Depresja poporodowa – czym jest i dlaczego występuje? Lęk poporodowy – czym jest i dlaczego występuje? Czym się różnią i jakie są ich objawy? Sprawdzamy!
Ciąża, poród, połóg oraz opieka nad noworodkiem to duże wyzwanie dla kobiety. Dla wielu z nich, okres po wydaniu dziecka na świat może wiązać się także z różnymi zaburzeniami nastroju, w tym depresją czy lękiem poporodowym. Czym charakteryzują się te dwa stany? Jak je rozpoznać i rozróżnić? W jaki sposób pokonać?
Depresja poporodowa – czym jest i dlaczego występuje?
Depresja poporodowa (PPD – Postpartum depression) nie jest chorobą tak rzadką, jak może się wydawać. Przekonanie o tym, że to kwestia marginalna, wynika z faktu, iż zgłaszane, leczone (lub wręcz tylko zapytywane o objawy) jest jedynie 50% przypadków. Zaburzenie to występuje najczęściej do pół roku po porodzie i, aby je rozpoznać, charakterystyczne objawy muszą trwać co najmniej dwa tygodnie.
Jej konkretne przyczyny nie są poznane, jednak wskazuje się kilka czynników ryzyka:
- występowanie depresji lub zaburzeń lękowych w przeszłości;
- stres, ciężkie przeżycia występujące w okresie ciąży oraz po porodzie;
- problemy w związku i/lub w rodzinie;
- niechciana ciąża, brak jej akceptacji;
- trudny poród, negatywne wspomnienia z porodówki.
Objawy PPD
Warto być wyczulonym na objawy depresji poporodowej. U każdej kobiety po porodzie powinno stwierdzić się (zgodnie ze Standardami Organizacyjnymi Opieki Poporodowej) ryzyko jej wystąpienia. Wykorzystuje się w tym celu specjalne kwestionariusze. Symptomy, które powinny budzić niepokój to: przygnębienie, obniżenie nastroju, skłonność do płaczu. Charakterystyczne bywa także poczucie swojej niekompetencji
i nieudolności w opiece nad dzieckiem, strach przed kontaktem z dzieckiem i niechęć oraz wynikające z tego poczucie winy.
Symptomy, które powinny budzić niepokój to: przygnębienie, obniżenie nastroju, skłonność do płaczu, poczucie własnej niekompetencji w opiece nad dzieckiem
Depresji poporodowej czasem towarzyszą także napady lękowe, apatia, osłabienie apetytu, zaburzenia snu i koncentracji. W najbardziej skrajnej zaś formie – myśli samobójcze. Na szczęście, depresję poporodową można skutecznie leczyć za pomocą terapii. Czasem wymagana jest konsultacja psychiatryczna oraz przepisanie odpowiednich leków.
Lęk poporodowy – czym jest i dlaczego występuje?
O lęku poporodowym (Postpartum Anxiety) mówi się niewiele. Zwykle skupiamy się na tematach takich, jak baby blues czy depresja poporodowa. Jest on zaburzeniem, które pojawia się u niektórych kobiet po porodzie. Czego dotyczy? Najogólniej – tego, czy z dzieckiem wszystko jest w porządku, jego snu, jedzenia, bezpieczeństwa, powodów płaczu, a także swoich kompetencji jako rodzica. Młoda mama w połogu, i długo po nim, często, wręcz obsesyjnie sprawdza, czy dziecku nic nie jest, czy oddycha, czy jest dobrze ułożone do snu…
Obawy o maluszka są normalne, jednak mogą się one wymknąć spod kontroli i przerodzić w zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne czy poporodowy lęk o zdrowie dziecka. Czynnikami mogącymi zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia lęku poporodowego są m.in. wcześniej występujące zaburzenia lękowe, zwiększony stres i napięcie w okresie ciąży i po niej, problemy ze zdrowiem dziecka, brak wsparcia ze strony partnera.
Objawy PPA
Co powinno nas zaniepokoić? Jakie objawy mogą wskazywać na lęk poporodowy? Są to między innymi:
- obsesyjne, natrętne myśli na temat zdrowia dziecka, które są mocno nasilone i utrudniają normalne, codzienne funkcjonowanie;
- ataki paniki;
- lęki, zamartwianie się, roztrząsanie wszystkiego;
- problemy ze snem;
- szybsze tętno i oddech, pocenie się;
- poczucie zdenerwowania, pobudzenia, szybsze irytowanie się;
- poczucie zmęczenia.
Jak odróżnić PPD od PPA?
Depresja poporodowa częściej wywołuje uczucie dojmującego smutku, poczucie bezradności i napady płaczu, natomiast lęk poporodowy charakteryzuje się raczej lękami i obsesyjnymi, niezwykle uporczywymi, nawracającymi myślami oraz drażliwością.
Ważne, aby doświadczając jakichkolwiek symptomów, które zaniepokoją nas lub nasze otoczenie, nie wahać się udać po pomoc i konsultację do specjalisty. Martwienie się o dziecko czy przejściowe obniżenie nastroju i przygnębienie po porodzie (baby blues, który, co ważne, trwa krótko i znika sam) to stany całkiem normalne, jednak kiedy pojawiają się budzące zastanowienie myśli, zachowania, które nie mijają – koniecznie należy zareagować.