Owsiki u dzieci – objawy i leczenie

Owsik – mały, a tyle może

Owsiki, mimo niezbyt wrogo brzmiącej nazw, to goście, których należy wystrzegać się szczególnie. Kiedy dostaną się do organizmu człowieka, pasożytują w jego jelicie grubym, wyrostku robaczkowym, a także końcowym odcinku jelita cienkiego. Nie są zbyt wymagające – żywią się tym, co aktualnie dostarczamy swojemu organizmowi, czyli substancjami, zawartymi w treści jelitowej. Pytanie – skąd się biorą?

Do organizmu mogą przedostać się drogą pokarmową – poprzez połknięcie lub drogą oddechową – poprzez wdychanie jaj. Jajo takie łatwo przenosi się z jamy ustnej do jelita grubego. Tam przez ok. 2-4 tygodni owsiki dojrzewają.Porą, jaką lubią najbardziej, jest noc. To właśnie po zmroku ich samice wydostają się z jelit i składają jaja w okolicy odbytu dziecka. Robią to na zewnątrz organizmu, ponieważ w ten sposób są w stanie zapewniać jajom właściwą wilgotność oraz odpowiednią temperaturę. To jednak nie koniec drogi zaradnych owsików.Dziecko, odczuwając dyskomfort i swędzenie w okolicy odbytu, drapie się rączkami, w wyniku czego przenosi jajka owsików pod paznokciami. Tak dostają się one do zabawek, ubrań, sztućców oraz innych przedmiotów, z którymi stykać się mogą także inne dzieci (np. w przedszkolu). Jaja trafiają więc ponownie do przewodu pokarmowego i cały cykl się powtarza.Cykl życia owsików może trwać nawet do 2. miesięcy.

Objawy owsicy

O tym, że w organizmie naszego malucha ulokowali się kłopotliwi lokatorzy świadczyć mogą następujące objawy, związane z układem pokarmowym (choć zakażenie owsikami może przebiegać także bezobjawowo):

• ból brzucha,
• nudności,
• zaburzenia wypróżniania,
• ciągi białych, ruchomych strzępków bawełnianych (samice owsików) w kale,
• brak apetytu, a nawet spadek masy ciała,
• biegunka.

Może także dojść do zapalenia jelita grubego oraz wyrostka robaczkowego.
Ponadto wystąpić mogą objawy, związane z układem nerwowym, jak:

• nadpobudliwość,
• moczenie nocne,
• zaburzenia snu,
• bóle głowy,
• ogólne poczucie zmęczenia,
• drażliwość, nerwowość,
• zaburzenia koncentracji,
• zgrzytanie zębami.

A także zmiany skórne:

• bladość skóry,
• podkrążone oczy,
• zmiany wypryskowe w okolicy odbytu,
• u dziewczynek możliwe są infekcje sromu i pochwy, co skutkuje pieczeniem i białymi upławami.

Jednak szczególnie uciążliwym objawem owsicy pozostaje niewątpliwie świąd w okolicy odbytu.

Jak leczyć?

Jeżeli mamy podstawy podejrzewać, że nasze dziecko zaraziło się owsikami, pierwszym, co należy zrobić, to zaobserwować, czy w kale malucha nie pojawiły się wspomniane ciągi białych, ruchomych strzępków bawełnianych. Najlepiej jest zaobserwować owsiki w czasie ich wzmożonej aktywności, czyli w nocy. Przy skupionym świetle (np. w świetle latarki) powinny być widoczne gołym okiem. Bardziej specjalistycznym, choć wcale nieskomplikowanym sposobem zaobserwowania obecności owsików,jest użycie specjalnej pałeczki z celofanem, którą można dostać w niektórych aptekach (instrukcja podpowie, w jaki sposób przeprowadzić „śledztwo”, jaja owsików przyklejają się do foli). Jeżeli samodzielnie zdiagnozujemy obecność owsików,kolejnym krokiem jest udanie się do lekarza. To ważne, bowiem leczenie powinno objąć nie tylko malucha, ale wszystkich członków rodziny. Być może nie odczuwają oni jeszcze objawów owsicy, ale bardzo możliwe że są już zarażeni.

Obcinamy dziecku paznokcie i dokładamy wszelkich starań, aby nie wkładało rączek do buzi i nie oblizywało paluszków. Dobrym pomysłem jest zakładanie maluchowi na noc specjalnych rękawiczek. Staramy się zwiększyć codzienną higienę, a więc zmieniamy co wieczór nie tylko bieliznę, ale też ręczniki. Także pościel wymieniamy częściej niż dotychczas. Wszystko pierzemy w temperaturze 95°C, zaś przed ubraniem dziecku – prasujemy żelazkiem. Rączki malca myjemy nie tylko przed posiłkiem, czy po skorzystaniu z toalety, ale też po zabawie czy kontakcie z jakimikolwiek przedmiotami. Staramy się także za wszelką cenę utrudnić dziecku nocne drapanie się – zakładamy mu bardziej obcisłą bieliznę.

Odkażamy całe mieszkanie – dokładnie je odkurzamy, ścieramy kurze, dezynfekujemy kuchnię i łazienkę,wyparzamy zabawki i naczynia, zapewniamy odpowiednią wentylację pomieszczeń, obniżamy wilgotność powietrza.

Warto także wdrożyć odpowiednią dietę. Cenne będą w takiej sytuacji posiłki zawierające błonnik, np. kasza, chleb razowy, warzywa strączkowe, surowe warzywa i owoce. Należy również ograniczyć przetworzone węglowodany.

Całkowite pozbycie się owsików umożliwią jednak dopiero odpowiednie lekarstwa, a wyboru najwłaściwszej kuracji pomoże dokonać lekarz. Kurację taką, by była skuteczna, należy powtórzyć w okresie dwóch tygodni, zaś niektórzy lekarze zalecają trzykrotne jej przeprowadzenie. Chodzi o to, że leki działają dopiero na dorosłe osobniki, a nie na ich jaja. Ponowne zastosowanie leków pozwala więc na wytrucie także tych robaków, które wylęgły się dopiero po kuracji.

Warto jeszcze pamiętać o tym, że w przypadku, kiedy dziecko chodzi do żłobka lub przedszkola, kuracja powinna objąć wszystkie dzieci! Nie należy więc ukrywać faktu zakażenia przed przedszkolanką czy innymi rodzicami.

Jak zapobiegać?

Zwykło się uważać, że owsica to choroba przedszkolaków, ponieważ to właśnie wśród dzieci, które mają stały, regularny kontakt z rówieśnikami, objawy obserwuje się najczęściej. Tymczasem owsiki chętnie zaglądają do mieszkań nawet tych maluchów, które do przedszkola nie chodzą. Czy istnieją wiec sposoby na to, by maksymalnie zmniejszyć ryzyko pojawienia się niepożądanych bakterii?

Małe dzieci są szczególnie narażone na zakażenie, ponieważ nie mają one wystarczającej świadomości tego, jak ważne jest przestrzeganie zasad codziennej higieny. Możliwość zarażenia zwiększa się w okresie letnim, gdyż wówczas dzieci więcej czasu spęczają na dworze.

Niestety, nie ma recepty na uniknięcie owsicy. Jedynie staranna higiena (zarówno ze strony rodziców, jak i samych dzieci) może nas uchronić przed wizytą niepożądanych lokatorów:

• dokładne mycie rąk przed posiłkami, po skorzystaniu z toalety czy po zabawie,
• regularne obcinanie paznokci,
• czyszczenie zabawek,
• mycie owoców i warzyw,
• dbanie o dietę pobudzającą jelita do pracy,
• dbanie o to, by dziecko nie obgryzało paznokci i nie wkładało rączek do buzi,
• wydzielenie osobnych ręczników dla malucha (jeden do rączek, drugi do reszty ciała),
• dbanie o czystość ubrań.

Owsica nie niesie ryzyka powikłań, ale tylko wtedy, kiedy jest leczona prawidłowo. Zaniedbana może być przyczyną kłopotliwych konsekwencji.To np. zapalenie skóry, uszkodzenia skóry oraz wtórne zakażenia. Trwałe i ciężkie zakażenia mogą powodować także utratę apetytu i spadek masy ciała. Nie lekceważmy więc jej objawów.