Choroba przewlekła nie uniemożliwia narodzin zdrowego dziecka. Jednak ciąża wymaga nieco odmiennego podejścia!
Kobiety cierpiące na choroby przewlekłe, podczas planowania ciąży i w ciąży wymagają specjalistycznej opieki lekarskiej. Najlepiej porozmawiać z lekarzem jeszcze zanim zdecydujemy się na planowanie potomstwa. Dzięki temu można dostosować leczenie, wybrać odpowiednie medykamenty dopuszczone w trakcie ciąży i ustalić bezpieczne dawki leków.
Przygotowanie do ciąży przy cukrzycy
Choroba przewlekła a ciąża to wyzwanie zmuszające pacjentkę do stałego i regularnego monitorowania swojego ciała. Kobiety z cukrzycą muszą dokładnie zaplanować moment poczęcia dziecka oraz odpowiednio się do niego przygotować. Zanim stężenie cukru w ciele nie osiągnie stabilności, zaleca się stosowanie środków antykoncepcyjnych, by unikać ciąży w stanie hiperglikemii. Dopiero po osiągnięciu optymalnych wartości hemoglobiny, z pomocą specjalisty, można zrezygnować z antykoncepcji. Ważne jest także monitorowanie poziomu żelaza, aktywne przeciwdziałanie potencjalnej anemii oraz dbanie o odpowiednią ilość kwasu foliowego.
Okres przygotowania do ciąży to również czas ewentualne modyfikacje w stosowanej terapii. Jeśli pacjentka była leczona lekami doustnymi, warto rozważyć przejście na leczenie insuliną ludzką. Możliwe jest również zastosowanie indywidualnej pompy insulinowej. Zachowanie prawidłowego poziomu glukozy przed i w trakcie ciąży jest kluczowe dla zdrowia matki i dziecka. Wsparcie medyczne jest nieocenione, zwłaszcza że lekarz może zaproponować dodatkowe metody wsparcia dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentki. Mogą to być na przykład łagodne ćwiczenia oraz specjalistycznie skomponowana dieta. Specjalista zaleci również dodatkowe badania, takie jak analiza moczu, badania krwi, nerek czy badanie dna oka.
Przygotowanie do ciąży a padaczka
Kobiety z diagnozą padaczki powinny rozważyć konsultację z specjalistą neurologiem na kilka miesięcy, optymalnie na pół roku, przed planowanym zajściem w ciążę. Specjalista pomoże dostosować terapię, aby jak najbardziej ograniczyć ryzyko napadów drgawkowych. Warto mieć na uwadze, że ciąża może prowadzić do zwiększenia liczby tych napadów, które mogą mieć negatywny wpływ na rozwijający się płód, takie jak niedotlenienie czy przedwczesne oddzielenie łożyska. Drgawki mogą być również ryzykowne dla matki, zwiększając szansę na uraz brzucha.
Niektóre leki przeciwpadaczkowe mogą prowadzić do wad rozwojowych u płodu. Dlatego lekarz zazwyczaj zaleca stosowanie jednego, dobrze dobranego leku i zwraca uwagę na konieczność przyjmowania jak najniższej, ale skutecznej dawki. W tym okresie ważne jest również, aby pacjentka zaczęła suplementację kwasem foliowym.
Przygotowanie do ciąży a astma
Ciąża a choroba, jaką jest astma, to temat, który budzi wiele pytań. Chociaż większość medykamentów dla pacjentek z astmą nie szkodzi rozwijającemu się płodowi, warto poinformować o tym lekarza. Dlaczego? Choć astma rzadko wpływa na ciążę (jeśli jest odpowiednio leczona, jej wpływ jest znikomy), to zdarza się, że to ciąża wpływa na astmę.
U pewnej grupy kobiet ciąża łagodzi objawy astmy, u innych może je nasilać, a jeszcze u innych nie ma żadnego wpływu. Specjalista dostosuje więc terapię do potrzeb ciężarnej, może zmniejszyć dawkę medykamentów lub zmienić ich formę. Leki inhalowane są zazwyczaj bardziej odpowiednie dla płodu niż leki doustne. W pewnych sytuacjach konieczne może być również podanie sterydów.
Przygotowanie do ciąży a nadciśnienie
Nie wszystkie medykamenty stosowane w terapii nadciśnienia tętniczego są odpowiednie dla kobiet planujących ciążę lub będących w ciąży. Dla kobiet z problemami z ciśnieniem kluczowe jest wybieranie takich środków, które skutecznie zredukują ciśnienie, nie wpływając jednocześnie negatywnie na rozwijający się płód. Wytyczne dotyczące wyboru leków różnią się w zależności od etapu ciąży – początkowego czy późniejszego – gdy wszystkie organy płodu są już uformowane.
Oprócz kontrolowania ciśnienia, ważne jest również monitorowanie funkcji nerek oraz dostosowanie terapii do tej dopuszczalnej w okresie ciąży. Właściwe dostosowanie leczenia pomoże zapobiec problemom z prawidłowym działaniem łożyska, które mogą prowadzić do niedożywienia płodu czy odklejenia łożyska. Niedostosowanie medykamentów do specyfiki ciąży może skutkować takimi komplikacjami jak: niewydolność serca, nerek, uszkodzenie wątroby czy krwawienia u matki, a także niedotlenienie czy zahamowanie rozwoju u dziecka.
Chociaż większość ciąż u pań z nadciśnieniem przebiega bez komplikacji, zaleca się, aby kobieta była pod stałym nadzorem medycznym od początku ciąży, zwłaszcza w trakcie ostatnich trzech miesięcy przed narodzinami (to właśnie wtedy ryzyko jest największe i wymagana jest szczególna ostrożność).
Przygotowanie do ciąży a choroby tarczycy
Kobiety z chorobami tarczycy, planując ciążę, powinny być pod stałą kontrolą lekarza. Najważniejsze jest w tym wypadku utrzymanie stężenia hormonów tarczycowych na odpowiednim poziomie. Powszechnie wiadomo, że zarówno nadczynność, jak też niedoczynność tarczycy mogą być groźne dla organizmu, a nieleczone stwarzają także zagrożenie dla życia. Oba te stany chorobowe są szczególnie niekorzystne dla kobiet w ciąży, ponieważ mogą wpłynąć negatywnie na stan płodu.
Nawet jeśli u kobiety planującej ciążę, problemy z tym gruczołem występowały wcześniej, najlepiej, aby specjalista ocenił stan i funkcję, a niekiedy także morfologię gruczołu tarczycowego. Pozwoli to, w razie konieczności, zastosować odpowiednią terapię, a tym samym zapobiec ryzyku poronienia, przedwczesnego porodu, niższej wagi noworodka, a także – śmierci okołoporodowej. Kiedy czynność tarczycy jest wyrównana (a więc stężenie hormonów jest prawidłowe), choroba nie powinna wpłynąć na ciążę.
Przygotowanie do ciąży a choroby serca
Kobieta z problemami sercowymi czy innymi poważnymi schorzeniami układu krążenia, myśląc o ciąży, powinna zwrócić się do specjalisty kardiologa. Ekspert oceni potencjalne ryzyko związane z macierzyństwem oraz pomoże określić ryzyko przekazania choroby dziecku. Doradzi także najlepszy moment na poczęcie oraz zaleci odpowiednie leczenie, które będzie bezpieczne dla matki i dziecka. Wśród medykamentów stosowanych w chorobach serca, nie wszystkie są odpowiednie dla kobiet w ciąży.
Nie jest jednak zalecane, aby pacjentka samodzielnie decydowała o ich odstawieniu. Istnieją sytuacje, kiedy nie można przerwać leczenia, dbając o zdrowie matki i unikając komplikacji. Niewielkie problemy z sercem nie wpływają na ciążę. Warto jednak pamiętać, że kobiety przyjmujące leki przeciwzakrzepowe doustnie powinny je wymienić na heparynę (podawaną iniekcyjnie) jeszcze przed planowanym poczęciem.
Przygotowanie do ciąży a choroby nerek
Choroba nerek zwykle nie wpływa na naturalny przebieg ciąży, jeśli nerki są w dobrej kondycji i nie towarzyszy im nadciśnienie tętnicze. Przyszła mama z problemami nerkowymi powinna być pod stałą opieką specjalisty. Ważne jest również dbanie o zdrowy tryb życia, w którym wsparcie może zapewnić dietetyk czy pielęgniarka specjalizująca się w nefrologii. Kluczowe jest przestrzeganie zalecanej diety, dostosowywanie ilości spożywanych płynów do ilości wydalanego moczu, a także wzbogacenie jadłospisu o produkty bogate w białko, błonnik, pełnoziarniste produkty, ryby oraz nabiał.
Ciąża u pacjentki z przewlekłymi problemami nerkowymi niesie ze sobą zwiększone ryzyko. Niemniej jednak, dzięki stałej kontroli medycznej i zachowaniu odpowiedniej ostrożności, istnieje duża szansa na narodziny zdrowego malucha.
Przygotowanie do ciąży a alergia
Alergia jest schorzeniem dokuczliwym, które podczas ciąży może powodować jeszcze więcej problemów niż zwykle. W niektórych sytuacjach ciąża łagodzi objawy alergii, w innych je potęguje. Alergie wziewne o łagodnym przebiegu nie stanowią zagrożenia dla płodu. Jednak gdy objawy stają się bardziej intensywne, konieczne jest szybkie działanie. Kluczowe jest przede wszystkim unikanie ryzyka rozwoju astmy, ponieważ napady duszności u kobiety w ciąży mogą prowadzić do niedotlenienia płodu.
Jeśli przyszła mama przyjmuje leki przeciwalergiczne, jej ciąża powinna być starannie zaplanowana. Dzięki temu możliwe jest dobranie bezpiecznych dla dziecka preparatów. Specjalista, znając historię alergii pacjentki, będzie mógł również zalecić odpowiednią dietę.
Przygotowanie do ciąży a problemy okulistyczne
Nieczęsto uważa się wady wzroku za choroby przewlekłe, jednak takie są w rzeczywistości. Chociaż schorzenia oczu nie mają wpływu na ciążę, w kontekście pewnych dolegliwości okulistycznych warto zastanowić się nad metodą jej zakończenia. W niektórych sytuacjach związanych z problemami wzrokowymi zalecane jest cesarskie cięcie lub skrócenie drugiej fazy porodu, aby uniknąć nadmiernego parcia podczas rodzenia.
Ciąża a choroby przewlekłe – wyzwanie pod kontrolą
Chociaż kobiety z przewlekłymi schorzeniami narażone są na większe ryzyko powikłań w ciąży niż inne, nie oznacza to, że powinny rezygnować z pragnienia zostania matkami. W ich przypadku kluczowa jest dokładna obserwacja oraz odpowiednia troska o zdrowie. Ważne jest, aby przed podjęciem decyzji o poczęciu dziecka skonsultować się z lekarzem specjalistą. Specjalista pomoże rozwiać wątpliwości dotyczące wpływu choroby na ciążę, potencjalnego oddziaływania leków na rozwijający się płód oraz ewentualnych zmian w dotychczasowym leczeniu. Ścisła współpraca z lekarzem jest kluczem do pomyślnego zakończenia ciąży i narodzin zdrowego dziecka.