Hipotrofia płody dotyczy tylko małej grupy ciąż, stanowi poważne ryzyko dla rozwoju dziecka. Co należy o niej wiedzieć? Jak często występuje? Jakie są jej przyczyny? Jak można pomóc maluszkowi?
Spis treści
1.
Granica dwudziestego tygodnia
2.
Odpoczynek i dieta
3.
Podłoże hipotrofii
4.
Pościg za centymetrami
Hipotrofia (wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu – IUGR) to zahamowanie wewnątrzmacicznego wzrostu płodu. Hipotrofia dotyczy tylko małej grupy ciąż, stanowi poważne ryzyko dla rozwoju dziecka. Co należy o niej wiedzieć? Jak często występuje? Jakie są jej przyczyny? Jak można pomóc maluszkowi? Odpowiadamy na wszystkie te pytania.
Granica dwudziestego tygodnia
Hipotrofia to proces patologiczny dotyczący płodów, które nie osiągają swojego pożądanego rozmiaru. W niewielkim stopniu proces ten dotyczy też przypadków zdrowych (choć małych) dzieci. Jest to zjawisko, które zachodzi w 7-8% wszystkich ciąż. Wyróżniamy hipotrofię symetryczną oraz asymetryczną. Pierwsza (do jej powstania dochodzi, jeżeli czynniki patologiczne działają na płód we wczesnym okresie ciąży, tj. do około 20 tygodnia) polega na proporcjonalnym zahamowaniu wzrostu – cały płód jest mniejszy. Stanowi to około 20% przypadków hipotrofii płodu. Tymczasem hipotrofia asymetryczna (najczęstsza forma hipotrofii, która występuje najczęściej po 20 tygodniu) ma miejsce w sytuacji, kiedy wymiary główki i nóżek płodu są prawidłowe, ale zmniejszeniu ulega przede wszystkim obwód brzucha.
Odpoczynek i dieta
W takiej sytuacji mama powinna przede wszystkim dużo leżeć na lewym boku, co poprawia ukrwienie macicy, ponieważ podczas hipotrofii istnieje poważne ryzyko niedotlenienia wewnątrzmacicznego płodu (taka sytuacja może zajść podczas porodu). Poza tym koniecznym jest powstrzymanie się od palenia papierosów. Przede wszystkim jednak, co najważniejsze, zaleca się odpoczynek i dietę, które pozwolą na dostarczenie dziecku niezbędnych substancji odżywczych.
Należy zażywać magnez i kwas foliowy oraz dbać o wysokie spożycie witaminy C, którą można znaleźć między innymi w cytrynie, kiwi, porzeczkach, jabłkach, kapuście, szparagach i ziemniakach, co – przy jednoczesnym unikaniu czerwonego mięsa – uszczelni naczynia łożyska. Czasami lekarze decydują się na jeszcze jeden krok w tym kierunku, przepisując Acard lub inne lekarstwa, które ułatwiają przepływ krwi, wspomagając łożysko w jego naturalnych zadaniach.
Podłoże hipotrofii
Wśród przyczyn powodujących hipotrofię asymetryczną, których jednak najczęściej nie można jednoznacznie zidentyfikować (do 50% przypadków), można wymienić między innymi: zaburzenia w wymianie krwi między matką a płodem, palenie czynne i bierne, ciążę mnogą, a także wiele chorób przez które może przechodzić przyszła mama w czasie ciąży, np.: nadciśnienie tętnicze, choroby nerek, wady serca, niedokrwistość, cukrzycę.
Hipotrofia symetryczna powstaje tymczasem w wyniku infekcji wirusowych (różyczka, wirus opryszczki, ospa wietrzna, cytomegalia), pierwotniakowych (toksoplazmoza), zaburzeń genetycznych (zespół Downa i inne), czynników teratogennych (niektóre leki, w tym sulfonamidy i antybiotyki) oraz palenia. Rozpoznanie tego stanu ustala się na podstawie badań ciążowych (wywiad, badanie wysokości dna macicy, USG płodu, badanie poziomu hormonów, w tym: HPL, estriol).
Pościg za centymetrami
W hipotrofii trzeba intensywnie monitorować płód w celu zapobieżenia komplikacjom. Bezpośrednimi naturalnymi przyczynami hipotrofii (nie związanymi z innymi chorobami lub stosowaniem używek) są najczęściej niewydolność łożyskowa, częściowe boczne oddzielenie łożyska, zakrzepica naczyń łożyskowych, pojedyncza tętnica pępowiny oraz zaburzenia chromosomalne różnego rodzaju.
W hipotrofii trzeba intensywnie monitorować płód w celu zapobieżenia komplikacjom. W wyznaczonym terminie porodu dzieci z hipotrofią często rodzą się z masą ciała poniżej dwu i pół kilograma, ich skóra jest na ogół bardzo sucha z tendencją do płatowego łuszczenia się. Trzeba wspomnieć, że hipotrofia jest czasami po prostu uwarunkowana genetycznie. Pocieszającym jest jednak fakt, że dzieci z czasem nadrabiają zaległości i „gonią” wzrost i masę swoich rówieśników, choć czasami na zawsze pozostają już trochę lżejsze i mniejsze, nieco pod tym względem odstając od średniej.