Niepokojące objawy w ciąży – kiedy przeczekać, kiedy zadzwonić do lekarza, a kiedy udać się na ostry dyżur

Plamienie/krwawienie w ciąży

Plamienie/krwawienie z dróg rodnych w ciąży może być zarówno zupełnie naturalnym objawem, jak i sygnałem niepokojącym. Wszystko zależy od tego, na jakim etapie ciąży występuje i jak bardzo jest nasilone. W I trymestrze ciąży plamki krwi na bieliźnie mogą oznaczać m.in. zagnieżdżenie się jaja płodowego, czyli tzw. plamienie implantacyjne czy też pojawić się w okolicach terminu miesiączki. Wówczas nie mają one żadnego wpływu na dalszy przebieg ciąży. Plamienie może się też pojawić po stosunku w wyniku nadmiernego pobudzenia narządów płciowych.

Jeśli jednak możemy wykluczyć powyższe przyczyny krwawienia, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Ich przyczyną mogą być bowiem niedobory hormonalne, które najczęściej dotyczą progesteronu. W takiej sytuacji lekarz przepisuje tzw. leki na podtrzymanie ciąży, czyli przeważnie Luteinę lub Duphaston, zawierające pochodne tego hormonu. Powodem krwawienia mogą być także choroby szyjki macicy, jak np. nadżerka, które – mimo że w większości przypadków nie komplikują ciąży, wymagają konsultacji lekarskiej.

Jeśli krwawienie jest obfite i towarzyszą mu ostre, skurczowe bóle podbrzusza oraz uczucie ucisku w podbrzuszu, przyczyną może być poronienie – należy jak najszybciej udać się do szpitala.

Krwawienie w II i III trymestrze – o ile nie jest związane z chorobami szyjki macicy (np. wspomniana nadżerka), może sygnalizować problemy z łożyskiem, np. łożysko przodujące. Wówczas jest z reguły bezbolesne, ale konieczna jest obserwacja w szpitalu. Kolejnym powodem krwawienia może być przedwczesne odklejenie się prawidłowo usytuowanego łożyska – wtedy mamy do czynienia nie tylko z krwawieniem, ale także nieprzerwanym bólem brzucha, z którym należy zgłosić się do szpitala. Pamiętajmy bowiem, że każde krwawienie połączone z bólem, może być sygnałem poważnego problemu.

Ból brzucha w ciąży

W ciąży możemy mieć do czynienia z kilkoma rodzajami bólu brzucha. Warto wiedzieć, który jest objawem naturalnym, a który – sygnałem do konsultacji lekarskiej.

• Ból kłujący po lewej lub prawej stronie brzucha, który może pojawiać się nawet do połowy ciąży, jest oznaką rozrastającej się macicy. Nie należy się nim martwić, ale warto porozmawiać o nim z lekarzem przy kolejnej wizycie – wówczas ginekolog wyjaśni nam dokładnie, jaki rodzaj bólu nie powinien nas niepokoić.
• Uczucie rozrywania w kroczu i bóle w pachwinach nie są sygnałem do obaw – wynikają z przekrwienia, które spowodowane jest działaniem podwyższonego poziomu progesteronu. Powiększająca się macica pociąga trzymające ją wiązadła maciczne, co może powodować uczucie swego rodzaju ciągnięcia.
• Regularne skurcze w dole brzucha połączone z plamieniem/krwawieniem wymagają szybkiej konsultacji lekarskiej, ponieważ w takim przypadku nie można wykluczyć ryzyka poronienia.
• Niebezpieczne jest także uczucie drętwienia, twardnienia w dole brzucha czy wrażenie nadmiernie spiętej skóry. Ból krzyża i dolnej partii brzucha może sygnalizować odklejanie się łożyska, dlatego należy powiadomić o nim lekarza w czasie wizyty kontrolnej.

Jeśli bóle mają charakter skurczowy – następują rytmicznie, a towarzyszy im twardnienie brzucha, co powtarza się częściej niż 10 razy na dobę – może to być sygnałem rozpoczynającego się porodu (czasami przedwczesnego) – należy udać się do szpitala.
W czasie ciąży mogą pojawić się również bóle w żaden sposób niezwiązane z naszym odmiennym stanem (np. silny ból po prawej stronie, sygnalizujący zapalenie wyrostka robaczkowego czy ból brzucha, któremu towarzyszą wymioty, biegunka lub gorączka, co może świadczyć o zatruciu pokarmowym), które wymagają szybkiej konsultacji ze specjalistą.

Ruchy dziecka w brzuchu

Wrażenie „rozpychania” od wewnątrz i kopnięcia w wewnętrzną stronę brzucha są objawem nie tyle naturalnym, co wręcz pożądanym. To maluszek daje znaki o swojej obecności. Może się poruszać, wiercić, kopać, przekręcać, przeciągać i mimo, że czasami bywa to bolesne, nie zagraża przyszłej mamie. Takie ruchy powinny się pojawić około 20. tg ciąży, choć czasami są wyczuwalne znacznie wcześniej (nawet około 16. tg). Sygnałem do konsultacji lekarskiej jest brak odczuwania ruchów dziecka po 22. tg ciąży. Oczywiście nie jest to jednoznaczne z tym, że dzieje się coś złego – przyczyną takiego stanu może być np. to, że łożysko umiejscowione jest na przedniej ścianie macicy bądź spora tusza przyszłej mamy. Niemniej jednak wątpliwość tę trzeba zgłosić lekarzowi.

Trudno jednoznacznie powiedzieć, jak często dziecko powinno dawać o sobie znać – zazwyczaj ma to miejsce kilkadziesiąt razy dziennie.

Warto jednak wiedzieć, że każde dziecko ma własny rytm – jedno jest spokojniejsze, drugie bardziej energiczne. Ma też okresy snu i czuwania, kiedy zupełnie się nie rusza. Zaniepokoić powinna sytuacja, kiedy aktywność dziecka zmniejszyła się z dnia na dzień, jego ruchy stały się znacznie słabsze bądź przeciwnie – nagle maluszek stał się nadmiernie ruchliwy. Taką zmianę najlepiej przekazać lekarzowi telefonicznie i ustalić z nim dalszy schemat postępowania (obserwacja i liczenie ruchów płodu czy przyjazd do szpitala w celu kontroli zapisu czynności serca dziecka na KTG).

Obrzęki w ciąży

Mimo, że obrzęki to jeden z najczęstszych objawów III trymestru ciąży, nie zawsze możemy zrzucić je na karb przemęczonego ciężarem organizmu. Opuchlizna, która pojawia się z reguły w okolicach nadgarstków, na łydkach oraz wokół kostek u stóp, rzeczywiście jest naturalną reakcją organizmu – ciało przygotowuje się do porodu gromadząc płyny, którymi uzupełni powstałe braki. Zmiany te jednak powinny pojawiać się wieczorem i ustępować – po odpoczynku, zastosowaniu zimnych okładów czy specjalnych preparatów.

Czasami jednak ciążowa opuchlizna wymaga konsultacji lekarskiej. Jeśli obrzęki pojawiają się nie tylko na dłoniach i stopach, ale również na twarzy, udach, podbrzuszu; pojawiają się nagle i są bardzo dokuczliwe; nie znikają nawet po dłuższym odpoczynku; towarzyszy im intensywne przybieranie na wadze bądź wysokie ciśnienie – nie należy zwlekać z konsultacją lekarską. Możliwe, że doszło do tzw. zatrucia ciążowego, które wymaga interwencji medycznej.

Waga w ciąży

Przyszła mama powinna przybierać na wadze – to oczywiste. Jednak zarówno zbyt mały, jak i nadmierny przyrost wagi w ciąży powinien wzbudzić w niej czujność. To, ile ciężarna przytyje przez okres dziewięciu miesięcy, zależy od jej wcześniejszej sylwetki oraz wskaźnika BMI. Kobieta o prawidłowej masie ciała powinna przytyć około 10 – 12 (ew. 16) kg. Oprócz samej masy, ważne jest także tempo przybierania na wadze. W pierwszym trymestrze przyszła mama nie powinna przytyć więcej niż 2 kg. Niektórym kobietom sprawia jednak trudność „uzbieranie” nawet tych dwóch kilogramów, a co więcej – zdarza im się tracić na wadze! Jeśli ciężarną męczą mdłości i wymioty – nie jest to powodem do obaw. Ważne, by być pod kontrolą ginekologa, który w razie potrzeby zaleci suplementację witaminami lub składnikami mineralnymi.

Oceny ginekologa wymaga także sytuacja, kiedy przyrost masy ciała nagle się zatrzyma – szczególnie w III trymestrze. Powodem takiego stanu rzeczy może być bowiem nieprawidłowo funkcjonujące łożysko, które nie dostarcza dziecku odpowiedniej ilości pożywienia bądź też fakt, że tętnica biegnąca między łożyskiem a dzieckiem ma słaby przepływ – w efekcie tego pokarm nie dociera do płodu. Także sytuacja odwrotna wymaga konsultacji ze specjalistą – kiedy waga zaczyna gwałtownie rosnąć – więcej niż pół kilograma na tydzień. Wówczas przyczyną może być zatrucie ciążowe, czyli tzw. gestoza. Towarzyszącymi jej objawami są zwykle podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, białko w moczu, obrzęki i bóle głowy.

Nawet, jeśli niektóre objawy nie powinny wzbudzać paniki, zawsze warto poinformować o nich lekarza w czasie wizyty kontrolnej. Wytłumaczy nam on wówczas, co zrobić, by ich uniknąć oraz jak sobie radzić, kiedy już się pojawią. Pytajmy o wszystko, co budzi nasze – choćby najmniejsze wątpliwości.