Gorączka u dziecka – zbijać czy czekać?

Czym jest gorączka? Przede wszystkim nie jest chorobą – choć wielu rodziców zdaje się nie dopuszczać do siebie tej prawdy i stara się ją zwalczać już w zarodku. Czy słusznie? Sprawdźmy.

Czym właściwie jest gorączka?

Podwyższona temperatura ciała to naturalna odpowiedź układu immunologicznego na pojawiającą się infekcję organizmu. Swego rodzaju lampka ostrzegawcza, która informuje nas, że coś się dzieje i trzeba obserwować dziecko, ale jednocześnie reakcja obronna – gorączka oznacza, że organizm podjął już walkę z infekcją! Gorączka to sygnał mobilizujący układ odpornościowy do wzmożonej pracy – przyspiesza przemianę materii, co pobudza tworzenie się przeciwciał odpornościowych, a jednocześnie uszkadza wirusy. Mowa oczywiście o gorączce umiarkowanej – zbyt wysoka i przedłużająca się zadziała przeciwnie. I dlatego trzeba wiedzieć, w którym momencie włączyć się do walki.

Temperatura zdrowego człowieka wynosi 36,6 ºC – przynajmniej teoretycznie. Bo teorii tej wcale nie po drodze z praktyką zwłaszcza, jeśli chodzi o dzieci. Zakłada się, że temperatura ciała zdrowego niemowlaka może się wahać w granicach 36,6 do 37,5ºC. Ma to związek z niedojrzałością układu termoregulacji, który nie potrafi jeszcze sprawnie ochładzać organizmu w miarę potrzeby. Kiedy temperatura ciała dziecka wynosi między 37,5 a 38ºC mamy do czynienia ze stanem podgorączkowym. O gorączce mówimy zaś w momencie, kiedy termometr wskazuje więcej niż 38ºC.

Kiedy zbijać gorączkę u dziecka?

Zacznijmy od tego, jak postępować z gorączkującym maluchem, bo – jak już zostało wspomniane – podwyższona temperatura ciała nie oznacza jeszcze, że należy natychmiast podać lek przeciwgorączkowy. Zanim to zrobimy, pozwólmy organizmowi walczyć samodzielnie, uważnie obserwując dziecko. Kiedy gorączka narasta, dziecko odczuwa zimno, dlatego powinno być wtedy dobrze okryte. Jednym ze wskaźników narastającej temperatury są zimne stopy i dłonie. Kiedy temperatura już się ustabilizuje, a kończyny stają się ciepłe, nie należy już dziecka okrywać, bo grozi to przegrzaniem. Malec powinien być ubrany lekko, a jeśli się spoci, ubranko trzeba zmienić.

Podczas gorączki należy też systematycznie podawać dziecku wodę, by nie doprowadzić do odwodnienia.

O gorączce mówimy w momencie, kiedy termometr wskazuje więcej niż 38ºC, ale przyjmuje się, że leki obniżające temperaturę należy podawać dopiero w chwili, kiedy gorączka przekroczy 38,5ºC. Wcześniej można spróbować obniżać ją za pomocą chłodnych okładów na czoło i kark. Łydki można owinąć ręcznikiem zmoczonym w wodzie o temperaturze pokojowej. Im wyższa temperatura, tym większe ryzyko wystąpienia drgawek, dlatego jeśli gorączka nie spada, należy podać lek obniżający temperaturę. W przypadku dzieci mamy do wyboru dwa rodzaje preparatów: na bazie paracetamolu oraz ibuprofenu. Dawkę leku ustalamy zawsze na podstawie wieku i wagi dziecka – z naciskiem na to drugie (szczegółowe informacje na temat dawkowania znajdziemy w ulotce oraz na opakowaniu). Niemowlętom najlepiej podać lek w formie czopków. Sprawdzą się ona także w przypadku małych dzieci, które nie chcą przyjąć leku bądź istnieje ryzyko, że przyjęłyby niepełną dawkę.

Jak zbijać gorączkę u dziecka?

Za najbardziej bezpieczny w przypadku dzieci uznaje się paracetamol, dlatego to właśnie od niego warto rozpocząć zbijanie temperatury. Mówiąc paracetamol mamy na myśli leki przeciwgorączkowe  na jego bazie, czyli np. Apap, Panadol, Paracetamol, Calpol. Laki z ibuprofenem (np. Ibum, Ibufen, Nurofen, Ibuprom), poza działaniem przeciwgorączkowym, wykazują też działanie przeciwzapalne.

Syrop przeciwgorączkowy przed podaniem należy wstrząsnąć. Lek odmierzamy za pomocą dołączonej strzykawki lub miarki.

Jeśli wysoka temperatura się utrzymuje lub po obniżeniu szybko narasta z powrotem, można skorzystać z metody naprzemiennego podawania leków zawierających paracetamol i ibuprofen. Dzięki temu można skrócić odstęp między podaniem kolejnej dawki leku przeciwgorączkowego, jednocześnie zapobiegając ich przedawkowaniu. Metoda naprzemiennego podawania paracetamolu i ibuprofenu polega na podawaniu odpowiedniej dawki poszczególnych leków co 4 godziny. Jeśli gorączka przekracza 39ºC, oprócz leków potrzebna być może kąpiel ochładzająca (woda o temperaturze o dwa stopnie niższej niż temperatura ciała).

Kiedy z gorączką u dziecka do lekarza?

Gorączka rządzi się „swoimi prawami”. Rozgrzane czoło, wypieki na policzkach, szkliste oczy, szybki oddech, przyspieszona akcja serca czy pocenie się to normalne objawy towarzyszące podwyższonej temperaturze. Jeśli jednak gorączce towarzyszą wymioty, biegunka, kłopoty z oddychaniem, sztywność karku, zaburzenia widzenia, nienaturalna senność czy drgawki gorączkowe, należy wezwać lekarza. Z lekarzem warto się też skonsultować w przypadku, kiedy mimo braku wymienionych objawów gorączka jest wysoka (39-40°C) i oporna na leki obniżające temperaturę. Dziecko powinien zobaczyć pediatra także w sytuacji, kiedy gorączka trwa dłużej niż trzy doby.