FAS – płodowy zespół alkoholowy

Pamiętaj – nawet odrobina alkoholu wypita w czasie ciąży może być bardzo niebezpieczna dla nienarodzonego dziecka!

kobieta w ciąży z kieliszkiem i papierosem


Podziel się na


Spis treści
1. 
Jest Was dwoje!
2. 
Winne mity?
3. 
Gorzkie żniwa
4. 
Krótka przyjemność – życiowe konsekwencje
5. 
Dorośli z FAS
6. 
Spirala zagubienia

Płodowy zespół alkoholowy FAS powstaje na skutek działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym. W rezultacie pojawiają się u płodu zaburzenia – wady wrodzone, somatyczne oraz neurologiczne. Pamiętaj – nawet odrobina alkoholu wypita w czasie ciąży może być bardzo niebezpieczna dla nienarodzonego dziecka, którego organizm nie wykształcił jeszcze sytemu obronnego, a nierozwinięta wątroba nie potrafi rozkładać alkoholu.

Jest Was dwoje!

Picie alkoholu w czasie ciąży zaburza rozwój płodu bardziej niż jakikolwiek narkotyk. Dlatego też nie jest ważne, w którym okresie ciąży ma miejsce spożycie alkoholu oraz jak wielka jest jego ilość – jest ono zawsze ekstremalnie groźne. Alkohol dociera do płodu poprzez łożysko, wraz z krwią matki. Szczególnie narażony na niebezpieczeństwo jest mózg dziecka – część znajdujących się w nim neuronów obumiera, część migruje i tworzy nieprawidłowe połączenia. Realnym staje się niedokrwienie i niedotlenienie mózgu.

Pamiętaj – dziecko w brzuchu pije dokładnie tyle, ile Ty!

kobieta w ciąży z kieliszkiem wina przy twarzy

FAS to jeszcze nie wszystko. Należy pamiętać o wielu innych negatywnych skutkach, jakie pociąga za sobą picie alkoholu podczas ciąży – nawet w niewielkich ilościach. Należą do nich między innymi: zwiększone ryzyko poronienia, przedterminowego porodu oraz zespół ADHD.

Winne mity?

Każde 50 mg alkoholu oznacza nieodwracalną śmierć 20 milionów komórek nerwowych. Warto pamiętać, że co roku w szpitalach rodzi się więcej dzieci z płodowym zespołem alkoholowym (FAS) niż z zespołem Downa. Rośnie potrzeba zwiększenia świadomości społecznej, ponieważ wciąż pokutuje mit, jakoby mała lampka wina od czasu do czasu nie miała wpływu na zdrowie dziecka.

Między innymi dlatego dzień 9 września ustanowiono światowym dniem FAS. Alkoholowy zespół płodowy uważany jest za trzecią przewodnią przyczynę opóźnienia umysłowego i za pierwszą, której można uniknąć.

Gorzkie żniwa

Do charakterystycznych zaburzeń będących rezultatem FAS można zaliczyć liczne upośledzenia fizyczne, behawioralne i psychiczne. Między innymi są to: zaburzenia przybierania na wadze i wzrostu, niska urodzeniowa masa ciała, która wraz z czasem przybiera na sile, a także płaska środkowa część twarzy, małogłowie, szeroko rozstawione oczy, opadające powieki, wąska górna warga i inne.

Do charakterystycznych zaburzeń będących rezultatem FAS można zaliczyć liczne upośledzenia fizyczne, behawioralne i psychiczne. Występują też liczne zaburzenia nerwowe: drżenia, nadruchliwość, nadwrażliwość na bodźce, upośledzenie funkcji poznawczych (m.in. zaburzenia uwagi, pamięci, trudności w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych, w ocenie sytuacji, brak orientacji w terenie, kłopoty w rozwiązywaniu problemów, nieumiejętność uczenia się na własnych błędach), trudności w kontrolowaniu impulsów. Pojawiają się też liczne wady wrodzone – przede wszystkim serca, uszu, nerek, oczu, stawów, ale także kostno-mięśniowe.

Warto pamiętać, że co roku w szpitalach rodzi się więcej dzieci z płodowym zespołem alkoholowym (FAS) niż z zespołem Downa.

rozlane wino

Krótka przyjemność – życiowe konsekwencje

Dzieci z FAS najczęściej mają problemy z nauką. Ich przyczynę stanowi słaba pamięć, kłopoty z myśleniem (zwłaszcza abstrakcyjnym i przyczynowo – skutkowym), a także niezdolność przetwarzania informacji. Zazwyczaj dziecko pomimo, że posiada określony zasób informacji, nie potrafi ich wykorzystać w konkretnej sytuacji. Poza tym dzieci z FAS nie są w stanie odczytać znaczeń kryjących się za gestami i słowami, co czyni je nieprzystosowanymi do otoczenia, podatnymi na oszustwa, a także przemoc psychiczną i seksualną. W przyszłości z ofiar mogą więc stać się agresorami.

Ale także na zewnątrz FAS odbija się niekorzystnie: dzieci są najczęściej niskie, wątłe, szybko się męczą, a przy tym są narażone na cały szereg wad wrodzonych, takich jak kłopoty ze wzrokiem i kośćmi. Uskarżają się na osłabioną równowagę, koordynację ruchów i brak ich precyzji. To z kolei wyklucza lub ogranicza je w czynnościach wymagających zarówno kondycji (sport), jak i precyzji (prace ręczne). Oczywiście ułomności te rzutują na przyszłość – nie przechodzą z wiekiem.

Dorośli z FAS

Osobom dorosłym cierpiącym z powodu FAS trudniej jest odnaleźć się w rzeczywistości. Wiele czynności dnia codziennego, które są absolutną normą dla przeciętnego człowieka, sprawia im kolosalną trudność. Nie uczą się na swoich błędach, ciężko im zapanować nad emocjami, skupić się na osiągnięciu wyznaczonego celu, wytrwać w dążeniach, planach. Mają trudności z osiągnięciem pełnej niezależności, utrzymaniem stałej posady i wytrwaniu w zdrowym związku. Częściej też stają się ofiarami manipulacji (np. przez sekty).

Spirala zagubienia

Dziecko, a potem osoba dorosła z FAS, wykazuje nieodpowiednie zachowania społeczne wskutek problemów behawioralnych. Wśród nich można wymienić między innymi lęk, wycofanie, czasem impulsywność i drażliwość, zamknięcie się w sobie, wejście w rolę ofiary lub prześladowcy i wynikająca z poczucia obcości skłonność do popadania w choroby psychiczne oraz samookaleczanie. Do tego dochodzi skłonność do uzależnień, zależność od innych połączona z chęcią ich zadowolenia (z czym wiążą się kłopoty ze sferą seksualną, podatność na wykorzystanie i manipulację) a także tendencje samobójcze, jako rezultat poczucia wykluczenia.

Wpływ alkoholu jest więc nieodwracalny, jednak wczesna interwencja może pomóc dzieciom dotkniętym FAS w wykorzystaniu ich potencjału rozwojowego i zdobyciu bardziej satysfakcjonujących perspektyw na życie. Pamiętaj – jeśli wypiłaś – nie jesteś zwolniona z odpowiedzialności na zasadzie „nie ma co płakać nad rozlanym mlekiem” – nigdy nie jest za późno na odstawienie kieliszka.