Zwana jest bardziej powszechnie zespołem jelita drażliwego. Mimo wyraźnej przyczyny, skutecznie dezorganizuje życie chorego. Na czym polega i jak sobie z nią radzić?
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego – w ten sposób definiuje się całą grupę zaburzeń idiopatycznych (powstających nagle, spontanicznie, często bez jasnej przyczyny), dających objawy ze strony przewodu pokarmowego. W przypadku tego rodzaju nieprawidłowości nie obserwuje się zwykle odchyleń w wynikach badań ani zmian morfologicznych w narządach.
Obecny styl życia sprawia, że coraz więcej osób zmaga się z zaburzeniami czynnościowymi ze strony układu pokarmowego (szybkie tempo życia, nieustanny stres, zła dieta, używki, leki). Wyróżnia się następujące choroby czynnościowe, dotyczące układu pokarmowego: choroba refluksowa przełyku, zaburzenia czynnościowe żołądka i dwunastnicy, zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego oraz zaburzenia czynnościowe jelit, odbytnicy i odbytu.
Zespół jelita drażliwego
Nazywany inaczej zespołem jelita nadpobudliwego, zespołem jelita nadwrażliwego, zespołem spastycznego jelita bądź okrężnicą spastyczną. To przewlekła choroba przewodu pokarmowego zaliczana do grupy zaburzeń czynnościowych. Z tego też powodu nie są znane zmiany anatomiczne, które mogłyby odpowiadać za dolegliwości. Schorzenie, mówiąc najprościej, polega na tym, że prawidłowo funkcjonujący przewód pokarmowy nagle zaczyna szwankować. Pojawiają się zaparcia lub/i biegunki, bóle brzucha i podbrzusza, wzdęcia, zaburzenia rytmu wypróżnień, wzmożona produkcja śluzu, nudności, wymioty, zgaga, częstomocz, uczucie zmęczenia.
Powyższe objawy zaklasyfikować można do dwóch wariantów choroby:
- postać zaparciowa (zaparcia, napady bólów o charakterze kolki, wzdęcia, wrażenie przelewania w jamie brzusznej, nudności, zgaga);
- postać biegunkowa (nagła potrzeba oddania stolca, bóle, wzdęcia);
- postać mieszana.
Schorzenie diagnozuje się, jeżeli opisane objawy utrzymują się przez co najmniej 12 tygodni. Szacuje się, że zespół jelita drażliwego jest jedną z najczęstszych dolegliwości układu pokarmowego, rozpoznawaną u około 1/5 społeczeństwa.
Diagnostyka i leczenie
Przed postawieniem prawidłowej diagnozy konieczne jest wykluczenie jakiegokolwiek schorzenia organicznego (np. chorób nowotworowych, chorób zapalnych itp.) Opisane objawy mogą bowiem towarzyszyć wielu innym chorobom, z których najbardziej niebezpieczną jest nowotwór złośliwy jelita.
Leczenie może się odbywać pod nadzorem lekarza rodzinnego, choć niekiedy okazuje się konieczne skierowanie do gastrologa. Z uwagi na to, że nieznane są przyczyny choroby, możliwe jest jedynie leczenie objawowe. Należy wnikliwie przeanalizować wszelkie czynniki, które mogą mieć wpływ na stan chorego i skutecznie je wyeliminować. Znacznie mogą mieć warunki panujące w domu czy w pracy oraz wszelkie współistniejące choroby.
Ważnym elementem kuracji jest prawidłowa, odpowiednio zbilansowana dieta – szczególnie spożywanie produktów bogatych w błonnik, który wspomaga pracę jelit, łagodzi skurcze i zatrzymuje wodę w organizmie. W procesie leczenia stosuje się także preparaty farmakologiczne, mają one jednak działanie wyłącznie objawowe – regulują częstotliwość wypróżnień oraz czynność jelit.
Zespół jelita drażliwego u dzieci
Stwierdzenie zespołu jelita drażliwego u dzieci jest trudne z uwagi na to, że maluchy stosunkowo często skarżą się na ból brzucha, częściej też w ich przypadku pojawiają się biegunki czy zaparcia. Ważne jest, by rodzice dokładnie obserwowali malucha.
Istotne, czy objawy pojawiają się od 3 ostatnich miesięcy oraz czy dyskomfortowi/bólowi brzucha współtowarzyszą dwa spośród podanych objawów:
- ustępowanie bólu po wypróżnieniu,
- ból związany ze zmianą defekacji,
- ból związany ze zmianą postaci stolca.
Takie informacje będą ważne dla lekarza. Jeżeli nie stwierdzi on przy tym żadnych strukturalnych lub metabolicznych nieprawidłowości, mogących odpowiadać za tego rodzaju dolegliwości, rozważy właśnie zespół jelita drażliwego i zaleci właściwe leczenie. Usprawnić codzienne funkcjonowanie dziecka mogą także sami rodzice. Należy zadbać o właściwą dietę, odpowiednią ilość wody, zminimalizować ewentualne stresy oraz zachęcić do aktywności fizycznej.