Wielowodzie – gdy wód jest za dużo

Płyn owodniowy (czyli wody płodowe) to płyny zawarte w błonach płodowych, które tworzą dla płodu odpowiednie środowisko rozwojowe. Umożliwiają mu swobodne poruszanie się i amortyzują jego ruchy, chronią je także przed infekcjami. Do jego funkcji zalicza się także utrzymanie właściwej temperatury. Co stanie się, gdy tego płynu jest za dużo?

Czym jest wielowodzie?

Płyn owodniowy powinien posiadać określoną objętość, która wynika z równowagi między jego wytwarzaniem a usuwaniem. Wody wytwarzane są m.in. przez skórę, układ moczowy i oddechowy płodu, a usuwane przez układ pokarmowy (płód „połyka” płyn) i oddechowy dziecka. Wielowodzie to sytuacja, w której płynu owodniowego jest zbyt dużo (odwrotnie do małowodzia.

Ilość płynów ocenia się podczas badania USG, do wielowodzia najczęściej dochodzi w III trymestrze ciąży. Mówimy o nim, gdy ilość płynów przekracza 2 litry (normą jest od 100 mililitrów do 2 litrów). Zaburzenia ich ilości występują u 1 na 100 ciąż. Jeśli tylko wielowodzie wystąpi, należy przeprowadzić diagnostykę, by poznać jakie są jego przyczyny.

Przyczyny wielowodzia

Przyczyny to m.in. cukrzyca kobiety, konflikt serologiczny, wady płodu jak bezmózgowie, infekcje, zrośnięcie przełyku.

W około 60% przypadków tego zaburzenia mówi się o tzw. wielowodziu idiomatycznym, czyli powstającym z niewiadomych przyczyn, kiedy dziecko i matka są zdrowi. W pozostałych przypadkach u źródeł choroby leży choroba płodu lub matki. Do wielowodzia może dojść, gdy kobieta cierpi na cukrzycę lub choruje na nerki. Jedną z przyczyn jest także konflikt serologiczny.

Przyczyny wielowodzia ze strony płodu (ok.19% przypadków) to m.in. dystrofia mięśniowa, ośrodkowego układu nerwowego (bezmózgowie), wady cewy nerwowej, zaburzenia chromosomowe, zaburzenia sercowo-naczyniowe czy wrodzone infekcje. Może to być także skutek wad wrodzonych płodu w obrębie twarzoczaszki czy zrośnięcia przełyku – wtedy nasze maleństwo nie może połykać nadmiaru wód płodowych. Zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia tej wady występuje w ciążach mnogich.

Objawy i skutki wielowodzia

Głównym objawem wielowodzia widocznym dla matek będzie zbyt duży brzuch w odniesieniu do wieku płodu i nadmierna ruchliwość płodu. Kolejne objawy może wykryć już tylko lekarz podczas rutynowych badań, będą to np. twarda, napięta macica, trudności odczytu tętna dziecka.

Nie zawsze zbyt duża ilość płynu owodniowego zaszkodzi dziecku. Wielowodzie może być jednak przyczyną:

• uciążliwych bólów;
• nadmiernego rozciągnięcia macicy i przedwczesnego porodu;
• zaburzenia skurczy podczas porodu;
• odklejenia łożyska;
• złego obkurczanie macicy już po urodzeniu dziecka powodującego nadmierną utratę krwi przez matkę (a nawet krwotoki).

Leczenie wielowodzia

Leczenie wielowodzia jest zróżnicowane w zależności od ilości wód oraz szybkości, z jaką się zwiększają. Jeśli ich poziom nie podnosi się, stosuje się tylko leczenie zachowawcze. Kobieta musi się wtedy oszczędzać, odpoczywać oraz obserwować swój brzuch i inne objawy. Problem pojawia się, gdy wód zaczyna szybko przybywać. Wtedy konieczny może być zabieg amnioredukcji, czyli nakłucia jamy macicy przez powłoki brzuszne i upuszczenie nadmiaru wód. Przeprowadzony w odpowiednim momencie zabieg może zwiększyć szansę dziecka na przeżycie nawet kilkakrotnie.

Jeżeli zauważasz u siebie zbyt szybki przyrost brzucha lub inne objawy wielowodzia, niezwłocznie zgłoś się do lekarza. Szybkie rozpoznanie i regularna kontrola tej przypadłości zapewni bezpieczeństwo tobie i dziecku.