Przewodnik po dolegliwościach zdrowotnych maluszków

Nie należy zatem popadać w panikę, tylko przyjrzeć się dokładnie dziecku i okolicznościom, w których płacze, staje się marudne lub bardzo niespokojne. Może się okazać, że przyczyną dolegliwości są przejściowe skurcze czy wzdęcia. Gdy domowe sposoby jednak nie pomagają, a objawy utrzymują się długo, należy udać się po pomoc do specjalisty.

‘Kurację’ warto rozpocząć od obserwacji malca, by można było stwierdzić, na co dokładnie się skarży. Przyczyn płaczu i niespokojnego zachowania może bowiem być wiele. Często chodzi jedynie o mokrą pieluszkę lub porę drzemki. Niestety, niemowlę nie podpowie nam, co mu dolega. Musimy sami się domyślić!

Poniżej przedstawiamy najczęstsze dolegliwości okresu niemowlęcego.

Dolegliwości układu pokarmowego

Wśród małych dzieci powszechne są dolegliwości układu pokarmowego. Wynikają one z jego niedostosowania do prawidłowego pełnienia funkcji trawiennych w nowym środowisku. Niedojrzały układ pokarmowy jest niezwykle wrażliwy, a każdy bodziec może wpłynąć negatywnie na jego funkcjonowanie. Nie musi istnieć zatem konkretny powód występowania dolegliwości trawiennych – choć zdarza się, że zostaje on wykryty.

Dolegliwości trawienne

Dolegliwości trawienne występują u dzieci karmionych piersią, ale także u tych odżywianych za pomocą mleka modyfikowanego. Problemy mogą pojawić się już na samym początku karmienia bądź wystąpić po zmianie preparatu, a także po wzbogaceniu diety malca. Kłopoty mijają zwykle samoczynnie po kilku miesiącach. Przez ten czas mogą natomiast być bardzo męczące dla niemowlęcia i jego rodziców. Dlatego należy jak najszybciej nauczyć się sposobów na złagodzenie dolegliwości maluszka.

Kolka niemowlęca

Kolka niemowlęca jest jednym z coraz częściej spotykanych u niemowląt problemów. Cierpi na nią około 40% dzieci – różnie karmionych. Wrażliwość malca, wiercenie się i płacz bez wyraźniej przyczyny mogą świadczyć właśnie o kolce. Mimo wciąż trwających badań, o jej przyczynach nic tak naprawdę nie można powiedzieć. Podejrzewa się jedynie, że kolka może być spowodowana nadwrażliwością lub uczuleniem na mleko krowie albo laktozę. Bardzo prawdopodobne jest również, że wystąpienie kolki u niemowląt warunkowane jest nastrojem matki i otoczenia, w którym się znajduje. Zdenerwowanie, niepewność i niepokój także mogą ją wywołać.

Dlatego należy przede wszystkim zadbać o spokojną, relaksującą atmosferę w domu, włączyć kojącą muzykę… W takich przypadkach pomagają także spacery na świeżym powietrzu, noszenie i huśtanie. Napięcie mięśni u dziecka nasila kolkę, dlatego zaleca się częste masowanie plecków i brzuszka, a także ciepłe kąpiele, po których malec na pewno szybciej zaśnie i zapomni o męczącej dolegliwości. W wielu aptekach można spotkać także polecane na kolkę herbatki, np. z kopru włoskiego. Warto wypróbować i tę metodę. Kolka po kilku miesiącach powinna zniknąć wraz z nieprzyjemnym wrażeniem, jakie wniosła w pierwsze miesiące życia malca. Na szczęście maluch nie będzie pamiętał tych uciążliwości.

Czkawka u dzieci

Rodzice bywają zaniepokojeni również częstą czkawką pojawiającą się u dziecka. Nie należy jednak się tym problemem przejmować. Jest ona całkowicie naturalna, zwłaszcza u niemowląt, u których następuje podrażnienie nerwu przeponowego. Czkawka może pojawić się kilka razy w ciągu dnia po jedzeniu (gdy malec ma pełny brzuszek), gdy nałyka się powietrza i gdy jest mu zimno. Może być także konsekwencją głośnego śmiechu dziecka. Aby jej zapobiec należy pamiętać o tym, by malcowi odbiło się po jedzeniu oraz zapewnić mu ciepłe posłanie, bez przeciągów i nagłych zmian temperatury. Warto również podać mu coś do picia lub zwyczajnie przystawić do piersi. To powinno pomóc!

Zaparcia

Kolejną zmorą dziecięcych brzuszków są zaparcia. Związane są z oddawaniem twardego stolca i bólem w dole brzucha. Prawie połowa niemowląt cierpi na zaparcia (ok. 40%). Ich przyczyną może być zbyt mała ilość dostarczanych dziecku płynów, zwłaszcza w okresie ciepłym, gdy temperatura powietrza jest wysoka, a wilgotność mała. Mogą także powstawać na skutek występowania jakiegoś nie dostosowanego do potrzeb niemowlaka składnika w mleku modyfikowanym.

Niestety, trudno znaleźć odpowiedni dla dziecka lek na zaparcia. Przede wszystkim należy podawać mu dużo płynów, a także wykluczyć z pożywienia wszelkie pokarmy, które mogą powodować tego typu dolegliwości. Czasami pomaga masaż brzuszka i poruszanie nóżkami niemowlaka (tzw. rowerek).

Ulewanie pokarmu

W ciągu pierwszego półrocza życia niemal wszystkim niemowlętom zdarza się ulewanie pokarmu. Po prostu mięsień łączący ich żołądek z przełykiem jest jeszcze krótki i słaby. Problem pojawia się wtedy, gdy czynność ta jest nagminna i towarzyszą jej częste wymioty, krztuszenie się przy karmieniu, nawracające ataki kaszlu i inne objawy.

Największy wpływ na oddawanie treści pokarmowej ma połykane powietrze podczas jedzenia. Dzieje się tak zarówno podczas karmienia piersią (gdy przystawienie dziecka do piersi jest niewłaściwe), jak również butelką (zwłaszcza, gdy otwór w niej jest zbyt duży bądź za mały).

Ulewanie (tzw. refleks żołądkowo-przełykowy) może również świadczyć o występowaniu u malca alergii pokarmowej, zwłaszcza na białko mleka krowiego. Ważne jest, by po każdym posiłku dziecko pozostawić w pozycji pionowej – do momentu, aż mu się odbije. Przez ten czas nie powinno być narażone na gwałtowne ruchy i wstrząsy.

W przypadku trwałości objawów należy skonsultować się z lekarzem, który najprawdopodobniej zaleci zakup odpowiednich leków, mieszanek, a także zwróci uwagę na metody łagodzenia dolegliwości. Jeżeli natomiast nie występują niepokojące objawy towarzyszące refleksowi, sprawę należy pozostawić bez interwencji, gdyż dolegliwości powinny ustąpić naturalnie około 10.-12. miesiąca życia.

Biegunka

U małych dzieci często pojawia się także biegunka. Mówimy o niej wtedy, gdy malec oddaje w ciągu dnia rzadki lub wodnisty stolec – kilkukrotnie. Biegunce towarzyszą zwykle bóle brzuszka lub gorączka.

Jej przyczyn może być wiele. Często ma podłoże wirusowe lub bakteryjne, które powoduje zapalenie żołądka i jelit, a w konsekwencji właśnie biegunkę. Może być ona także spowodowana reakcją organizmu dziecka na podawany mu produkt, zarówno na któryś ze składników mleka, jak i pokarmów dodatkowych. Czasami zdarzają się przypadki, kiedy biegunka towarzyszy ząbkowaniu albo określonym chorobom (np. mukowiscydozie). Może być również konsekwencją słabo rozwiniętego przewodu pokarmowego niemowlęcia. Jeżeli trwa stosunkowo krótko, nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka. Jeśli utrzymuje się dłużej (ok. 2 dni) i towarzyszą jej inne objawy, np. wymioty, zaburzenia w jedzeniu i piciu, wysoka gorączka – należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Warto w tym czasie podawać dziecku dużą ilość płynów, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu. Nie należy natomiast – nigdy! – aplikować niemowlęciu żadnych lekarstw bez uprzedniej konsultacji z lekarzem.

Zapobieganie biegunce o podłożu wirusowym lub bakteriologicznym jest niezwykle trudne. Zaleca się wyjątkową dbałość o przestrzeganie higieny, ponieważ drobnoustroje chorobotwórcze powodujące biegunkę przenoszone są wraz z kałem lub śliną osób chorych, za pośrednictwem zwierząt domowych, a także przez kontakt z zepsuta żywnością. Natomiast alergii pokarmowej wywołującej biegunkę można zapobiegać – przede wszystkim karmiąc dziecko piersią i eliminując w pierwszym okresie życia malca pokarmy uczulające.

Większość z dolegliwości okresu niemowlęcego jest naturalna i mija po pewnym czasie. Choć mogą powodować dyskomfort malca i rodziców, niepokoić czy męczyć, zwykle nie są groźne dla zdrowia i życia. Można ponadto zastosować domowe sposoby ich łagodzenia. Tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy utrzymują się długo lub towarzyszą im inne objawy, należy udać się po radę do specjalisty.