność – jak i kiedy zbadać płodność?

Może starania macie dopiero w planach, ale istnieją uzasadnione obawy, że starania o dziecko mogą być utrudnione? Między innymi takie powody powinny skłonić was do wykonania badania na płodność. Jakie badania na płodność należy zrobić i w jakiej kolejności się im poddać? Gdzie zrobić badania na płodność

Badanie na płodność – kiedy je wykonać?

Niepłodność to problem, który dotyka wiele par na całym świecie. Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), niepłodność to niemożność zajścia w ciążę po 12 miesiącach regularnego współżycia bez stosowania środków antykoncepcyjnych. Jest to problem, który może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn, i może mieć wiele różnych przyczyn.

Bardzo ważne jest więc, aby wykonać badania na płodność, kiedy mamy podejrzenia, że ten dotyczy to także nas. Nie warto zwlekać, bo im szybciej znajdziecie przyczynę, tym szybciej będziecie mogli wdrożyć odpowiednie postępowanie i leczenie.

Całych dwunastu miesięcy nie trzeba czekać w sytuacjach, kiedy:

• kobieta ma powyżej 35 lat;
• stwierdzono u kobiety endometriozę, zespół policystycznych jajników, mięśniaki macicy;
• kobieta ma nieregularne miesiączki,
• jeden z partnerów przeszedł leczenie onkologiczne;
• mężczyzna przeszedł leczenie w związku z chorobą narządu rozrodczego.

Powyższe przypadki powinny skłonić do znacznie szybszego wykonania diagnostyki płodności. Jakie badania na płodność zrobić?

Badanie płodności mężczyzn – panowie przodem

Jeśli nie wiecie, gdzie leży problem, pierwszy na badanie na płodność powinien zgłosić się mężczyzna. Dlaczego? Ponieważ badania nasienia (stanowiące absolutną podstawę męskich badań płodności) są szybsze, prostsze i tańsze niż diagnostyka przyczyn kobiecej niepłodności. Jeśli zdecydujecie, że on zbada się pierwszy, możecie zaoszczędzić sporo czasu.  Co ważne, nieprawdą jest, że w większości przypadków źródło problemu leży po stronie kobiety!

• badanie nasienia – badanie jest proste i szybkie. Przed badaniem należy powstrzymać się od współżycia przed 3-5 dni. W dniu badania oddaje się próbkę nasienia do specjalnego pojemnika, a następnie wystarczy poczekać na wyniki. Nieprawidłowości nasienia mogą mieć różną postać. Plemników w ejakulacie może być zbyt mało, zaburzenia mogą dotyczyć także ich ruchliwości lub budowy;
• badania hormonalne;
• badanie USG;
• badanie urologiczne.

Badanie płodności u kobiet – podstawowe badania diagnostyczne dla kobiet

W przypadku kobiet sprawa jest zdecydowanie bardziej złożona, a możliwych badań – dość sporo. Jakie badania na płodność powinna wykonać kobieta?

• podstawowe badanie ginekologiczne i cytologia – zawsze na początku warto zacząć od podstaw;
• badania poziomu hormonów – takich, jak między innymi LH, FSH, prolaktyna, estradiol, androgeny, progesteron… To bardzo ważne badania pozwalające ocenić funkcjonowanie żeńskiego układu hormonalnego oraz to, jak działają jajniki;
• badanie USG – badanie ultrasonograficzne pozwoli ocenić jak zbudowana jest macica oraz jajniki. Dzięki USG widać także ich położenie, grubość endometrium, ewentualne polipy, cysty, torbiele, mięśniaki itp.;
• monitoring owulacji – jeśli lekarz podejrzewa, że przyczyną trudności z poczęciem dziecka są nieprawidłowości dotyczące owulacji, przeprowadza się jej monitoring. Za pomocą USG ocenia się wzrost pęcherzyka Graafa oraz jego wielkość;
• HSG, czyli badanie drożności jajowodów – wykonuje się je zazwyczaj zaraz po miesiączce. Uwidacznia jamę macicy, szyjkę i jajowody oraz pozwala skutecznie ocenić ich budowę.

Czy badania na płodność są płatne?

Badania na płodność w Polsce mogą być zarówno płatne, jak i bezpłatne, w zależności od kilku czynników, takich jak rodzaj badania, miejsce jego wykonania oraz to, czy pacjent korzysta z publicznej służby zdrowia (NFZ) czy z prywatnych placówek medycznych. Niektóre badania na płodność mogą być refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), pod warunkiem, że pacjent ma skierowanie od lekarza rodzinnego lub specjalisty. Mogą to być np.:

• podstawowe badania hormonalne (np. poziom hormonów takich jak FSH, LH, estrogeny, progesteron);
• badania ultrasonograficzne (USG) narządów rozrodczych;
• histerosalpingografia (HSG) – badanie drożności jajowodów;
• podstawowa analiza nasienia.

Jeśli pacjent zdecyduje się na wykonanie badań w prywatnych placówkach medycznych, będzie musiał za nie zapłacić. Wysokość opłat zależy od rodzaju badania i lokalizacji placówki. Przykładowe koszty prywatnych badań na płodność:

• podstawowe badania hormonalne – koszt jednego badania to około 30-100 PLN.
• badania ultrasonograficzne – USG narządów rodnych to koszt rzędu 100-200 PLN.
• histerosalpingografia (HSG) – koszt badania wynosi od 300 do 800 PLN.
• zaawansowana analiza nasienia – koszt w granicach 100-300 PLN.
• badania genetyczne – koszt może wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych, w zależności od zakresu badania.

W Polsce dostępne są również programy refundacyjne, które mogą pokrywać koszty badań na płodność oraz leczenia niepłodności. Warto zapoznać się z lokalnymi programami zdrowotnymi oraz ofertami wsparcia finansowego dla par starających się o dziecko.

Gdzie zrobić badania na płodność?

Jeśli para stara się o dziecko przez 12 miesięcy bez powodzenia, powinna zgłosić się do ginekologa lub kliniki leczenia niepłodności. Dla kobiet powyżej 35. roku życia zaleca się konsultację po 6 miesiącach nieudanych prób.

Leczenie niepłodności zależy od jej przyczyny i może obejmować:

• farmakoterapię – leki stymulujące owulację, regulujące hormony.
• zabiegi chirurgiczne – usunięcie przeszkód w układzie rozrodczym.
• techniki wspomaganego rozrodu – inseminacja domaciczna (IUI), zapłodnienie in vitro (IVF).
• zmiany stylu życia – poprawa diety, zmniejszenie stresu, zaprzestanie palenia.

Niepłodność jest problemem nie tylko fizycznym, ale także emocjonalnym. Parom borykającym się z niepłodnością często zaleca się wsparcie psychologiczne, aby radzić sobie ze stresem, lękiem i frustracją.

Dowiedz się także:

• Bank spermy – kompendium wiedzy
• Bezdzietność z wyboru
• Chciałabym mieć dziecko, ale się boję
• Chcecie mieć dziecko? Kochajcie się często!