PCOS Zespół policystycznych jajników – co to?

PCOS to inaczej zespół policystycznych jajników, który dotyka ok 5% kobiet będących w wieku rozrodczym. Chociaż wiele objawów jest typowych dla tej choroby, diagnozowanie zespołu policystycznych jajników często napotyka na przeszkody i nie jest proste. Sprawdź, czy może dotyczyć to również twojego przypadku!

PCOS – co to?

PCOS to skrót od słowa: zespoł policystycznych jajników (polycystic ovary syndrome). PCOS jest również nazywane zespołem wielotorbielowatych jajników lub zespołem Steina-Leventhala. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn zaburzeń hormonalnych u kobiet w wieku rozrodczym. Chociaż nazwa sugeruje obecność wielu torbieli na jajnikach, nie zawsze są one obecne u wszystkich pacjentek z PCOS.

Zespół policystycznych jajników charakteryzuje się szeregiem objawów, w tym:

• nieregularnymi lub brakującymi okresami menstruacyjnymi
• wzrostem poziomu męskich hormonów (androgenów) w organizmie
• a to może prowadzić do: nadmiernego owłosienia, trądziku, łysienia, a także insulinooporności, co z kolei zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2.

PCOS może być również związane z problemami z płodnością, ponieważ nieregularne owulacje mogą utrudniać zajście w ciążę.  W przypadku podejrzenia PCOS ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu diagnozy i odpowiedniego leczenia.

Zespół policystycznych jajników – przyczyny

Przyczyny PCOS nie są jeszcze w pełni zrozumiałe, a badania nad jego genezą wciąż trwają. Główna część objawów PCO ma swoje źródło w nieprawidłowościach w układzie hormonalnym. Androgenizm jajnikowy, czyli nadprodukcja męskich hormonów płciowych przez jajniki, prowadzi do zakłóceń w równowadze hormonalnej u kobiety.

Wysoki poziom LH (hormonu luteinizującego) i obniżony FSH (hormon folikulotropowy) wpływają na nieprawidłowy rozwój i dojrzewanie żeńskich pęcherzyków jajowych.

Objawy PCOS

Zespół policystycznych jajników manifestuje się różnorodnymi symptomami, które mogą wpływać na zdrowie i samopoczucie kobiet. Jednym z najbardziej wyraźnych oznak tej choroby jest nieregularność cyklu menstruacyjnego. Wiele kobiet doświadcza rzadkich i skąpych krwawień, a niektóre mogą nawet borykać się z problemem: wtórny brak miesiączki, co oznacza całkowity brak okresu.

Takie fluktuacje w cyklu mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, zwłaszcza tych, które są powiązane z wpływem hormonów na błonę śluzową macicy. Często kobiety z PCO nie doświadczają owulacji, mimo że pęcherzyk Graafa rośnie, komórka jajowa nie jest uwalniana. Zamiast tego, pęcherzyk obumiera, tworząc małą cystę, co przy regularnym powtarzaniu prowadzi do formowania się licznych torbieli w jajnikach.

Androgenizm jajnikowy jest również istotnym elementem PCO, co jest wynikiem nadprodukcji androgenów przez organizm. Kobiety mogą zauważyć nadmierny wzrost włosów w różnych częściach ciała, takich jak twarz, klatka piersiowa, ramiona, brzuch czy plecy, które są typowe dla wzrostu włosów u mężczyzn. Dodatkowo mogą wystąpić różne problemy skórne, takie jak przebarwienia, trądzik czy łojotok, a w rzadkich przypadkach także obniżenie głosu, przerost łechtaczki oraz zmiany w budowie ciała o charakterze męskim.

Jednym z najbardziej wyraźnych oznak tej choroby jest nieregularność cyklu menstruacyjnego.

Wzrost wagi ciała a zespół policystycznych jajników

Osoby z PCOS mają skłonność do przybierania na wadze, co dodatkowo wpływa na proces owulacji. Ich sylwetka często przybiera formę jabłka, z nagromadzeniem tłuszczu głównie w dolnej części ciała. Otyłość może być jednym z objawów wskazujących na androgenizm jajnikowy, ale może również sygnalizować inne problemy zdrowotne. Z pewnością nadmierna masa ciała wpływa niekorzystnie na leczenie zbyt wysokiego poziomu androgenów.

Innym objawem, który może pomóc w diagnozowaniu PCO, jest oporność organizmu na insulinę. Wiele kobiet ma w swoim ciele wyższe stężenie insuliny, niż jest w stanie zużyć. Hormon ten pobudza jajniki do produkcji androgenów. Nieprawidłowości w produkcji insuliny mogą również wiązać się ze wzrostem poziomu całkowitego cholesterolu.

PCOS a płodność

Zespół policystycznych jajników często jest przyczyną trudności w osiągnięciu ciąży. Wielu pacjentek z tym schorzeniem boryka się z nieregularnymi cyklami menstruacyjnymi i obecnością torbieli na jajnikach, co wpływa na ich zdolność do zapłodnienia. Jeśli jednak dojdzie do zapłodnienia, ryzyko poronienia jest wyższe. Kobiety z diagnozą PCOS, zwłaszcza te pragnące zostać matkami lub są w ciąży, powinny być pod stałym nadzorem medycznym.

Diagnoza PCOS opiera się na wielu wskaźnikach, głównie na podstawie objawów. Ze względu na ich złożoność, terapia musi być indywidualnie dostosowana do potrzeb każdej pacjentki. Kluczowym narzędziem w diagnostyce jest ultrasonografia pozwalająca zaobserwować charakterystyczne zmiany w strukturze jajników. Często są one nieco zwiększone, dodatkowo są widoczne torbiele na jajnikach. Ważne są badania hormonalne, które pomagają określić poziom hormonów w ciele kobiety. Jeśli wyniki odbiegają od standardów, lekarz decyduje o odpowiedniej terapii.

Zespół policystycznych jajników – jak leczyć?

Leczenie PCOS zależy głównie od oczekiwanego rezultatu. Najczęściej stosuje się leczenie farmakologiczne, takie jak tabletki antykoncepcyjne na PCOS, ale czasami konieczne jest zastosowanie interwencji chirurgicznej np. laparoskopii.

Każda terapia wiąże się z pewnym ryzykiem niepowodzenia lub wystąpienia skutków ubocznych. Niemniej jednak zdiagnozowanie problemu stanowi ważny krok w kierunku jego leczenia. Jeśli zatem zauważysz jakieś niepokojące symptomy, które mogą wskazywać na PCO, niezwłocznie skonsultuj się z ginekologiem i przedstaw mu swoje obawy. Wczesna diagnoza PCOS i podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych pomogą Ci przeciwdziałać objawom i konsekwencjom związanym z zespołem policystycznych jajników.