TSH w ciąży

Zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy w ciąży może mieć bardzo negatywne konsekwencje dla mamy i dziecka. TSH w ciąży – jakie są normy?

kobieta w ciąży po badaniu tsh


Podziel się na


Zaburzenia czynności tarczycy mogą utrudniać zapłodnienie, a w zaburzenia tarczycy ciąży – zwiększać ryzyko jej utraty. Dlatego też poziom hormonów tarczycy warto skontrolować jeszcze na etapie starań o dziecko.

Co ważne, problem z tarczycą w ciąży mogą mieć nie tylko te kobiety, które zmagały się z wahaniami TSH przed ciążą. Bardzo często dotyka on przyszłe mamy, które nigdy wcześniej nie leczyły się w tym kierunku. Warto też pamiętać, że zaburzenia czynności tarczycy nie muszą dawać żadnych niepokojących objawów! Tym bardziej warto sprawdzić jej kondycję jak najwcześniej.

TSH a ciąża

Czy wiecie, że w ciąży rośnie nie tylko macica? Tarczyca także się powiększa! Rozwijająca się ciąża mocno wpływa na pracę tego gruczołu, ponieważ generuje większe zużycie jodu. Następstwem tego procesu jest właśnie zwiększona produkcja hormonów tarczycy. To dość skomplikowany proces. W I trymestrze ciąży produkcja TSH spowalnia, co spowodowane jest obecnością hCG (gonadrotropina działa na tarczycę podobnie jak TSH). Wzrost hCG równa się więc spadek TSH. W kolejnych trymestrach stężenie TSH rośnie, spada zaś liczba wolnych hormonów tarczycy.

TSH normy

Interpretując wyniki TSH posługujemy się widełkami norm, które widnieją na wydruku otrzymanym w laboratorium. Warto jednak pamiętać, że nie obowiązują one w przypadku ciąży! Jako, że TSH w ciąży rządzi się swoimi prawami, ma też własne zakresy, według których musi interpretować wyniki przyszła mama.

Według Europejskiego Towarzystwa Tyreologicznego górne wartości TSH dla poszczególnych trymestrów to:

  • I trymestr – 2,5 mIU/l,
    II trymestr – 3,0 mIU/l,
    III trymestr – 3,5 mIU/l.

Niestety, w tym zakresie nadal brak jest jednego wspólnego stanowiska – normy te mogą się nieznacznie różnic w zależności od tego, w jakim laboratorium wykonano badanie.

kobieta w ciąży po badaniu tsh i mężczyzna całują się pod drzewem

TSH powyżej normy – niedoczynność tarczycy w ciąży

Za wysokie TSH – wbrew przekonaniu niektórych – nie oznacza nadczynności, ale właśnie niedoczynność tarczycy. To stan, kiedy tarczyca nie produkuje odpowiedniej ilości hormonów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W ciąży o niedoczynności tarczycy świadczyć więc będzie już wynik powyżej 2,5 mIU/l – o ile badanie zostanie wykonane w I trymestrze. Jeśli z jakichś przyczyn poziom TSH w ciąży zostałby oznaczony później, o chorobie świadczyć będzie wynik powyżej 3,0 mIU/l (II trymestr) lub powyżej 3,5 mIU/l (III trymestr).

Jeśli w badaniach I trymestru TSH wynosi więcej niż 2,5 mIU/l, lekarz zleca dodatkowo oznaczenie przeciwciał anty-TPO.

Od tego wyniku w większości przypadków zależy, czy konieczne będzie podjęcie leczenia. Niedoczynność tarczycy w ciąży należy leczyć zawsze, jeśli TSH przekracza górne wartości określone dla danego trymetru i występują charakterystyczne dla choroby objawy. Kobieta, u której rozpoznano niedoczynność tarczycy jeszcze przed ciążą, przed rozpoczęciem starań o dziecko powinna skonsultować ze swoim lekarzem dawkę leku. Chodzi o to, by TSH już w okresie starań spadło poniżej 2,5 mIU/l.

TSH poniżej normy – nadczynność tarczycy w ciąży

Nadczynność tarczycy charakteryzuje się nadmiarem hormonów tarczycy we krwi. Kiedy stężenie tyroksyny rośne, przysadka mózgowa otrzymuje sygnał, że nie musi wydzielać stymulującego tarczycę hormonu TSH, badanie wykazuje więc zbyt niski jego poziom. W ciąży o nadczynności tarczycy świadczyć więc będzie już wynik poniżej 2,5 mIU/l – o ile badanie zostanie wykonane w I trymestrze.

Rozpoznanie nadczynności w ciąży może być jednak nieco utrudnione. Jak już zostało wspomniane, w I trymestrze zmniejszone stężenie TSH jest zjawiskiem czysto fizjologicznym (efekt oddziaływania hCG na komórkę tarczycy). Czujność powinien jednak wzbudzić wynik bardzo niski lub równy 0. To sygnał do wykonania dodatkowych badań – oznaczenia stężenia ft4 (tyroksyny), ft3 (trijodotyroniny) oraz przeciwciał TRAB.

kobieta w ciąży po badaniu tsh

Choroby tarczycy w ciąży

I na koniec najważniejsze: dlaczego uregulowanie poziomu hormonów tarczycy jest tak istotne dla prawidłowego rozwoju ciąży? Ponieważ zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tego gruczołu może mieć groźne dla płodu konsekwencje. Niedoczynność tarczycy – w głównej mierze ta nieleczona czy nierozpoznana – wiązać się może z takimi problemami jak:

  • niedokrwistość,
  • nadciśnienie,
  • stan przedrzucawkowy,
  • odklejenie łożyska.

Skutki choroby „odczuć” też może samo dziecko. To m.in.

  • niska masa urodzeniowa,
  • zaburzenia oddychania,
  • w przyszłości nawet zmniejszony iloraz inteligencji.

Niewykryta czy nieleczona nadczynność tarczycy w ciąży ma dość podobne konsekwencje – zwiększa częstość rozwoju nadciśnienia tętniczego i stanu przedrzucawkowego.

U kobiet z tą chorobą wzrasta ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego, a także tzw. przełomu tarczycowego w okresie porodu. Charakteryzuje się on wysoką gorączką, przyspieszonym biciem serca, potliwością, biegunką i wymiotami. Pojawić się mogą zaburzenia świadomości, a nawet śpiączka. To bardzo niebezpieczny stan, który może skończyć się nawet śmiercią. Niekontrolowana nadczynność tarczycy wpływa także negatywnie na sam płód – grozi zahamowaniem wzrastania, a następnie niską masą urodzeniową dziecka.

———

Na oznaczenie hormonów tarczycy we krwi powinna się zdecydować każda kobieta, planująca ciążę. O zlecenie takiego badania warto poprosić swojego ginekologa lub lekarza ogólnego. Jeśli chcemy widzieć, ile kosztuje badanie TSH bez skierowania, musimy zapoznać się z cennikiem danego laboratorium, bo koszty są bardzo zróżnicowane. Za oznaczenie samego hormonu TSH cena będzie się wahać w granicach 15 – 30 zł, a za cały panel tarczycowy zapłacimy w okolicach 60 zł. W czasie ciąży TSH należy monitorować co 4 tygodnie.