Objawy płodności – czy znasz je wszystkie?

Ludzie cechują się zróżnicowaną płodnością, więc u niektórych par do zapłodnienia dochodzi trudniej niż u innych. Spośród młodych kobiet, regularnie współżyjących 25% zachodzi w ciążę po miesiącu, 60% – w ciągu pół roku, a 90% – w ciągu osiemnastu miesięcy. Każda dojrzała kobieta powinna wiedzieć, co dzieje się z jej organizmem w poszczególnych fazach cyklu miesiączkowego.

Odróżnienie dni płodnych od niepłodnych jest podstawowym czynnikiem świadomego planowania rodziny, a znajomość objawów płodności pomaga przyszłym rodzicom zwiększyć szansę poczęcia dziecka. Na początek warto wiedzieć, że cykl miesiączkowy pod względem płodności dzielimy na 3 fazy:

fazę przedowulacyjną – niepłodności względnej;
fazę około owulacyjną – płodności;
fazę poowulacyjną – niepłodności bezwzględnej.

W okresie płodnym, w organizmie kobiety, występuje wysoki poziom estrogenów, który osiąga swój szczyt przed momentem jajeczkowania. Tuż po nim poziom estrogenów obniża się, natomiast wzrasta poziom progesteronu. W przypadku każdej zdrowej kobiety na podstawie objawów płodności można wyznaczyć fazę sprzyjającą zapłodnieniu.

Główne objawy płodności

Zmiany podstawowej temperatury ciała (PTC)

Temperatura ciała jest całkowicie indywidualna dla każdej kobiety, dlatego należy ją regularnie mierzyć, by dostrzec jej wzrost lub spadek. Tuż po miesiączce powinna być niska i utrzymywać się na takim poziomie do następnej owulacji. Podczas niej temperatura ciała szczytuje, a różnica sprzed owulacji i w trakcie jej trwania powinna wynosić co najmniej dwie kreski (0.2°C). Taka wartość będzie się utrzymywała do aż do miesiączki.

Należy pamiętać, że mogą wystąpić pewne odchylenia od planowanej temperatury, spowodowane przeziębieniem, różnorodnym bólem, zwiększonym wysiłkiem fizycznym i innymi przyczynami. Jeśli jednak przy normalnym, długotrwałym pomiarze temperatury, nie będzie się ona podwyższać (co może świadczyć o braku owulacji), bądź po owulacji będzie się obniżać bez konkretnej przyczyny, należy niezwłocznie udać się do ginekologa, który przepisze kurację hormonalną lub podejmie inne kroki.

Zmiany śluzu szyjkowego

U niektórych kobiet śluz pojawia się tuż przed owulacją i jeszcze kilka dni po niej, u innych jest obecny przez cały cykl. W zależności od dnia, można podzielić go na płodny i niepłodny. Śluz pozwalający na zapłodnienie jest przejrzysty, szklisty o konsystencji lepkiej, ciągnącej się. Daje on uczucie wilgotności, a niekiedy zawiera domieszkę krwi, która świadczy zwykle o momencie owulacji. Śluz o cechach wysokiej płodności jest najodpowiedniejszym środowiskiem dla plemników, gdyż umożliwia ich większą ruchliwość i dojrzewanie do zapłodnienia.

Zmiany w szyjce macicy

Po miesięcznych krwawieniach szyjka macicy jest twarda i nisko ułożona. W miarę zbliżania się do momentu owulacji, robi się miękka, podwyższa się i otwiera. W takiej sytuacji plemnikowi dużo łatwiej jest dostać się do macicy, a potem do jajników, gdzie umiejscowiona jest dojrzała komórka jajowa. Po owulacji szyjka macicy wraca do punktu wyjścia, ponownie się obniża, twardnieje i zamyka. Zmiany w szyjce macicy można zbadać samodzielnie, poprzez włożenie do pochwy dwóch palców (wskazującego i środkowego).

Dodatkowe objawy płodności

Oprócz trzech podstawowych objawów płodności, istnieją jeszcze dodatkowe. Jednak nie występują one u wszystkich kobiet, a także we wszystkich cyklach tej samej kobiety. Warto je znać, ponieważ często pomagają w określeniu właściwych dla zapłodnienia dni. Są to:

ból owulacyjny – pojawia się przed owulacją i umiejscawia w dolnej części podbrzusza. Trwa zwykle od kilku minut, nawet do dwóch dni przed jajeczkowaniem. Jest to charakterystyczne napięcie bądź kłucie w dole brzucha, o różnym nasileniu. Ból ten spowodowany jest drażnieniem otrzewnej przez płyn wydostający się z pęcherzyków Graafa podczas owulacji;
plamienie okołoowulacyjne – jest wywołane nagłym spadkiem poziomu estrogenów. Nie jest tak intensywne jak w czasie miesiączki, ale da się je zauważyć. Niekiedy potrzebne jest stosowanie podpasek bądź wkładek higienicznych;
wrażliwość piersi – objawia się wzmożonym napięciem w piersiach pojawiającym się w fazie okołoowulacyjnej, co jest skutkiem wysokiego poziomu estrogenów;
obrzęki ciała, sromu – spowodowane zatrzymaniem wody w organizmie;
kłucie i podolewanie żylaków – występujące tylko w okresie około owulacji;
częste oddawanie moczu – towarzyszące jedynie owulacji, w przeciwnym razie może wskazywać np. na zapalenie pęcherza;
powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych;
zmiany skórne – wypryski, drobne krostki, przejściowe kłopoty z pielęgnacją skóry;
zmiany nastroju – charakteryzują się wzmożoną pobudliwością, zniecierpliwienie i nadwrażliwość.

Wszystkie wyżej wymienione objawy mogą wskazywać na okres płodności organizmu. Należy jednak podchodzić do nich bardzo rozsądnie i wytrwale obserwować zmiany zachodzące w organizmie. Te spostrzeżenia są niezastąpionym źródłem wiedzy na temat kobiecego organizmu i nieocenioną pomocą w świadomym planowaniu macierzyństwa.