Jakie są metody leczenia niepłodności?

Obejmuje szereg badań umożliwiających odpowiednią diagnozę problemu. Na efekt leczenia ma wpływ wiele czynników, uwarunkowań, przebytych chorób i indywidualnych cech pacjenta. Terapia może obejmować planowanie stosunków płciowych w określonym czasie, leczenie hormonalne, zabiegi chirurgiczne, inseminacje domaciczne, a także zapłodnienie in vitro.

Leczenie niepłodności kobiecej

Leczenie chirurgiczne:

Usuwanie przegrody macicy – odbywa się metodą histeroskopową poprzez wprowadzenie mikrourządzenia do wnętrza macicy; metoda jest skuteczna w 99%.
Leczenie niedrożności jajowodów – polega na zabiegu mikrochirurgicznym i tzw. plastyce jajowodów. Lekarze za pomocą mikroskopijnych narzędzi przycinają i modelują zniekształcony jajowód, by wrócił on do pierwotnego wyglądu.
Leczenie pęcherzykowatego zwyrodnienia jajników – konieczne jest przeprowadzenie operacji, która pomoże przywrócić jajnikom zdolność do produkcji komórek jajowych. Zabieg ten można przeprowadzić wykorzystując metodę laparoskopową, jednak tym razem bez wykonywania przecięcia jamy brzusznej.
Leczenie w przypadku endometriozy – polega na operacyjnym usunięciu ognisk endometrium. Następnie podaje się syntetyczne hormony w tabletkach lub w postaci zastrzyków z tzw. analogów GnRh, syntetycznych substancji przypominających hormony przysadkowe.

Leczenie hormonalne:

Jest jedną z najczęstszych metod leczenia niepłodności jest stymulacja owulacji. Głównym jej celem jest spowodowanie dojrzewania komórek jajowych i owulacji u pacjentek z zaburzeniami tego procesu. Problemy z owulacją są często spowodowane niedoborem hormonów płciowych lub nadmiarem hormonów męskich. Leczenie polega na wyrównaniu ich poziomu, trwa przez okres kilku miesięcy. Działania przeprowadzane:

w hiperprolaktemii – gdy stężenie prolaktyny we krwi jest zbyt duże, podaje się odpowiednie leki hamujące jej wydzielanie, takie jak bromokryptyna, kabergolina i inne;
w hipogonadyzmie hipogonadopropowym – gdy stężenie gonadotropin przysadkowych (FSH i LH) jest zbyt niskie, stosuje się gonadotropiny egzogenne z moczu kobiet po menopauzie (to one właśnie produkują największe ilości tego hormonu);
w hipogonadyzmie hipergonadotropowym – gdy stężenie gonadopropin przysadkowych jest zbyt wysokie, podaje się gonadoliberyny (GnRH) – hormon wydzielany przez podwzgórze, który reguluje funkcje przysadki i wydzielanie gonadotropin. Podawanie tego leku przez dłuższy okres czasu wpływa na regulację tych hormonów;
w hipogonadyzmie normogonadotropowym – gdy stężenie gonadotropin jest w normie bądź tylko nieznacznie od niej odbiega, a mimo to nie występuje owulacja, wówczas stymuluje się jajeczkowanie cytrynianem klomifenu (lek w postaci tabletek o działaniu antyestrogennym);
w przypadku nadmiaru męskiego hormonu (testosteronu) – kobiecie podaje się takie preparaty jak Diane 35 lub Androkur. Czas trwania kuracji to średnio 12–15 miesięcy.

Techniki rozrodu wspomaganego:

Ich powodzenie zależy od wieku przyszłych rodziców, liczby dojrzałych komórek jajowych otrzymanych podczas procesu stymulacji jajników, jakości nasienia oraz stanu macicy. Należą do nich:

inseminacja – jest najprostszą z technik rozrodu wspomaganego wykorzystującą nasienie partnera (IUI) lub dawcy (AID). Warunkiem powodzenia tej metody jest przede wszystkim dobra jakość nasienia, które poddaje się komputerowej analizie. Inseminacja nasieniem partnera (męża) polega na wprowadzeniu do jamy macicy (przez mały cewniczek) specjalnie przygotowanego, zdrowego nasienia. Pozwala to na ominięcie bariery śluzu szyjkowego, przeciwciał, pierwotniaków i grzybów. Powodzenie tej metody ocenia się na 56% (w ciągu 6 miesięcy) u kobiet z owulacją. Gdy nasienie pochodzi od obcego dawcy, najpierw przechodzi badania wirusologiczne i mikrobiologiczne. Dane zarówno dawcy jak i biorców nasienia pozostają tajemnicą tak, jak i sam fakt korzystania z banku przez daną parę;
przeniesienie gamet do jajowodów (GIFT) – dojrzałe komórki jajowe wraz z plemnikami podaje się poprzez strzępki jajowodu do jego bańki (na drodze laparoskopii), gdzie dochodzi do zaplemnienia i zapłodnienia in vitro. Skuteczność tej metody wynosi ok. 30% w przypadku, gdy kobieta nie ukończyła jeszcze 35 lat;
transfer zygot lub zarodków do jajowodów – proces ten różni się od GIFT tym, że do połączenia gamet dochodzi w próbówce (in vitro). Do jajowodów przekazuje się już zarodki takie, jak w fazie przed implantacją (zagnieżdżeniem) w naturalnym cyklu. Metoda ta wymaga wykonania laparoskopii;
zapłodnienie pozaustrojowe z przeniesieniem zarodka – zarodki przez specjalny cewnik są umieszczane w jamie macicy i tam zagnieżdżają się. Im więcej zarodków, tym większa szansa na poczęcie.

Leczenie niepłodności męskiej

Leczenie chirurgiczne:

operacje żylaków powrózka nasiennego – choć żmudna, pozwala na bardziej precyzyjne uwidocznienie naczyń limfatycznych i tętnic jądrowych;
podwiązanie nasieniowodów – zabieg operacyjny przywracający drożność nasieniowodów;
zapłodnienie wspomagane mikrochirurgicznie (MAF) – najpopularniejsza jest docytoplazmatyczna iniekcja plemników (ICSI), która polega na wprowadzeniu do komórki jajowej, otrzymanej dzięki biopsji, plemników pozbawionych zdolności ruchu. Dalszy etap działania jest taki sam, jak przy zapłodnieniu pozaustrojowym z przeniesieniem zarodka.

Leczenie farmakologiczne:

Stosuje się je najczęściej właśnie w przypadku męskiej niepłodności:

w przypadku wystąpienia komórek przeciwplemnikowych zaleca się długotrwałe stosowanie zabezpieczenia w postaci prezerwatyw, a także hormonów sterydowych;
w ejakulacji wstecznej stosuje się leki sympatykomimetyczne (desipramina, efedryna);
w stanach zapalnych męskiego układu rozrodczego stosuje się szeroko pojętą antybiotykoterapię.

Leczenie hormonalne:

Jest w miarę proste w przypadku mężczyzn:

w przypadku hypogonadyzmu hypogonadotropowego stosuje się hormon uwalniający gonadotropiny GnRH. Możliwe jest również leczenie za pomocą ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (HCG), a następnie łączenie HCG z gonadotropiną menopauzalną (HMG);
w przypadku izolowanego niedoboru FSH stosuje się FSH w iniekcjach;
w przypadku niewrażliwości na androgeny leczenie jest mało skuteczne i polega na podawaniu wysokich dawek testosteronu;
w przypadku częściowego niedoboru FSH stosuje się tamoxifen lub klomifen;
w przypadku hiperprolaktynemii (zwiększonego stężenia prolaktyny) leczenie opiera się na stosowaniu bromokryptyny.

Leczenie kobiecej i męskiej niepłodności powinno być wspomagane zmianą stylu życia i złych przyzwyczajeń. Tylko dbając o własne zdrowie, można zapobiec problemom związanym z brakiem potomstwa. Okazuje się bowiem, że o płodność trzeba dbać przez całe życie…