Jak zmienia się skóra kobiety w ciąży? Rozstępy, cellulit, żylaki i przebarwienia w ciąży
Zmiany skórne w ciąży spowodowane są jednym z trzech czynników. Po pierwsze, zmiana środowiska hormonalnego, po drugie – zwiększone gromadzenie wody w tkankach w trakcie ciąży i wreszcie po trzecie – zwiększenie masy ciała (średnio o około 12 kilogramów).
Zmiany naczyniowe
Na skutek podwyższonego stężenia zarówno progesteronu jak i estrogenów dochodzi do pojawienia się na skórze zmian naczyniowych. Są one wynikiem poszerzenia światła naczynia i w konsekwencji uwidocznienia się na skórze. Rozszerzenie się naczyń krwionośnych na skórze dłoni prowadzi do powstania tak zwanych rumieni dłoniowych (erythema palmare). Są to różnego stopnia zaczerwienienia dłoni.
Innymi charakterystycznymi zmianami w okresie ciąży są pajączki naczyniowe lub naczyniaki gwiaździste. Pojawiają się one głównie na skórze brzucha, twarzy lub kończyn dolnych. Rzadko występują w okolicach piersi i na plecach. Są to drobne naczynia krwionośne o poszerzonym świetle. Mają one tendencję do promienistego rozchodzenia się na powierzchni skóry. Zmiany te, podobnie jak wyżej wymienione naczyniaczki, mają tendencje do samoistnego ustępowania po porodzie. Charakteryzują się dodatkowo tym, że po uciśnięciu naczynia znajdującego się pośrodku, znika na chwilę cała zmiana.
Rozstępy skórne i kresy u ciężarnych
Rozstępem nazywamy uszkodzenie głębszych warstw skóry zawierających w swym składzie włókna elastyny i kolagenu. To one odpowiadają za prawidłowe napięcie i elastyczność naszej skóry. W trakcie intensywnych zmian hormonalnych (jak np. w ciąży) kobieca skóra wykazuje zwiększoną tendencję do tworzenia rozstępów. Rozstępy powstają w trakcie przedłużającego się napięcia skóry bez możliwości jej relaksacji. Powstały rozstęp jest trudny do usunięcia. W początkowym etapie pojawiania się zmian o charakterze rozstępów skuteczne są zabiegi kosmetyczne oraz środki przeciw rozstępom w postaci balsamów i kremów. W przypadku zaniedbanych, dużych rozstępów skuteczną metodą leczenia jest interwencja chirurgiczna.
W drugiej połowie ciąży, kiedy płód rozwija się szczególnie szybko, dochodzi do pojawiania się (głównie na skórze brzucha) czerwonych kres i rozstępów skórnych. Czerwone ich zabarwienie jest wynikiem prześwitywania przez uszkodzoną strukturę skóry naczyń krwionośnych położonych w głębszych, nienaruszonych warstwach. Po porodzie znaczna część kres i rozstępów czerwonych zanika. Inne przyjmują szarawe zabarwienie i stają się mniej widoczne. Są to tak zwane rozstępy białe.
Ciąża to nie czas na odchudzanie!
Bardzo niebezpiecznym zjawiskiem w okresie ciąży jest rygorystyczne odżywianie i związane z nim bardzo niewielkie przybieranie na wadze (często mamy bojące się powstania rozstępów przestrzegają ścisłej diety). Niestety, około 90% kobiet w ciąży spotyka się z problemem zmian skórnych. U niektórych są to delikatne zmiany zanikające po stosowaniu kremów lub po zakończeniu ciąży. W innych przypadkach niestety są one większe i w zasadzie nie do uniknięcia nawet w sytuacjach, w których kobieta mało przybiera na wadze. Nie należy, a wręcz nie wolno stosować diet w okresie ciąży. Należy pamiętać, że średni wzrost masy ciała w ciąży wynosi około 8 – 12 kilogramów. Pamiętać należy, że okresem na powrót do wagi jest czas po porodzie. Kilka miesięcy ćwiczeń i uczęszczania na basen przywraca wagę wyjściową.
Przebarwienia skórne
Związane są one z procesem nadmiernego gromadzenia barwnika skórnego (melaniny) w jednym miejscu. Jest to spowodowane zwiększonym wydzielaniem melanotropiny przez przysadkę. Dodatkowym czynnikiem stymulującym zwiększoną syntezę melaniny jest wzrost stężenia estrogenów i progesteronu. Pojawianie się zmian barwnikowych na skórze jest jednak związane również z indywidualnymi predyspozycjami. Niektóre ciężarne mają większą skłonność do pojawiania się zmian barwnikowych na skórze, inne zaś, mimo podobnych zmian w środowisku hormonalnym, odbarwień na skórze nie mają.
Przebarwienia najczęściej spotyka się w tych miejscach, w których melanina jeszcze w okresie przed ciążą gromadzi się szczególnie intensywnie. Dotyczy to mianowicie brodawki sutkowej oraz okolicy krocza i warg sromowych. Dość charakterystyczne dla okresu ciąży bywa pojawienie się tak zwanej kresy brunatnej, czyli ciemnego, linijnego przebarwienia przebiegającego pomiędzy pępkiem a brzegiem spojenia łonowego w linii pośrodkowej ciała.
Dość często w ciąży dochodzi do zmiany zabarwienia istniejących wcześniej tego typu zmian. Swój kolor mogą także zmieniać istniejące wcześniej blizny lub keloidy. Zwiększona pigmentacja pojawia się również pod wpływem nadmiernej ekspozycji na promienie ultrafioletowe, a więc lampy stosowane w solarium i promienie słoneczne. W okresie poporodowym na ogół dochodzi do odbarwienia wspomnianych okolic i powrotu wyglądu sprzed ciąży.
Ostuda ciężarnych
Intensywniejsze wystawianie skóry (szczególnie twarzy i dłoni) na działanie promieni może doprowadzić do powstania tak zwanej ostudy. Są to brunatne plamy pojawiające się na skórze twarzy (głównie w okolicach grzbietu nosa i bocznie na policzkach) oraz grzbietowych powierzchniach dłoni. Ostuda również wykazuje wyraźną tendencję do ustępowania po porodzie.
Żylaki kończyn dolnych
Wiele kobiet swoje pierwsze dolegliwości związane z chorobami żył zgłasza właśnie w okresie ciąży. Spowodowane jest to siedzącym trybem życia, zwiększonym ciśnieniem w kończynach dolnych oraz ogólnymi predyspozycjami. Zwiększenie stężenia czynników krzepnięcia krwi również wpływa na zmiany zatorowo-zakrzepowo w naczyniach żylnych. Bezpośrednią przyczyną jest zwiększona masa ciała i brak ruchu. Żeby zapobiec żylakom, kobiety powinny jak najczęściej wypoczywać z nogami podniesionymi do góry, unikać ciasnych ubrań (zwłaszcza pończoch i obcisłych spodni) oraz długotrwałego stania.
Kobiety powinny w okresie ciąży jak najwięcej spacerować. Ruch jest bardzo dobrą formą prewencji zmian żylakowatych. Już w pierwszych tygodniach ciąży zrezygnuj z butów na obcasach, bo ograniczają ruchy stopy i łydki. Unikaj wysokiej temperatury, która sprzyja obrzękom, długotrwałego stania oraz długich wyczerpujących podróży autokarem lub samolotem.