Rok 2022 może przynieść pewne modyfikacje w urlopach dla rodziców związane z dyrektywą work-life balance. Jakie zmiany nas czekają?
Rok 2022 może przynieść pewne zmiany w urlopach dla rodziców. Nasz kraj wdroży bowiem tak zwaną dyrektywę work-life balance, która sprawi, że świadczenia te ulegną pewnym modyfikacjom. Jakie zmiany nas czekają?
Dyrektywa work-life balance nie jest nowością. To część tak zwanego Europejskiego Filaru Praw Socjalnych – dokumentu podpisanego w listopadzie 2017 roku przez Parlament Europejski, Radę Unii Europejskiej oraz Komisję Europejską. Work-life balance, czyli równowaga między pracą a życiem prywatnym jest jedną z dwudziestu zasad przyporządkowanych do trzech głównych kategorii. Te kategorie to:
- Równość szans i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy (jedynym z punktów w tej kategorii jest work-life balance)
- Ochrona socjalna i integracja społeczna
Od kiedy zmiany w urlopach rodzicielskich 2022?
Termin na wdrożenie dyrektywy w poszczególnych państwach to sierpień 2022. Do tego czasu kraje członkowskie muszą dostosować do niej swoje prawo. Czy to oznacza, że nowe przepisy będą obowiązywały już od sierpnia?
Niekoniecznie, ponieważ możliwe do zastosowania w tym przypadku jest tak zwane vacatio legis. Jest to okres pomiędzy datą ogłoszenia aktu prawnego a jego wejściem w życie. Dzięki temu otrzymuje się pewien dodatkowy czas, który umożliwia wszystkim zapoznanie się z nowymi przepisami i dostosowanie do nich. Jest więc prawdopodobne, że prawo zmieni się w sierpniu, ale faktyczne zmiany zostaną wdrożone od początku 2023 roku. Na razie nie jest to jednak nic pewnego i pozostaje śledzić kolejne doniesienia z prac nad dyrektywą work-life balance.
Co mówi dyrektywa work-life balance?
Celem dyrektywy jest wprowadzenie do prawa modyfikacji odzwierciedlających zmiany społeczne, jakie obecnie obserwujemy. Ma poprawić równość płci na rynku pracy, głównie przez poprawę sytuacji kobiet, a także zachęcać do bardziej równego podziału obowiązków opiekuńczych. Work-life balance ma zapewnić lepszą dostępność urlopów, usług opiekuńczych oraz elastycznej pracy. Zmiany dotyczyć będą osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin, na czas określony lub nieokreślony), a także osób zatrudnionych przez agencje pracy tymczasowej.
Zmiany w polskim prawie
Jakich zmian możemy się spodziewać?
Urlop rodzicielski
Obecnie urlop rodzicielski (zwany dodatkowym urlopem macierzyńskim) to Polsce 32 tygodnie (po urodzeniu jednego dziecka). Może go wykorzystać jedynie kobieta, ale może też podzielić się nim z ojcem dziecka. Obydwoje rodziców może przebywać na nim w tym samym czasie (wtedy jest jednak dzielony na póła, a rodzice mają prawo do 16. tygodni). Można go brać w częściach, ale pierwsza musi zostać wykorzystana bezpośrednio po urlopie macierzyńskim i wynosić co najmniej 8 tygodni. Całość trzeba wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.
Zmiany, jakie wprowadza dyrektywa to urlop rodzicielski w wymiarze 4 miesięcy przysługujący rodzicom – każdemu dwa miesiące bez możliwości przeniesienia. Niewykorzystany urlop przepadnie. Urlop rodzicielski będzie można wykorzystać do 8. roku życia dziecka. Nie jest jednak jeszcze jasne w jaki sposób te zasady zostaną zaimplementowane w naszym kraju.
Urlop ojcowski
W przypadku urlopu ojcowskiego, w naszym kraju niewiele się zmieni, ponieważ świadczenie to w wymiarze 14 dni funkcjonuje już od dłuższego czasu. Dyrektywa wprowadza 10 dni roboczych urlopu ojcowskiego. Termin wykorzystania oraz możliwość podziału będzie decyzją poszczególnych państw.
Urlop opiekuńczy
Dyrektywa przewiduje 5 dni dodatkowego urlopu opiekuńczego w roku, który będzie można wziąć z ważnych przyczyn medycznych na dziecko, partnera, małżonka, rodziców. Owe ważne względy będą zdefiniowane przez prawo.
Elastyczna organizacja pracy
Ten punkt ma pomóc lepiej zorganizować w rodzinie opiekę nad dziećmi. Elastyczność może przybrać różne formy – zmniejszenie wymiaru czasu pracy (takie rozwiązanie funkcjonuje w Polsce), inne jej rozłożenie czy pracę zdalną. Wniosek o elastyczną organizację pracy mogliby składać pracownicy mający dzieci do określonego wieku (ma to być minimum 8 lat).
Siła wyższa
Wedle nowych przepisów pracodawcy będą też musieli udzielać dodatkowego urlopu związanego z tak zwaną siłą wyższą. Obejmuje to wszystkie losowe, pilne, nagłe sprawy, jak wypadek, choroba.