Zwiększenie kar za przestępstwa dokonane wobec dzieci oraz kary za brak reakcji wobec przestępstw dokonanych na najmłodszych – co dokładnie się zmieni?
W kwietniu br. prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację prawa karnego, której celem jest zaostrzenie kar za dokonanie ciężkich przestępstw „przeciw życiu, zdrowiu, a także wolności dzieci”. Ustawa jest wynikiem wspólnej pracy Biura Rzecznika Praw Dziecka i Zespołu Analiz Systemowych Kancelarii Prezydenta (a są to: Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Pacjenta i Rzecznik Finansowy).
Swój udział w jej powstaniu miało także Biuro Interwencyjnej Pomocy Prawnej KPRP i Biuro Prawa i Ustroju KPRP. Chodzi m.in. o takie przestępstwa jak: okaleczenie, uprowadzenie, porzucenie czy handel osobami małoletnimi – szczególnie tymi poniżej 15. roku życia. Zmiany wejdą w życie 13 lipca br.
Jakie zmiany?
Nowelizacja przewiduje, że osoba znęcająca się fizycznie lub psychicznie nad najbliższym (bądź inną osobą pozostającą z nią w stosunku zależności) podlegała będzie karze pozbawienia wolności na okres od 3. miesięcy do 5. lat. Jeśli jednak znęcanie się dotyczyłoby osoby nieporadnej – właśnie ze względu na wiek, stan psychiczny czy fizyczny, wówczas to oprawca będzie podlegał wyższej karze, a mianowicie pozbawieniu wolności na okres od 6. miesięcy do 8. lat. To nie wszystko – za znęcanie się ze szczególnym okrucieństwem grozić ma kara więzienia od roku do 10. lat. Istnieje też dodatkowe zastrzeżenie: jeśli w wyniku wspomnianych czynów pokrzywdzony popełni samobójstwo, sprawcy grozić będzie kara w wymiarze od 2. do 12. lat więzienia.
Osobne kary przewidziane są za bezprawne pozbawienie wolności dziecka lub nastolatka – osoby poniżej 15. roku życia. W tej sytuacji sprawcy grozić będzie od 3. do 15. lat więzienia (obecnie taka kara grozi w przypadku pozbawienia wolności ze szczególnym udręczeniem). W planach jest także podwyższenie kary minimalnej za handel osobą w wieku poniżej 15. roku życia na 5. lat więzienia (obecnie 3. lata)
Brak reakcji to też przestępstwo!
Ciekawą i wartą pochwały zmianą jest ta, która mówi, że niepowiadomienie organów ścigania o przestępstwach wobec dzieci również będzie uznawane za przestępstwo i odpowiednio karane. Zgłaszanie przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu, wolności, wolności seksualnej czy tzw. obyczajności wymierzonych w dobro dziecka będzie więc teraz obowiązkiem. To duży krok naprzód. Zwróćmy uwagę na to, jakie emocje budzą w nas osoby (sąsiedzi, znajomi), tłumaczący się na ekranach telewizyjnych wiadomości, kiedy dojdzie już do tragedii: To był taki spokojny człowiek…Nie miałem pojęcia, że tam dzieje się coś takiego….
Niestety, prawda jest taka, że w większości przypadków zawsze jest ktoś, kto miał owe pojęcie – i od tej pory będzie to znacznie solidniej weryfikowane. Z pewnością potrzeba czasu, by społeczeństwo uświadomiło sobie, że milczenie w obliczu krzywdy dziecka będzie uznawane za swego rodzaju współodpowiedzialność za przestępstwo. Kiedy jednak prawda ta zacznie już funkcjonować w społecznej świadomości, można się spodziewać zadecydowanie sprawniejszego działania organów ścigania.
Za uchwaleniem opisanej nowelizacji głosowało 429 posłów, 3 było przeciw, a jeden wstrzymał się od głosu. Pozostaje mieć nadzieję, że ostatnia czwórka uznała po prostu, iż wnioskowane kary nadal są zbyt niskie…