Mama w pracy – jakie ma prawa?

Dodatkowe dni wolne od pracy w celu wykonania badań lekarskich, zakaz delegacji i pracy po godzinach – to tylko niektóre z przywilejów, które ma mama w pracy – jakie ma prawa jeszcze? Poznaj uprawnienia rodzicielskie pracowników w ciąży!

Kodeks Pracy uprawnienia rodzicielskie zapewnia mamom pracownikom, w celu pomocy w powrocie do aktywności zawodowej oraz ochrony pracowniczej. Szczególne rozwiązania dotyczą w szczególności kobiet zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Mama w pracy – jakie ma prawa? Odpowiadamy!

Mama w pracy – jakie ma prawa kobieta w ciąży

Prawo do ochrony zdrowia

Przepisy Kodeksu Pracy nie określają terminu, w jakim kobieta ma poinformować pracodawcę o ciąży. Odstąpiono także od pojęcia „niezwłoczności”, które powodowało liczne wątpliwości. Poinformowanie szefa o ciąży leży w interesie pracownicy, ponieważ wpływa na trwałość stosunku pracy i aktualizuje szczególną ochronę w obszarze zdrowia. Prawo zabrania kobietom ciężarnym wykonywania prac szkodliwych lub uciążliwych jak np.:

• ciężkie prace fizyczne,
• prace przy taśmie,
• prace wewnątrz zbiorników i kanałów lub w pozycji wymuszonej.

Prawo do komfortowych warunków pracy

Przyszła mama w pracy – jakie ma prawa? Kobiety w ciąży nie wolno również zatrudniać w godzinach nadliczbowych, ani w porze nocnej, nawet jeśli kobieta wyrazi na to zgodę. Pracodawca musi zmienić godziny pracy lub jeśli nie jest to możliwe przenieść przyszłą mamę na inne stanowisko lub zwolnić z obowiązku świadczenia pracy z prawem do zachowania dotychczasowego wynagrodzenia. Łączny czas pracy przy komputerze w przypadku pracownicy w ciąży nie powinien przekraczać 8 godzin na dobę, przy czym czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy. Pracodawca nie może także wysyłać przyszłej mamy w delegację bez jej zgody.

Prawo do zwolnienia od pracy na badania lekarskie

Kobiecie w ciąży przysługuje prawo do zwolnienia z pracy na badania lekarskie. Obowiązuje ono jedynie w przypadku, kiedy są one zlecone przez lekarza, mają związek z ciążą i nie mogą zostać przeprowadzone po godzinach pracy. Za czas nieobecności z powodu badań przyszłej mamie przysługuje wynagrodzenie.

Prawo do ochrony trwałości stosunku pracy

Ochrona kobiet w ciąży występuje także w postaci zakazu wypowiadania i rozwiązywania umów o pracę oraz obowiązku przedłużenia umów terminowych. Oznacza to, że zakazane jest rozwiązanie umowy o pracę już wypowiedziane, jeśli pracownik złożył wypowiedzenie w okresie ciąży, bądź jeszcze przed okresem ochronnym, a termin rozwiązywania umowy o pracę nastąpiłby w okresie ciąży. Prawo obowiązuje też w sytuacji, gdy pracownica zaszła w ciążę w okresie wypowiedzenia.

Pracodawca ma również obowiązek wydłużenia umowy terminowej do dnia porodu. Dotyczy to umowy na czas określony lub na okres próbny przekraczającej jeden miesiąc. Umowa z kobietą ciężarną może być rozwiązana wyłącznie w trybie dyscyplinarnym lub w sytuacji, kiedy zakład pracy ogłasza upadłość.

Prawo do zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej

Jeżeli chodzi o uprawnienia rodzicielskie kodeks – pracy został ostatnio wzbogacony o nową możliwość. Chodzi o prawo do zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej  przysługuje w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Wymiar zwolnienia to 2 dni lub 16 godzin, z zachowaniem prawa do połowy wynagrodzenia.

Wyższy wymiar zasiłku chorobowego

Kodeks pracy uprawnienia rodzicielskie zawiera również informację o wyższym wymiarze zasiłku chorobowego. Za czas choroby przypadającej w ciąży przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy, niezależnie od przyczyny niezdolności do pracy.

Mama w pracy – jakie ma prawa kobieta po porodzie?

Prawo do urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego

Mimo, że fizycznie nie jest obecna mama w pracy – jakie ma prawa? Urlop macierzyński przysługuje każdej kobiecie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę. Jego długość zależy od liczby pociech:

• przy jednym dziecku wynosi 20 tygodni,
• w przypadku bliźniaków podstawowy urlop to 31 tygodni,
• dla trojaczków 33 tygodnie,
• a dla czworaczków 35 tygodni.

Po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego mama może zrezygnować z pozostałej jego części. Niewykorzystane dni przysługują ojcu, a są przyznawane na podstawie pisemnego wniosku. Urlop rodzicielski został wydłużony do 41 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka). Każdy z rodziców ma też prawo do nieprzenoszalnej części urlopu w wymiarze do 9 tygodni.

Urlop macierzyński jest udzielany przez pracodawcę na podstawie zaświadczenia o urodzeniu dziecka, które wypisuje ginekolog (przewidując datę porodu) lub dokumentu potwierdzającego narodziny ze szpitala.

Prawo do urlopu wychowawczego – umowa o pracę

Uprawnienia rodzicielskie pracowników to również prawo do urlopu wychowawczego. Rodzicom (zatrudnionym na podstawie umowy o pracę) przysługuje urlop wychowawczy w wymiarze do ukończenia przez dziecko 6 lat. Jest on udzielany w całości lub w podziale na okresy czasowe. Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek przywrócić osobę zatrudnioną do pracy. Może to zrobić na to samo stanowisko lub na stanowisko równorzędne z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu i zgodnym z kwalifikacjami, ale za wynagrodzenie nie niższe, jakie przysługiwało kobiecie przed urlopem.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego – ubezpieczenie chorobowe

Aby otrzymać zasiłek macierzyński kobieta musi być objęta ubezpieczeniem chorobowym. Starając się o świadczenia należy złożyć

• dokument stwierdzający datę porodu wydany przez lekarza (przed urodzeniem dziecka),
• lub skrócony akt urodzenia dziecka (po narodzinach),
• a także zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielanego urlopu macierzyńskiego.

Kobiecie zatrudnionej na podstawie umowy cywilno-prawnej lub samozatrudnienia także przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jego warunkiem jest posiadanie opłaconej składki chorobowej w dniu porodu. Przyszła mama może ją dobrowolnie odprowadzać do ZUS-u.

Mama w pracy – jakie ma prawa? Mama pracująca ma szereg praw, które mają na celu ochronę jej zdrowia, bezpieczeństwa i równowagi między życiem zawodowym a rodzinnym!