Opuchlizna i obrzęki w ciąży

Ciężki brzuch, przygotowujący się do porodu organizm i przemęczenie przyszłej mamy sprawiają, że nogi wydają się być z ołowiu, a ręce męczą się szybciej niż zwykle. Skąd bierze się opuchlizna ciążowa i jak sobie z nią radzić?

Ciężko!

Większość świeżo upieczonych mam na pytanie, który okres ciąży był dla nich najtrudniejszy, odpowiada, że I trymestr. Wybuchowa mieszanka hormonów, powodująca zmienne nastroje i przykre dolegliwości (jak mdłości czy zgaga), a także burza myśli, związana z nowymi wyzwaniami, sprawiają, że jest to czas trudny zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Okazuje się jednak, że końcówka ciąży „depcze” I trymestrowi „po piętach”.

Ciężki brzuch utrudnia poruszanie się, obciąża kręgosłup i stawy, a zbliżający się termin rozwiązania powoduje stres i lęk. Do tych wszystkich dolegliwości dochodzą jeszcze te okropne obrzęki, które bez względu na aurę atakują ze zdwojoną siłą właśnie wtedy. Skąd się biorą?

Przyczyny obrzęków

Obrzęki powstają na skutek gromadzenia się w tkankach wody. Organizm zabezpiecza się w ten sposób na wypadek dużej utraty płynów (w szczególności krwi) podczas porodu.

Opuchlizna, pojawiająca się najczęściej w okolicach nadgarstków oraz łydkach i wokół kostek u stóp, jest naturalną reakcją organizmu na wyzwanie, które go czeka podczas porodu. Utrata krwi w kulminacyjnym punkcie ciąży jest bardzo niebezpieczna dla zdrowia i życia kobiety, dlatego organizm o wiele wcześniej zaczyna gromadzić płyny, którymi uzupełni powstałe braki.

Zapas wody kumuluje w tkankach, które wskutek naprężenia powodują puchnięcie skóry. Nie bez przyczyny są także zmiany w układzie krwionośnym ciężarnej – jej krwioobieg pompuje w okresie ciąży dwa razy więcej krwi niż zwykle, a jej drogę toruje uciskająca na naczynia krwionośne powiększona już znacznie macica. Zatrzymana w połowie drogi krew pozbywa się części swojego składu – a więc m.in. wody – która gromadzi się głównie w kończynach.

Problem nie zawsze zanika wraz z urodzeniem dziecka – niektóre kobiety skarżą się na obrzęki jeszcze w okresie połogu. Nadmiar wody jest wówczas wchłaniany przez naczynia krwionośne, filtrowany przez nerki i wydalany w postaci moczu – okres trwania tego procesu jest jednak bardzo indywidualny. Najdalej po kilku tygodniach opuchlizna jednak znika zupełnie i młoda mama może cieszyć się swoim maleństwem bez przykrych dolegliwości fizycznych.

Wszystko w naszych rękach i… nogach

To, że obrzęki powstają samoistnie, nie oznacza jednak, że nie możemy ich uniknąć lub przynajmniej je ograniczyć. Powstawaniu opuchlizny sprzyja siedzący i stojący tryb życia – jeśli więc przyszła mama nie daje sobie odpoczynku do samego finału ciąży, spędza dużo czasu w jednej pozycji (np. siedząc przy biurku), przemęcza się i zaniedbuje aktywność fizyczną – skazuje się na problem z obrzękami. Tymczasem odpowiednio wcześnie wpojone nawyki mogą znacząco zniwelować problem.

O czym pamiętać w szczególności?

• Pij dużo wody. Paradoksalnie pomaga ona radzić sobie z obrzękami dzięki wspieraniu pracy nerek i oczyszczaniu organizmu z toksyn. Uważaj też na to, co jesz – na „czarną listę” powinna trafić przede wszystkim sól.
• Zmieniaj pozycje. Unikaj sytuacji, gdy musisz długo stać, a gdy siedzisz, wstawaj co jakiś czas, by się rozruszać (przejdź się po pomieszczeniu, rozprostuj się itp.). Pamiętaj też o aktywności fizycznej, szczególnie spacerach.
• Gdy odpoczywasz w pozycji leżącej, zadbaj o to, by twoje nogi nie znajdowały się w tej samej linii, co reszta ciała. Podłóż pod nie poduszkę lub kocyk zwinięty w rulon, by były nieco podniesione.
• Noś nieuciskające rajstopy, które pozwolą twoim nogom „oddychać” (jest specjalna linia bielizny dla kobiet w ciąży – warto z niej skorzystać). Istotne jest także noszone obuwie – wybieraj to przewiewne, wygodne, na solidnej podeszwie i płaskim obcasie.
• Pamiętaj, by się nie przemęczać, ograniczać prace domowe i oszczędzać siły na rozwiązanie ciąży.
• Jeśli obrzęki już się pojawią, używaj żeli i kremów chłodzących, rób okłady namoczonymi w chłodnej wodzie ściereczkami i kąpiele nóg w wodzie z dodatkiem olejków ziołowych (rumianek, lawenda, rozmaryn, drzewo herbaciane).

WAŻNE: W przypadku, gdy opuchlizna bardzo ci dokucza, a obrzęki nie ustępują mimo stosowania naturalnych środków zaradczych, wybierz się na konsultacje do lekarza. Zdarza się, że obrzęki to tylko jeden z sygnałów (obok gwałtownego tycia i wysokiego ciśnienia) poważniejszych dolegliwości.