Ciąża wysokiego ryzyka

Mówi się, że ciąża to wyjątkowy czas. I tak jest z pewnością – oczekiwanie na dziecko to czas radości i uczenia się nowych ról i obowiązków. Czasem jest to też okres wytężonej uwagi, skierowanej na własny organizm. Szczególnie, gdy nie funkcjonuje on prawidłowo, a rozwój płodu zostaje zaburzony. Ciąża wysokiego ryzyka to stan zagrażający życiu dziecka i matki. Jakie są czynniki ryzyka? Kiedy zaburzenia są na tyle groźne, że stwierdza się patologię ciąży?

Ciąża zagrożona

Ciąża wysokiego ryzyka występuje wtedy, gdy konsekwencje poprzednich ciąż, choroby przewlekłe lub dysfunkcje w budowie narządów wewnętrznych matki, pojawiające się w okresie trwania ciąży jej patologie lub zaburzenia w rozwoju płodu stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia matki i dziecka. Czasem prowadzą one do nieszczęśliwego finału, ale dziś już coraz częściej dzięki ustaleniu odpowiedniego leczenia i prowadzenia ciąży oraz rozsądnemu nastawieniu i postępowaniu przyszłej mamy pozytywne rozwiązanie jest naturalną koleją rzeczy.

Wszystkie czynniki ryzyka, które przyszła mama rozpoznaje u siebie mogą, ale nie muszą być przyczynkiem do problemów zdrowotnych i donoszenia ciąży. Odpowiednio wcześnie podjęte działania sprawiają, że zagrożoną ciążę można przejść bez skomplikowanych zabiegów czy terapii.

Poprzednie ciąże

Jedne z wielu przyczyn powstania zagrożenia związane są z poprzednimi ciążami, szczególnie gdy przebiegały niestandardowo lub zakończyły się interwencją chirurgiczną. Czynniki ryzyka mogą, ale nie muszą kwalifikować ciężarnej do grupy ciąż zagrożonych.

Sprawne podjęcie odpowiednich działań i obserwacja zwiększają szansę na pozytywne rozwiązanie.

poronienie (jedno lub więcej);
urodzenie martwego dziecka;
zgon noworodka (do 1. miesiąca życia);
urodzenie dziecka z wadami;
cesarskie cięcie;
rzucawka ciążowa lub porodowa, a także stan przedrzucawkowy;
poród przedwczesny;
ciąża przenoszona (powyżej 42. tygodnia ciąży);
urodzenie dziecka o wadze większej niż 4500 g;
więcej niż pięć przebytych ciąż (prawidłowych).

Choroby matki

Nie bez znaczenia są choroby przewlekłe ciężarnej, a także schorzenia, które pojawiają się już w okresie ciąży oraz dysfunkcje w budowie narządów wewnętrznych, przede wszystkim rodnych:

nadciśnienie tętnicze – wysokie ciśnienie krwi rozpoznaje się je zwykle w II połowie ciąży, a jego objawami są także obecność białka w moczu oraz obrzęki; wymaga natychmiastowej interwencji – jeśli dziecko jest już rozwinięte rozwiązaniem jest poród, jeśli jest na niego za wcześnie ciężarna zostaje skierowana na oddział patologii ciąży, gdzie oprócz odpowiedniej diety; przyjmowania leków i odpoczynku, wykonuje się badania płodu (przede wszystkim USG i KTG);
cukrzyca – warto jeszcze przed rozpoczęciem starań unormować stężenie glukozy we krwi i pod kierunkiem diabetologa obserwować zmiany i poziom cukru; o ryzyku mowa jest także wtedy, gdy choroba występuje w rodzinie, a nie dotyczy bezpośrednio ciężarnej;
choroby nerek – wymagany jest tu odpowiedni styl życia i nadzór zespołu terapeutycznego;
choroby tarczycy – wzmożona kontrola endokrynologiczna przypada na pierwszy trymestr ciąży, kiedy dziecko pobiera od matki wszystkie substancje odżywcze; dawka hormonu powinna być ustalona tak, by starczała dla dwojga;
padaczka – odpowiednia profilaktyka przed ciążą i przyjmowanie leków w okresie jej trwania zwiększa szansę, że dziecko urodzi się bez wady rozwojowej;
niewydolność szyjki macicy – niezdolność szyjki macicy do utrzymania płodu w macicy, będąca często przyczyną poronień lub porodów przedwczesnych;
niedokrwistość sierpowata;
niewydolność krążenia;
choroby płuc;
nałogi (alkoholizm, narkomania, uzależnienie od nikotyny);
mała miednica;
wady budowy macicy.

Patologie płodu i ciąży

Niektóre czynniki ryzyka pojawiają się już w okresie ciąży. Mogą dotyczyć rozwoju płodu, dysfunkcji łożyska lub samej ciąży. Bardzo często są na tyle groźne, że okres do rozwiązania ciąży przyszła mama spędza w szpitalu. Zagrożenia, kwalifikujące ciążę do grupy wysokiego ryzyka, związane z płodem i przebiegiem ciąży, to m.in.:

nieprawidłowe położenie płodu;
wady rozwojowe płodu;
małowodzie lub wielowodzie;
ciąża mnoga;
stan przedrzucawkowy;
cukrzyca ciężarnych;
konflikt serologiczny;
łożysko przodujące;
przedwczesne odklejanie się łożyska;
niedokrwistość;
stłuszczenie wątroby (może wystąpić w 3. trymestrze ciąży lub po porodzie; zagraża życiu matki);
infekcje i choroby wirusowe.

Inne czynniki ryzyka

Ciąża wysokiego ryzyka dotyczy też często młodych (poniżej 15. roku życia) lub dojrzałych (powyżej 40.) matek. W pierwszym przypadku istnieje zagrożenie, że narządy rodne i układ hormonalny ciężarnej nie są wystarczająco dojrzałe i przygotowane do ciąży i trudu porodu, natomiast w drugim pojawia się ryzyko wystąpienia wad rozwojowych u dziecka i schorzeń samej matki.

Czynnikiem ryzyka, dotyczącym przede wszystkim porodu jest też waga przyszłych mam – niewskazana jest zarówno zbyt niska (poniżej 45 kg), jak i zbyt wysoka (powyżej 90 kg).\

Zdjęcia autorstwa Amina Filkins z Pexels