W dniach 7-13 marca w ponad 30 krajach na świecie, także w Polsce, jest obchodzony Światowy Tydzień Świadomości Endometriozy.
Bolesne miesiączkowanie, ból w czasie stosunku seksualnego, przewlekły ból brzucha, ból owulacyjny, ból okołomiesiączkowy, dolegliwości jelit lub pęcherza moczowego, ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, nieprawidłowe krwawienia, problemy z płodnością i przewlekłe uczucie zmęczenia to właśnie objawy endometriozy, choroby występującej nawet u co 10 kobiety w wieku rozrodczym (między 15 a 50 r.ż.)
Jak rozpoznać endometriozę?
Rozpoznanie endometriozy może być bardzo trudne, gdyż jej objawy mogą pokrywać się z symptomami wielu innych chorób, w tym zapalenia przydatków i zespołu jelita drażliwego. Okres od wystąpienia pierwszych objawów do postawienia prawidłowego rozpoznania może trwać nawet 6 lat, dlatego tak ważna jest wiedza dotycząca oznak, diagnostyki i leczenia endometriozy.
Kiedy mówimy o endometriozie?
O endometriozie mówimy, gdy tkankę przypominającą błonę śluzową macicy można znaleźć poza macicą, w innych miejscach w ciele. Tkanka ta tworzy zmiany, zwane zmianami endometriotycznymi, które najczęściej umiejscawiają się na jajnikach i innych narządach miednicy mniejszej. Cykliczny rozrost i następcze złuszczanie chorobowej tkanki powoduje nie tylko powstanie dolegliwości bólowych, ale może również skutkować niepłodnością. Mimo szeroko zakrojonych badań nie udało się dotychczas jednoznacznie określić przyczyn endometriozy.
U kogo występuje endometrioza?
U kobiet z bolesnym miesiączkowaniem częstość występowania endometriozy waha się do 40% do 60%, a u kobiet skarżących się na ból w obrębie miednicy mniejszej częstość występowania endometriozy może sięgać 75%. Z endometriozą często też wiążą się problemy z płodnością – szacuje się, iż u 30-50% kobiet z endometriozą występują większe lub mniejsze problemy z niepłodnością. Zwiększone ryzyko rozwoju endometriozy występuje u kobiet, których matka lub siostra cierpi na tę chorobę. Szacuje się, że endometrioza występuje u niemal 200 milionów kobiet na całym świecie. W Polsce na endometriozę może chorować nawet milion kobiet.
W jaki sposób leczy się endometriozę?
Endometrioza jest chorobą przewlekłą, nieuleczalną. Cele leczenia obejmują łagodzenie dolegliwości bólowych, spowalnianie wzrostu zmian endometriotycznych, poprawę płodności (w przypadkach, w których jest to pożądane) i/lub zapobieganie nawrotom choroby w przypadku zaleczenia zmian. W niektórych przypadkach endometriozę można wyleczyć metodami chirurgicznymi, czyli usunąć jej ogniska. Nie każda kobieta może jednak zostać poddana laparoskopii. Po zabiegu endometrioza może jednak z czasem nawrócić.
Możliwości leczenia farmakologicznego obejmują stosowanie leków przeciwbólowych, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), oraz leków hormonalnych, takich jak doustne środki antykoncepcyjne, progestageny czy analogi hormonu uwalniającego gonadotropinę (tzw. analogi GnRH). Leki przeciwbólowe mogą znacznie zmniejszyć nasilenie dolegliwości, pozostają jednak bez wpływu na samą przyczynę choroby, a przy dłuższym stosowaniu mogą niekorzystnie wpływać na inne narządy, głównie na przewód pokarmowy.
Analogi GnRH uważane są za standardowe leczenie w endometriozie, jednak ich stosowanie w monoterapii wiąże się z działaniami ubocznymi prowadzącymi do tzw. „sztucznej menopauzy”. Lekiem z grupy progestagenów, który został zarejestrowany do leczenia endometriozy na podstawie dedykowanych badań klinicznych jest dienogest. Łagodzi on dolegliwości bólowe związane z endometriozą, oraz znamienne hamuje wzrost nieprawidłowej tkanki. Preparat ten wyróżnia także profil bezpieczeństwa i tolerancja umożliwiające długotrwałe stosowanie.
Dostępne obecnie metody leczenia umożliwiają wielu dotkniętym chorobą pacjentkom, przez długi czas funkcjonowanie bez dolegliwości i znaczne poprawienie jakości życia. Skuteczne leczenie wymaga konsekwentnego stosowania zaleconych środków. Wskazane są także regularne konsultacje z lekarzem.
Jak żyć z endometriozą?
Endometrioza może w istotny sposób wpływać na życie kobiet, odbijając się negatywnie na aktywności zawodowej, życiu rodzinnym i związku z partnerem. Dlatego ważne jest, by oprócz doboru odpowiedniego leczenia, poszukać wsparcia w otoczeniu. Pomocą mogą być stowarzyszenia, skupiające kobiety z tym schorzeniem.