Samobadanie piersi. Jak badać piersi w domu?

Kobiety, które regularnie, raz w miesiącu przeprowadzają samobadanie piersi są w stanie wykryć guzek wielkości 1 centymetra. Biorąc pod uwagę, że 2-centymetrowy guz, który okazałby się zmianą złośliwą, jest prawie w 100 procentach wyleczalny dzięki samobadaniu jesteśmy w stanie wykryć chorobę na tym etapie, który pozwala na skuteczne jej leczenie. Warto więc poznać podstawy samobadania piersi! 

Kiedy badać piersi?

Najlepiej przeprowadzać badanie piersi 2. lub 3. dnia po zakończonej miesiączce (jeśli kobieta już nie miesiączkuje, najlepiej ustalić na badanie jeden, zawsze ten sam dzień miesiąca). Zmiany w piersi mogą dotyczyć zarówno brodawki, otoczki, skóry, miąższu, jak i pachy. Prawidłowe badanie składa się z dwóch zasadniczych etapów: oglądania stanu piersi oraz tzw. badania palpacyjnego (dotykowego, zwanego też palpacją).

Gdzie prowadzić badanie? Oczywiście najlepiej zrobić to w łazience, przed wieczorną kąpielą (rano możemy być mniej dokładne ze względu na brak czasu, pośpiech). Jeżeli lampa w łazience nie daje odpowiedniego światła, nic nie stoi na przeszkodzie, aby badanie przeprowadzić w pokoju czy sypialni. Ważne, aby kobieta miała warunki do tego, by skupić się tylko i wyłącznie na sobie i swoim ciele, a nie na obawie, że ktoś za chwilę wejdzie do pokoju.

Etap 1 – Oglądanie piersi

Aby przeprowadzić dokładne badanie, należy rozebrać się do pasa i stanąć przed lustrem (najlepiej dużym, które obejmie sylwetkę co najmniej do pasa, dobrze oświetlonym). Najpierw należy dokładnie przyjrzeć się piersiom, aby stwierdzić, czy nie zaszły jakiekolwiek zmiany w ich wyglądzie: kształcie, wielkości (symetrii), kolorze brodawek.

Zwracamy uwagę na wszelkie nieprawidłowości, takie jak np. wypryski, dołeczki, wciągnięcia skóry, poszerzone podskórne naczynia żylne, pofałdowania, uwypuklenia, rozstępy, przebarwienia, owrzodzenia skóry lub obraz tzw. skórki pomarańczy.

W tym celu kolejno:

• opuszczamy ręce swobodnie;
• unosimy ręce do góry;
• zakładamy ręce za głowę;
• opieramy ręce na biodrach (uciskamy biodra w taki sposób, by odczuć napinanie mięśni klatki piersiowej);
• opieramy silnie ręce na biodrach jednocześnie pochylając tułów do przodu;
• oglądamy piersi z profilu – splatamy ręce z tyłu głowy i odwracamy się tak, by zobaczyć biust z jednego, a potem z drugiego boku.

Zmiana pozycji ciała podczas oglądania piersi umożliwi uwidocznienie się tych partii ciała, które nie byłyby wystarczająco dobrze uwypuklone w innych okolicznościach. Pamiętajmy: w każdej kolejno pozycji oceniamy kształt i symetrię całych piersi, a także dołów pachowych.

Etap 2 – Palpacja

Tę część badania przeprowadzamy w dwóch, kolejno po sobie następujących pozycjach: siedzącej lub stojącej oraz leżącej. Warto wziąć pod uwagę ważne zasady, którymi należy się kierować: rozpoczynamy badanie zawsze w tym samym miejscu i zawsze wykonujemy pełne badanie.

Badamy nie tylko piersi, ale także okolice nad – i podobojczykową oraz pachową, zawsze sprawdzamy stan brodawki, otoczki brodawkowej, skóry oraz miąższu.

Badanie piersi w pozycji stojącej

Jedną rękę kładziemy za głowę, drugą badamy pierś miejsce po miejscu, najlepiej ruchami okrężnymi wokół całego gruczołu (od największego obwodu, aż do brodawki sutkowej). Następnie wykonujemy ruchy okrężne w kierunku: od brodawki sutkowej do szczytu piersi i z powrotem.

To samo powtarzamy dla drugiej piersi (lewą ręką badamy prawą pierś i odwrotnie). Musimy także pamiętać o sprawdzeniu dołu pachowego. Następnie uciskamy brodawkę sutkową i sprawdzamy, czy nie pojawia się żaden wyciek.

Badanie piersi w pozycji leżącej

W celu rozpoczęcia badania kładziemy się wygodnie na plecach i podkładamy prawą rękę pod głowę (ten zabieg sprawi, że część piersi przesunie się w kierunku mostka, a to da lepszy dostęp do całego gruczołu). Pod bark badanej strony można podłożyć poduszkę, co jest szczególnie zalecane w przypadku dużego biustu. Badania prawej piersi dokonujemy lewą ręką. Mocno uciskamy pierś dłonią, przemieszczając ją stopniowo po całym obszarze piersi.

Podczas badania dłoń trzymamy równolegle do powierzchni skóry i dotykamy pierś całą powierzchnią dłoni. Następnie należy sprawdzić pachę oraz dołki nadobojczykowe (w celu wykrycia czy nie ma tam guzków). Podobną procedurę powtarzamy dla lewej piersi – kładziemy lewą rękę pod głowę, a prawą dłonią badamy lewą pierś. W jaki sposób? Możemy badać pierś, rozpoczynając od zatoczenia największego koła po jej obwodzie. Wykonując równocześnie małe kółka prostopadle do kierunku ruchu, przesuwamy się ruchem spiralnym zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara, aż do brodawki. Możemy także podzielić w wyobraźni pierś na wzór tarczy zegara. Przesuwamy dłoń od brodawki w kierunku godziny 12, a następnie 1, 2, 3 itd., zataczając przy tym niewielkie koła.

Inny sposób: podzielić pierś na wąskie pionowe paski, a następnie kierować ruch ręki na przemian do góry i do dołu, zataczając przy tym małe koła. Można oczywiście zbadać dokładnie piersi, wykorzystując wszystkie powyższe sposoby.

Samobadanie piersi – co powinno nas zaniepokoić?

Samobadanie piersi jest prostą i skuteczną metodą, która pomaga kobietom wcześnie wykryć niepokojące zmiany w piersiach. Regularne badanie własnych piersi, najlepiej raz w miesiącu, pozwala lepiej poznać ich strukturę i szybciej zauważyć wszelkie odstępstwa od normy. Warto pamiętać, że nie każda zmiana musi oznaczać nowotwór, ale każda powinna zostać skonsultowana z lekarzem. Oto, co powinno nas zaniepokoić podczas samobadania piersi:

• ból piersi, szczególnie jeśli pojawił się tylko w jednej piersi;
• wyciek płynu z brodawki;
• krosta lub owrzodzenie w okolicy brodawki;
• zmiana kształtu, wielkości lub koloru otoczki;
• zmiana kształtu lub wielkości piersi;
• przebarwienia skóry na piersi;
• obrzęk pod pachą (spowodowany jest powiększeniem węzłów chłonnych);
• wyczuwalny dłonią guzek w piersi;
• guz w dole pachwowym;
• obrzęk ramienia.

Wszystkie wyżej wymienione objawy powinny skłonić do wizyty u specjalisty – ginekologa, onkologa lub lekarza pierwszego kontaktu. Ważne jest, aby nie panikować, ale nie ignorować zmian, ponieważ wiele z nich może mieć łagodne podłoże, takie jak torbiele, łagodne zmiany włókniste czy zapalenia. Regularne badania kontrolne, takie jak mammografia lub USG piersi, są również ważnym elementem profilaktyki.

Samobadanie piersi jest kluczowym elementem dbania o zdrowie, ponieważ pozwala na wczesne wykrycie potencjalnych problemów. Regularne badanie oraz znajomość sygnałów alarmowych mogą uratować życie, ponieważ wczesne wykrycie raka piersi znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Dowiedz się więcej:

• Biustonosz w ciąży
• Ból piersi – w ciąży, po porodzie, przed okresem
• Czy trzeba przygotowywać piersi do karmienia?
• Piersi po ciąży i karmieniu. Zabiegi i sposoby na ładny biust