Przed cesarskim cięciem lęk przyszłej mamy ma nieco inny wymiar niż przed porodem siłami naturalnymi. Nie ma strachu przed własną niedyspozycją czy nagłymi komplikacjami, prowadzącymi do porodu zabiegowego, jest za to obawa, jak przed każdą operacją, czy wszystko pójdzie tak, jak trzeba.
Choć poród nie trwa kilkanaście godzin, także po nim czas rekonwalescencji wymaga od kobiety dużo wysiłku i cierpliwości, by wrócić do formy. Czego może się spodziewać po cesarskim cięciu?
Rana po cięciu
Gojenie się rany poporodowej jest najbardziej dotkliwym skutkiem cesarskiego cięcia. Nacięcie, wykonane zwykle poprzecznie tuż nad wzgórkiem łonowym, po operacji jest okładane opatrunkiem, którego nie można ściągać jeszcze przez dwa dni po porodzie. W tym czasie podczas kąpieli czy brania prysznica należy ją ochraniać ręcznikiem lub specjalnym plastrem, a po zdjęciu opatrunku – przemywać delikatnie letnią wodą z dodatkiem bezzapachowego mydła i osuszać papierowym (pozbawionych drobnoustrojów, obecnych nawet w świeżo wypranym ręczniku) ręcznikiem. Po zdjęciu szwów – zwykle po 7-8 dniach od operacji – rana ma wygląd różowej kreski.
Rana po cesarskim cięciu goi się od kilku tygodni do kilku miesięcy. Wszelkie poważnie wyglądające zmiany, jak zaczerwienienie, silny ból czy wyciek ropny są sygnałem komplikacji, które należy skonsultować z lekarzem. Może pobolewać, szczypać, swędzieć czy drapać, a nawet drętwieć (wynika to z przerwania nerwów podczas nacięcia) – to naturalne objawy. Jeśli są zbyt uporczywe, można ranę posmarować maścią (np. Cepan). Aby rana nie doskwierała niepotrzebnie, ubrania noszone w połogu przez świeżo upieczoną mamę powinny być luźne, nie uciskające brzucha, a bielizna – rany. Mimo iż zmiany powinny ustępować, rana blednąć tak, że zniknie całkowicie lub pozostawi tylko niewielką, niemal niedostrzegalną bliznę, miejsce nacięcia może być bolesne przy dotyku lub dużym wysiłku. Czasem także występują komplikacje w procesie gojenia – pojawiają się zaczerwienienia, silny ból, gorączka lub zrosty, a z rany sączy się ropa. Wówczas konieczna jest wizyta u lekarza, który zaradzi odpowiedni środek przyspieszający zabliźnianie. Zdarza się także, że u kobiet występuje bliznowiec – na skórze pojawiają się zgrubienia i grudki, które nie są groźne, ale bardzo nieestetyczne. Aby się ich pozbyć, należy wybrać się do chirurga lub poprosić o specjalną maść.
Toaleta i higiena
Oprócz zwracania szczególnej uwagi na ranę kąpiel nie powinna przysporzyć większych kłopotów. Podobnie z wypróżnianiem. Początkowo pomaga w tym cewnik moczowy, po jego bezbolesnym usunięciu przez położną, można korzystać z toalety samodzielnie. Gdyby jednak pojawiły się trudności, należy próbować więcej spacerować i być w pozycji stojącej, która sprzyja pracy jelit, a w kilka dni po porodzie urozmaicić dietę o produkty, zapobiegające zaparciom (suszone śliwki, rodzynki, siemię lniane, musli). Ruch pomoże też uniknąć zatorów naczyniowych i zakrzepów. Warto pamiętać, u że kobiet po cesarskim cięciu pojawiają się podobne dolegliwości połogowe, jak u mam rodzących naturalnie. Obkurczająca się macica powoduje bóle i krwawienie, odchody połogowe powinny być mniej obfite, ale wymagają równie skrupulatnej higieny.
Samopoczucie
Tuż po operacji samopoczucie może pozostawiać wiele do życzenia. To skutek znieczulenia, któremu poddawana jest ciężarna. Stąd nudności, bóle głowy, gardła (od intubacji) czy kaszel (od zalegającej w płucach wydzieliny). Boleć może też rana – na wszystkie dolegliwości można otrzymać bezpieczne leki przeciwbólowe lub – w poważniejszych przypadkach – antybiotyki, dobierane tak, by umożliwić mamom laktację. Psychiczny stan świeżo upieczonej mamy zależy od wielu czynników – jej stanu fizycznego, poziomu komfortu, kontaktu z dzieckiem i rodziną, atmosfery i nastroju w pierwszych dniach po porodzie. Często mamy po cesarce świetnie dają sobie radę z opieką nad noworodkiem, nie skrępowane wysiłkiem porodu siłami naturalnymi, ale także one są podatne na baby blues czy depresję poporodową. Samopoczucie jest więc sprawą indywidualną każdej kobiety.
Karmienie i opieka nad niemowlęciem
Laktacja po cesarskim cięciu nie odbiega od normy. Jedynym utrudnieniem jest znalezienie odpowiedniej pozycji, w której dziecko nie będzie uciskało brzucha i rany. Opieka nad noworodkiem jest właściwe jednakowa dla kobiet, u których rozwiązanie ciąży przebiegło w różny sposób. W 2-3 dni po cesarce młoda mama może już nosić dziecko (ale inne obowiązki, takie jak sprzątanie czy odkurzanie są wykluczone) i wykonywać wokół niego różne czynności. Przewijanie i następujące w kolejnych dniach obowiązki (choćby podnoszenie dziecka czy kąpanie) powinny być wykonywane bez forsowania się i przeciążania mięśni brzucha (użyć można mięśni ramion, np. układając dziecko w przewijaku, a wanienkę do kąpania na stelażu). Także laktacja przebiega bez komplikacji. Problem z pokarmem pojawić się może także u kobiet rodzących siłami naturalnymi, nie jest to więc konsekwencja cesarskiego cięcia. Podczas karmienia warto usiąść i położyć na podbrzusze miękką poduszkę, która będzie chronić ranę przed uciskiem. Wygodna okazuje się też pozycja na boku. Wszelkich porad dotyczących ułożenia noworodka przy piersi udzielić powinna położna.
Ćwiczenia i dieta
Szybkie stanięcie na nogi po porodzie cesarskim często motywuje młode mamy do powrotu do formy sprzed ciąży i fizycznej aktywności. Ale o ile kobiety rodzące siłami naturalnymi mogą szybko rozpocząć ćwiczenia Kegla lub mięśni brzucha, mamy po cesarce muszą uważać na swój brzuch i ranę. Dlatego wszelkie ćwiczenia zalecane są dopiero od 3, a najlepiej 4-5 tygodnia po porodzie. Po operacji należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu wyczerpanego organizmu i odpowiedniej diecie. Ta w pierwszych dobach połogu powinna być lekkostrawna, a produkty zawierać błonnik, sprzyjający wypróżnianiu.
Współżycie
Seks po porodzie jest często przyczyną spięć między partnerami. Trudno się dziwić – cierpliwość mężczyzn ma różne granice, nie zawsze zbiegające się z poziomem zmęczenia rekonwalescencją i opieką nad dzieckiem mam, a często i sporym spadkiem libido. Abstrahując jednak od chęci i fizycznego pożądania, cesarskie cięcie – jako poważna operacja – wymaga czasowej abstynencji, nie dłuższej jednak niż w przypadku porodu naturalnego. Zazwyczaj więc 4-6 tygodni po porodzie, kiedy znikną odchody płodowe, można wznowić współżycie. Zaletą cesarki jest lepszy stan pochwy – jej mięśnie nie zostały rozciągnięte, więc seks nie powinien różnić się od tego sprzed ciąży. W praktyce – przy odpowiednim libido partnerów – stosunek niekrępujący obu stron i nie sprawiający kobiecie bólu odbywa się ok. pół roku po porodzie, gdy macica obkurczy się i wróci do dawnych rozmiarów, a rana dobrze się zagoi.
Kolejna ciąża – niekoniecznie po cesarsku
Starania o kolejne dziecko można podjąć mniej więcej po roku od porodu – wówczas wszystkie blizny powinny być już zagojone, a organizm wraca do rozregulowanej ciążą, porodem i połogiem pracy. Mitem jest przekonanie wielu kobiet, że po porodzie w formie cesarskiego cięcia następna ciąża musi być rozwiązana w taki sam sposób. Często, o ile nie wymagają tego choroby lub komplikacje ciążowe, nie ma żadnych przeciwwskazań, by kobieta rodziła siłami naturalnymi, a lekarze nawet zalecają taki wybór. Powtórna cesarka bowiem wiąże się z ryzykiem rozejścia się blizny wewnętrznej, a także pojawienia się krwotoku, szczególnie gdy następny poród przebiega w krótkim odstępnie czasowym od poprzedniego.