Druga połowa cyklu miesiączkowego jest dla wielu kobiet udręką. PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego, dotyka co drugą kobietę.
Nie dość, że „te dni” utrudniają codzienne funkcjonowanie, to jeszcze często na tydzień, czasem nawet dwa przed menstruacją są nie do zniesienia. Ale bóle, obrzęki i rozchwianie emocjonalne nie są zwykłymi kobiecymi humorkami. To PMS – zespół napięcia przedmiesiączkowego, którego istnienie udowodniono naukowo. Dotyka co drugą kobietę.
Skład zespołu
PMS, czyli ang. premenstrual syndrome, jest zespołem objawów nerwowo-somatycznych, które pojawiają się u miesiączkujących kobiet od kilku do kilkunastu dni przed spodziewaną menstruacją. Zespół składa się z – jak szacują naukowcy – co najmniej 150 objawów, zróżnicowanych ilościowo i jakościowo (różnią się przede wszystkim intensywnością odczuwania). Podzielić je można na dwie podstawowe grupy:
Objawy PMS nerwowe (psychiczne):
- rozchwianie emocjonalne (tzw. huśtawka nastrojów);
- skłonność do płaczu;
- rozdrażnienie, łatwość popadania w gniew (czasem nawet agresywne zachowanie);
- uczucie zmęczenia;
- problem z koncentracją, pamięcią;
- ogólne napięcie;
- spadek libido;
- kłopoty ze snem (zarówno bezsenność jak i nadpobudliwość);
- w najcięższych przypadkach – depresja.
Objawy PMS somatyczne (fizyczne):
- bóle głowy (związane z obrzękiem komórek ośrodkowego układu nerwowego);
- bóle mięśni i stawów;
- bóle podbrzusza i pleców (zastój żylny w miednicy mniejszej, a także płynów w macicy);
- bolesność piersi, także ich powiększenie (tzw. mastodynia);
- wzdęcia;
- zaparcia;
- obrzęki (wynikające z zatrzymania wody w tkankach organizmu);
- zmiany apetytu;
- wzmożona potliwość;
- osłabiona koordynacja ruchowa;
- przyrost masy ciała;
- zmiany skórne (wypryski);
- czasem – zaostrzenie alergii lub choroby przewlekłej.
Nie istnieje ani rama wiekowa, ani psychologiczna, która mogłaby wykluczyć prawdopodobieństwo pojawienia się dolegliwości przedmiesiączkowych. Występują one u kobiet od mniej więcej 20. roku życia (ale czasem już od pierwszych miesiączek) aż do przekwitania.
Winowajcy
Podejrzanymi w zakłócaniu cyklu miesiączkowego są, jak to często bywa w przypadkach kobiecych dolegliwości, hormony. O ile w pierwszej połowie cyklu dominuje estrogen (współdziałający z oksytocyną, hormonem odpowiedzialnym m.in. za skurcze macicy podczas orgazmu i porodu), tak pozostałą jego częścią włada progesteron. Oddziałuje on na część mózgu (hipokamp) w dość destrukcyjny sposób – znacząco spowalnia proces myślowy, dekoncentruje, osłabia i powoduje szereg innych objawów psychiczno-fizycznych. Nie uwalnia też – jak estrogen – serotoniny – związku o działaniu uspokajającym, redukującym stres, dlatego mając ręce związane zespołem napięcia przedmiesiączkowego kobieta staje się nerwowa, rozdrażniona i niespokojna.
Walka z napięciem
Ponieważ dolegliwości PMS nie są na tyle uciążliwe, by konsultować się z lekarzem, warto znaleźć domowy sposób na walkę z napięciem. Najskuteczniejsze sposoby to:
- odpowiednia dieta: unikanie ostrych, ciężkostrawnych, bogatych w sól posiłków i produktów rozdymających;
- ograniczenie kawy i alkoholu; spożywanie owoców i warzyw o działaniu moczopędnym, bogatych w witaminy oraz picie wody niegazowanej;
- relaks i odpoczynek (odpowiednia ilość snu, relaksacyjne kąpiele, masaż bolesnych miejsc),
- zażywanie witamin, w szczególności B6, C oraz E, a także magnezu, łagodzącego stres i napięcie,
- picie ziół (np. niepokalanka mnisiego – na ból piersi, lukrecji – na obrzęki, dzięgiela chińskiego – na skurcze, kaliny koralowej – na bóle brzucha), także uspokajających herbat (np. melisy),
- aktywność fizyczna, rozładowująca stres i napięcie (naukowcy twierdzą, że kobiety uprawiające sport rzadziej odczuwają objawy PMS),
- właściwe nastawienie (pesymistyczne sprzyja popadaniu w stany depresyjne),
- stosowanie antykoncepcji hormonalnej, regulującej pracę hormonów (ich stężenie we krwi jest wówczas stałe, dzięki czemu niedobór progesteronu w drugiej połowie cyklu nie jest odczuwalny).
Kiedy do lekarza?
Jeżeli jednak wiele z wymienionych dolegliwości nie znika ani z chwilą pojawienia się miesiączki, ani później lub ich intensywność uniemożliwia codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z ginekologiem lub internistą, który pomoże ustalić źródło problemu i zaleci odpowiednie leczenie farmakologiczne.
Uciążliwe przypadłości mogą świadczyć o zmianach w obrębie piersi, macicy, jajników, rodzą także podejrzenie endometriozy. Nawet jeśli to tylko PMS, leki uspokajające czy przeciwbólowe, podawane w niewielkich dawkach, dostarczą organizmowi odpowiednie substancje (m.in. serotoninę), dzięki którym poczujesz się znacznie lepiej.