Każda przyszła mama mocno wierzy w to, że poród minie szybko, w miarę bezboleśnie i bez żadnych komplikacji. A co jeśli się pojawią?
Raport Unicef
Z raportu Unicef „The State of the World’s Children” wynika, że u kobiet z krajów najsłabiej rozwiniętych ryzyko śmierci na skutek powikłań okołoporodowych jest 300 razy wyższe niż u kobiet mieszkających w krajach rozwiniętych. Dziecko urodzone zaś w kraju rozwijającym się jest aż 14 razy bardziej narażone na śmierć w pierwszym miesiącu życia niż niemowlę z kraju rozwiniętego.
Niger, Afganistan, Sierra Leone, Czad, Angola, Liberia czy Somalia to czarne punkty na mapie świata, gdzie jakiekolwiek komplikacje pojawiające się podczas porodu bardzo często kończą się tragicznie. Polska na szczęście zalicza się do krajów rozwiniętych, a ogromny postęp w opiece medycznej, jaki dokonał się w ciągu ostatnich lat, pozwala stale zmniejszać ryzyko okołoporodowych komplikacji. Pamiętajmy jednak o tym, że w czasie porodu czy też tuż przed nim zdarzają się sytuacje bezpośrednio zagrażające zdrowiu dziecka.
Ciąża ryzyka
O takiej ciąży mówimy, kiedy u rodziców lub członków rodziny stwierdzono dziedziczne schorzenia; albo kiedy u matki już w czasie ciąży wystąpią pewne choroby. Ciąża ryzyka prawie zawsze niesie ze sobą niebezpieczeństwo wystąpienia powikłań czy komplikacji w okresie okołoporodowym. Dlatego przyszła mama ze stwierdzoną ciążą ryzyka objęta jest szczególną opieką specjalistów – aby wszyscy byli przygotowani na problemy, które mogą pojawić się w ciągu dziewięciu miesięcy rozwoju płodu czy już podczas porodu.
Powikłania porodowe
Komplikacje mogą jednak pojawić się również w ciąży o normalnym przebiegu. Niewłaściwe ułożenie płodu, opóźnianie się porodu albo wcześniactwo, pęknięcie pęcherza płodowego, przedwczesne odejście wód płodowych, niedotlenienie, wypadająca pępowina to najczęstsze powikłania okołoporodowe.
Poród przedwczesny
Mimo ciągłego rozwoju medycyny, poród przedwczesny ciągle stanowi poważny problem, a związana jest z nim dość spora umieralność noworodków. Mianem porodu przedwczesnego określa się zakończenie ciąży w okresie miedzy 23. a 37. tygodniem jej trwania. Z porodów tych rodzą się noworodki niedonoszone, o wadze od 500g do 2500g, które nie są w pełni przygotowane do życia poza organizmem matki. Aż 85% zgonów dzieci w okresie okołoporodowym spowodowana jest właśnie wcześniactwem. Kobieta, u której wystąpi przedwczesny poród, powinna natychmiast znaleźć się w specjalistycznym szpitalu, gdzie lekarze mogą nie tylko w odpowiedni sposób przyjąć poród, ale także zająć się wcześniakiem, który wymaga wyjątkowej opieki neonatologów.
Problem stanowić może również przedwczesne pęknięcie błon płodowych. Ta niebezpieczna sytuacja może prowadzić do zakażenia wewnątrzmacicznego, które wymaga odpowiedniego monitorowania. Od momentu przedwczesnego pęknięcia błon płodowych do akcji porodowej zazwyczaj mija około tygodnia. Czasami lekarzom udaje się przedłużyć ten czas, ale wszystko zależy od specjalistycznej obserwacji płodu. Z częstych przyczyn porodu przedwczesnego można jeszcze wymienić: niewydolność ciśnieniowo-szyjkową i wady macicy.
Poród przedwczesny jest czasem ciężko rozpoznać, ale przyjmuje się iż 2-3 skurcze na godzinę świadczą o rozpoczęciu się porodu.
Wypadnięcie pępowiny
Diagnostykę nieprawidłowości pępowiny uważa się za dość trudną dziedzinę – nie zawsze da się takie nieprawidłowości uchwycić w trakcie tradycyjnych, rutynowych badań. W czasie porodu może zaś wystąpić tzw. wypadnięcie pępowiny. Sznur pępowinowy znajduje się wtedy przed częścią przodującą płodu i wysuwa się do ujścia wewnętrznego szyjki macicy lub przed srom.
Nieprawidłowość ta pojawia się najczęściej w wyniku nieprawidłowego dopasowania się części przodującej płodu do miednicy kostnej matki. Może prowadzić do niedotlenienia płodu czy też ciężkiej zamartwicy. Dlatego przy wypadającej pępowinie poród naturalny jest niebezpieczny i lekarze najczęściej decydują się na cesarskie cięcie.
Groźne niedotlenienie
Szacuje się, że na tysiąc porodów występuje jeden ciężki przypadek niedotlenienia noworodka. Niedotlenienie może powodować uszkodzenie mózgu dziecka, a nawet prowadzić do jego śmierci. Noworodki, które przeżyją niedotlenienie często są upośledzone umysłowo, dotyka je padaczka, porażenie mózgowe, nadpobudliwość.
Oczywiście – ultrasonografia czy kardiotokografia to badania, które w pewien sposób pozwalają przewidzieć ryzyko wystąpienia niedotlenienia u dziecka. Często niedotlenienie pojawia się już podczas porodu. Dlatego wielu specjalistów jest przeciwnikami porodu rodzinnego, kiedy przyjmujący poród nie dysponuje pełnym sprzętem medycznym i zespołem lekarzy, którzy mogą w odpowiedni sposób zareagować na trudny przypadek. Niekiedy jednak, nawet w szpitalu, nie udaje się zapobiec niedotlenieniu dziecka.
Powolny poród
O powolnym porodzie mówimy, kiedy pierwszy okres zbyt długo trwa, a rozwarcie szyjki macicy nie postępuje. U dziecka może wtedy wystąpić tzw. wycieńczenie porodowe. Ta niebezpieczna sytuacja objawia się wahaniami czynności akcji serca, a w płynie owodniowym następują pewne charakterystyczne zmiany. Dlatego poród przyspieszany jest za pomocą kroplówki z oksytocyną albo lekarze decydują o cesarskim cięciu. Kiedy natomiast wystąpi brak postępu drugiej części porodu, konieczne może być zastosowanie próżnociągu, kleszczy albo cesarskiego cięcia.
Nieprawidłowe ułożenie płodu
Zazwyczaj maluch wychodzi główką do przodu. Czasem może się jednak zdarzyć, że ułoży się on stópkami bądź pośladkami do przodu. Jeszcze do niedawna takie ułożenie było natychmiastowym wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia. We współczesnej praktyce położniczej lekarz nawet w ostatnim momencie może zadecydować o cesarce, a poród nieprawidłowo ułożonego dziecka często odbywa się też w normalny sposób.