Niewydolność szyjki macicy w ciąży – objawy, leczenie

Niewydolność szyjki macicy to najczęstsza przyczyna poronień oraz przedwczesnych porodów. Jakie objawy daje niewydolna szyjka macicy i czy mimo tej komplikacji możliwe jest donoszenie ciąży?

Szyjka macicy stanowi kanał między macicą i pochwą, przez który dziecko przedostaje się na świat. Ma długość około 3 do 5 cm i w sytuacji prawidłowej zaczyna się skracać dopiero pod koniec trzeciego trymestru ciąży. Wcześniej służy jako swoista blokada, chroniąca maleństwo przed wszelkimi drobnoustrojami z zewnątrz. Niestety, dziecko nie zdaje sobie sprawy z tego, jak istotną rolę w czasie ciąży pełni ów element – zwiększając swój ciężar, coraz mocniej napiera na szyjkę…

Szyjka macicy zbudowana jest z mało elastycznej tkanki łącznej, dlatego nietrudno o jej naruszenie. Niewydolność szyjki macicy może mieć różną formę – może dojść do rozwarcia szyjki, jej skrócenia, zbytniego rozpulchnienia lub zmiękczenia. Ryzyko niewydolności rośnie w sytuacji, gdy mamy do czynienia z nieprawidłową produkcją kolagenu lub elastyny, zaburzeniami hormonalnymi bądź szyjka została uszkodzona w czasie wcześniejszych zabiegów (np. łyżeczkowanie). Istnieją również wrodzone wady szyjki, które predysponują do pojawienia się tego problemu.

Niewydolność szyjki w ciąży – objawy

Z problemem niewydolności szyjki macicy spotykamy się najczęściej po 14-tym tygodniu ciąży, kiedy dziecko zaczyna rosnąć coraz szybciej. Niestety, przyszła mama często nie jest w stanie sama zaobserwować objawów tego powikłania.

Jeśli się pojawiają, najczęściej są to:

• napięcia i pobolewania brzucha;
• ból w okolicy krzyżowej kręgosłupa;
• przedwczesne skurcze;
• zwiększona ilość i gęstość wydzieliny z pochwy;
• brązowe plamienia.

Na szczęście według obecnych zaleceń ciężarne powinny odwiedzać ginekologa mniej więcej raz na miesiąc, a to pozwala lekarzowi na szybką diagnozę problemu i odpowiednio wczesne wdrożenie koniecznych działań.

Jak wspomóc niewydolną szyjkę macicy w ciąży?

By zapobiec groźnym skutkom niewydolności szyjki macicy stosuje się obecnie dwie metody – zachowawczą i operacyjną. O tym, które rozwiązanie zastosować w danym przypadku, zawsze decyduje lekarz. Metoda zachowawcza polega na zastosowaniu tzw. pessara położniczego. To silikonowy krążek mający na celu odciążyć szyjkę macicy, a tym samym zapobiec dalszemu jej skracaniu.

Pessar jest zakładany przez lekarza ginekologa w czasie wizyty kontrolnej – nie wymaga hospitalizacji ani nawet znieczulenia. Z racji tego, że krążek zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji, zaleca się, by do końca ciąży przyszła mama stosowała zapobiegawczo globulki dopochwowe. Pessar wyjmuje się w okolicach 37. tygodnia, kiedy uznaje się ciążę za donoszoną.

Leczenie operacyjne polega na założeniu tzw. szwu okrężnego (inaczej szew McDonalda/Shirodkara). To nieco poważniejszy zabieg niż poprzedni – wykonywany jest pod pełną narkozą. Szew ma za zadanie wzmocnić ściany szyjki macicy i zbliżyć oddalone ściany kanału do siebie. To metoda bardzo skuteczna, ale – ze względu na swoistą inwazyjność – nie dostępna dla każdego. O ewentualnych przeciwwskazaniach pacjentkę informuje lekarz, sugerując w takiej sytuacji zastosowanie poprzednio omówionego rozwiązania.

Często zaleca się ciężarnym z niewydolną szyjką macicy leżenie.

W każdym przypadku niewydolności szyjki macicy i bez względu na zastosowane rozwiązanie, przyszła mama powinna prowadzić oszczędny tryb życia, unikać aktywności fizycznej i nie wykonywać gwałtownych ruchów. Opisane wyżej rozwiązania w większości przypadków dają ogromną szansę na szczęśliwe donoszenie ciąży.