Dwulatek w oknie życia. Czym jest okno życia?

Okno życia – co to?

Okno życia to bezpieczne miejsce, w którym można anonimowo zostawić dziecko, jeśli matka, ojciec (lub inna osoba) nie może się nim opiekować. Takie okna znajdują się najczęściej:

przy klasztorach,
w szpitalach,
przy domach zakonnych.

Okno życia może znajdować się również przy stowarzyszeniach np. okno życia dom samotnej matki.

Po co jest okno życia? Głównym celem powstawania takich miejsc jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni, dzięki której dziecko ma szansę na kochający dom, którego z różnych powodów nie mogą mu zapewnić rodzice.

W Polsce pierwsze okno życia powstało w 2006 roku przy Zgromadzeniu Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Krakowie. Obecnie jest ich ponad 70 w całym kraju. W oknach życia prowadzonych przez Caritas Polska znaleziono do tej pory ponad 160 dzieci.

Okno życia – zasady

Okno życia dla dzieci to forma ratunku dla noworodków, która ma na celu ochronę życia i zdrowia niemowląt, których matki czy też rodzice z różnych powodów nie mogą lub nie chcą się nimi opiekować. Jest ono zlokalizowane zazwyczaj w murze budynku, tak jak wspomnieliśmy, w szpitalach klasztorach czy domach zakonnych, gdzie dyżuruje specjalnie przeszkolony personel do opieki nad porzuconymi dziećmi.

Okno życia jest miejscem ogrzewanym, wentylowanym oraz znajduje się w nim specjalne miejsce dla maluszka. Po otwarciu okna, osoba zostawiająca dziecko może to zrobić anonimowo. Po kilku minutach włącza się alarm, który informuje opiekunów, że dziecko zostało zostawione. Okna życia działają przez 24 godziny na dobę, przez cały rok. W każdym momencie dnia i nocy matka czująca taką potrzebę może zadecydować o oddaniu noworodka. Przy punktach wywieszane są kartki, w których szczegółowo opisuje się całą procedurę.

Jak działa okno życia?

osoba otwiera okno, wkłada dziecko i zamyka;
po zamknięciu uruchamia się sygnał alarmowy;
opiekunowie natychmiast odbierają dziecko i przekazują je służbom medycznym;
dziecko trafia do szpitala, gdzie zostaje przebadane;
po wykluczeniu chorób i potwierdzeniu porzucenia, rozpoczyna się procedura adopcyjna.

Okno życia – wymiary

Nie istnieją sztywne normy dotyczące wymiarów okna życia, jednak musi ono być na tyle duże, aby można było bezpiecznie umieścić w nim dziecko w nosidełku lub kocyku. Typowe wymiary to około 60 cm szerokości, 40 cm wysokości i 50 cm głębokości.

Do jakiego wieku okno życia?

Okna życia prowadzone są przez instytucje kościelne czy też organizacje społeczne, a nie przez państwo, w związku z tym nie ma jednej, ogólnokrajowej ustawy regulującej granicę wieku dziecka oddawanego do okna życia. Zwyczajowo jednak, oddawane są noworodki i dzieci do 6 miesiąca życia. Zdarzały się przypadki pozostawienia starszych dzieci, nawet sześcioletnich.

Okno życia – konsekwencje prawne dla dziecka i rodziców

Czy okno życia jest legalne? Tak, w Polsce okna życia są legalne, chociaż formalnie nie są uregulowane ustawowo – funkcjonują na podstawie dobrych praktyk i współpracy z instytucjami kościelnymi, społecznymi i medycznymi. Okno życia jest uznawane przez sądy i instytucje opiekuńcze jako forma ratunku dla dziecka i sposób uniknięcia tragicznych konsekwencji – np. porzucenia noworodka w miejscu niebezpiecznym.

Pozostawienia noworodka w oknie życia nie należy traktować jak przestępstwa porzucenia dziecka. Kobieta pozostawiająca noworodka w oknie życia nie jest karana. Z punktu widzenia prawa, pozostawienie noworodka w oknie życia nie jest traktowane jako przestępstwo, o ile:

dziecko jest zdrowe,
nie ma śladów przemocy,
nie zostało narażone na niebezpieczeństwo.

Jeśli jednak porzucenie miałoby charakter narażenia dziecka na utratę życia lub zdrowia, mogłoby zostać uznane za przestępstwo (art. 210 Kodeksu karnego). Praktyka jednak pokazuje, że intencja ochrony życia dziecka przeważa i kobieta nie jest ścigana przez odpowiednie od tego organy. Sytuacja prawna może być różna w zależności od okoliczności konkretnego przypadku.

Okno życia – podstawa prawna

Okna życia nie są bezpośrednio uregulowane w polskim prawie. Ich funkcjonowanie opiera się na braku jednoznacznego zakazu i na domniemaniu, że działanie to służy dobru dziecka. Procedura adopcyjna rozpoczyna się na podstawie artykułu 119 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – który mówi o możliwości przysposobienia dziecka przez osoby trzecie. Nie jest to jednak równoznaczne z porzuceniem dziecka – ze względu na anonimowość matka nie ponosi odpowiedzialności karnej, o ile dziecko nie jest narażone na niebezpieczeństwo.

Dlaczego okna życia są potrzebne?

Okna życia powstały po to, by zapobiegać tragediom – takim jak porzucenie dziecka w miejscach niebezpiecznych. To forma ratunku dla niemowląt oraz szansa na nowe życie w kochającej rodzinie adopcyjnej.

Jednocześnie są symbolem złożonego kryzysu rodzicielstwa i przypominają, jak ważne jest:

wsparcie psychologiczne dla kobiet w ciąży i młodych mam,
dostęp do pomocy socjalnej,
edukacja o dostępnych możliwościach pomocy.

Okno życia to wyjątkowe miejsca, w których dramatyczna decyzja może uratować ludzkie życie. Debata wokół okien życia – opinie pokazują, jak złożonym zjawiskiem jest kryzys rodzicielstwa i jak wiele jeszcze trzeba zrobić, by rodzice w trudnej sytuacji mieli realny wybór, wsparcie i poczucie bezpieczeństwa.

Dowiedz się więcej: