Późne macierzyństwo jest coraz powszechniejszym zjawiskiem. Z czym się może wiązać?
Kobiety odkładają starania o dziecko nie tylko na czas realizowania zawodowych ambicji, rozwijania pasji czy pracy nad osobowością, ale także dojrzenia do tej trudnej i zajmującej roli. Czy jednak gdy przyjdzie odpowiedni moment, ciąża jest jeszcze możliwa? Jakie są szanse na zapłodnienie po 40 roku życia?
Płodność ma swój czas
Potencjał rozrodczy kobiety nie jest stały. Nie tylko obniża się z wiekiem, ale także – w przeciwieństwie do męskiej płodności – z czasem całkowicie zanika. Najlepszy okres na ciążę przypada na 20-25. rok życia. To wtedy szansa na poczęcie, zdrową ciążę i naturalne rozwiązanie jest największa. Po 30. roku życia zdolność rozrodcza zaczyna się obniżać – zapłodnienie jest jak najbardziej realne, ale często wymaga od przyszłych rodziców większej cierpliwości. Od 37. roku życia płodność drastycznie spada i choć czterdziestolatka czy jej starsza o 5 lat koleżanka również mogą zostać matkami, ich starania i ewentualna ciąża mogą być bardzo ryzykowne.
Szacuje się, że u kobiet po 40. roku życia szanse na naturalną ciążę wynoszą ok. 5%.
Zmiany okołomenopauzalne
Spadek płodności u kobiet po 40. ściśle wiąże się z obniżeniem jakości komórek jajowych – w kategorii wiekowej 40+ odsetek nieprawidłowych gamet żeńskich wynosi aż 80% (dla porównania u kobiet 30-letnich jest on połowę mniejszy). Z wiekiem zwiększa się także liczba cyklów bez owulacji, a druga faza (lutealna, płodna) trwa zdecydowanie krócej niż 10-15 lat wcześniej. Proces starzenia się organizmu pociąga za sobą zmiany w całym układzie rozrodczym.
Po 40. roku życia wzrasta m.in. ryzyko zachorowań na typowo kobiece schorzenia – endometriozę, mięśniaki macicy, a także infekcje miednicy mniejszej. Wszystkie one powodują utrudnienia w poczęciu dziecka i stwarzają ogromne ryzyko dla zdrowia matki i dziecka w przypadku ciąży.
Ciąża wysokiego ryzyka
Zaawansowany poziom medycyny i najnowszych technologii znacznie zwiększa szanse kobiet po 40. na zajście w ciążę i urodzenie zdrowego dziecka. Dzięki terapii hormonalnej w układzie rozrodczym można stworzyć środowisko sprzyjające zapłodnieniu oraz rozwojowi płodu, a poddanie się inseminacji domacicznej czy zapłodnieniu in vitro, czyni poczęcie dziecka przez dojrzałą kobietę całkiem realnym. Trzeba jednak pamiętać, że taka ciąża – czy to będąca owocem zapłodnienia pozaustrojowego, czy wspomagania hormonami – zawsze będzie przebiegała w blasku czerwonego, alarmowego światła.
Ciężarne kobiety po 40. są nie tylko bardziej narażone na poronienie, ale także uciążliwy przebieg ciąży (silnie odczuwalne dolegliwości ciążowe) i komplikacje okołoporodowe. Zagrożone jest także dziecko. U dzieci kobiet, które ukończyły 40. rok życia, radykalnie wzrasta ryzyko zaburzeń rozwojowych o podłożu genetycznym. Dla przykładu, niebezpieczeństwo wystąpienia zespołu Downa wynosi 1:106, podczas gdy u dzieci mam 20-25-letnich prawdopodobieństwo to wynosi 1:250. Niezwykle istotna jest więc diagnostyka prenatalna, która pozwoli na szybką (a więc i bardziej skuteczną) interwencję.
Ciąża po 40. roku życia jest nadal możliwa, chociaż wymaga bardziej świadomego podejścia i często dodatkowej pomocy medycznej. Ważne jest, aby rozmawiać z lekarzem o ewentualnych ryzykach i opcjach leczenia, aby podejmować świadome decyzje dotyczące planowania rodziny.