W krainie pieluch

Na rynku dostępne są dziesiątki rodzajów pieluszek – różnych pod względem rozmiaru, ceny i jakości. Które wybrać, by zapewnić komfort dziecku, a sobie zaoszczędzić dodatkowych obowiązków? Jak nie dać się przytłoczyć nadmiarem pieluch? Jak mądrze je wybierać?

Pieluszka wczoraj

Niespełna sto lat temu nikt jeszcze nie słyszał o jednorazowych pieluszkach. Małe dzieci obwiązywano kawałkami tkanin (zwykle tetry bądź flaneli), które spinano agrafkami. Z czasem zaczęły pojawiać się nowe udogodnienia – specjalna kieszonka doszyta do pieluszki miała „chować” nieczystości, a zużytą wymienną warstwę można było z łatwością spuścić w toalecie. W drugiej połowie XX wieku można było już kupić pierwsze pieluchy jednorazowego użytku. Było to możliwe dzięki produkcji chłonnego wkładu z bawełnianej bądź celulozowej waty. Zmieniały się także zapięcia. Agrafki szybko zastąpiono taśmami, a później rzepami i specjalnymi zapięciami, które można odpinać i zapinać bez ryzyka ich uszkodzenia czy zużycia. Kształt ewoluował od niewygodnego trójkąta, przez prostokąt, aż po foremny kształt majtek, dopasowujący się do pupy dziecka, z wyciętymi otworami na nogi i dodatkowymi falbankami, chroniącymi skórę i przestrzeń okołobiodrową. Pieluchową rewolucją było wprowadzenie superabsorbentów – polimerów, które wraz z celulozą tworzą rdzeń pieluszki i zapewniają jej chłonność. To dzięki nim mocz i nieczystości wchłaniane są przez materiał, nie przedostają się na zewnątrz i nie podrażniają delikatnej skóry dziecka.

Delikatna jak… pupa niemowlęcia

Dobra pieluszka musi być chłonna, delikatna, przewiewna, odpowiednio uformowana, mieć dobre zapięcia i przede wszystkim zapewniać dziecku wygodę – nawet, gdy jest zmoczona. To przyjęte w polszczyźnie porównanie nie wzięło się znikąd. Rzeczywiście skóra małego dziecka jest niezwykle delikatna, ale co za tym idzie – także szczególnie narażona na podrażnienia. Jej kształtowanie rozpoczyna się ok. 12 tygodnia ciąży, ale niemal do 4. roku życia jest dwukrotnie cieńsza niż skóra dorosłego człowieka, mimo że posiada trzy warstwy. Ponieważ zewnętrzna warstwa skóry niemowlęcej zbudowana jest z luźno ułożonych komórek, długo utrzymywany w kontakcie ze skórą mocz, nieczystości i namnażające się bakterie mogą zakłócać równowagę mikrobiologiczną, sprzyjając otarciom i infekcjom. W procesie produkcji rezygnuje się zatem ze środków konserwujących czy drażniących i uzupełnia wkłady warstwą zawierającą balsam aloesowy (aloes łagodzi i nawilża skórę). Dodatkowo, aby uniknąć odparzeń, pielucha zawiera specjalną porowatą powłokę, zapewniającą przewiew i zatrzymującą nieczystości w warstwie chłonnej.

Tetra wciąż w modzie

Noworodek jest przewijany ok. 12 razy na dobę. To dużo, jeśli każdą zużytą pieluszkę chcemy wyprać, wysuszyć i wyprasować, aby nadawała się do ponownego użycia. To jedna z najczęściej wymienianych wad pieluszek tetrowych – czasochłonność ich przygotowania. Młode mamy nie lubią też tracić czasu na skomplikowane z pozoru wiązanie i obwijanie dziecka na tyle mocno, by nic spod materiału nie wyciekło. Mimo tego tetra ciągle ma swoich zwolenników. Na korzyść pieluszek tego rodzaju przemawia nie tylko ich ekologiczność, ale także cena – pieluszki te są zwykle jednorazowym, niezbyt dużym wydatkiem. Dobrze utrzymane mogą posłużyć nawet kolejnemu dziecku. Ponadto u niektórych maluchów rozpoznaje się alergię na pewne substancje, z których tworzone są pieluszki jednorazowe (np. wybielacz). W przypadku uczulenia naturalna pieluszka tetrowa (wykonana z niepodrażniających i nie zawierających barwników i konserwantów) jest często jedynym wyjściem. Pieluszki te przepuszczają też więcej powietrza i, przede wszystkim, są wygodniejsze dla dziecka.

Era pampersa

Na początku lat 60. XX wieku bardzo modne stały się pieluszki jednorazowe – nazwa „pampers” pochodzi od wiodącej marki pieluszek jednorazowych, produkowanych przez Procter & Gamble. Początkowo znajdowano w nich same zalety: nie trzeba było ich prać, miały wygodne zapięcia, zapobiegały zakażeniom dolnego odcinka przewodu moczowego, były chłonne i zapewniały komfort noszenia dzięki różnym udogodnieniom, sprawiającym, że nieczystości nie miały prawa przedostać się na zewnątrz.

Każdego roku na wysypiska śmieci trafia ok. 18 mld pieluszek jednorazowych. Rozkład każdej z nich trwa blisko 600 lat. Te nowoczesne pieluszki szybko zostały przyjęte entuzjastycznie przez młode mamy. Dziś jednak coraz częściej podkreślana jest ogromna wada pampersów – są nieprzyjazne dla środowiska. Dziecko w ciągu pierwszych lat życia zużywa ponad 6000 pieluszek. Rozkład pampersa trwa 500-600 lat, a ich roczne zużycie wytwarza ok. tonę śmieci. Jeszcze jednym minusem zakupu pampersów jest ich cena. I chociaż w przypadku pieluszek wielokrotnego użytku do (jednorazowej wprawdzie) ceny zakupu należy doliczyć także koszt ich eksploatacji (zużycie prądu na pranie i prasowanie), to jedna paczka dobrych jakościowo pampersów potrafi wytrząsnąć ostatnie grosze z portfeli młodych rodziców. Nie odstrasza to jednak ani ich, ani producentów, którzy prześcigają się w ofertach, promocjach i udoskonalaniu swoich produktów.

Miękkie lądowanie, czyli pieluszki wielorazowe

Stworzone zostały nie tylko z myślą o eko-mamach, ale także wszystkich tych, które chcą zapewnić swoim dzieciom miękkie lądowanie w razie upadku – są bowiem zwykle miękkie i kolorowe. Pieluszki wielorazowe, dzięki specjalnej warstwie zatrzymującej wilgoć, są chłonne, a jednocześnie pozwalają skórze oddychać. Jedno z najczęstszych pytań, kierowanych do producentów niechemicznych pieluch wielokrotnego użytku dotyczy obawy przed przegrzaniem pupy niemowlęcia bądź jąder chłopców (wyższa temperatura w okolicach genitaliów jest niewskazana ze względu na ryzyko wystąpienia niepłodności). Zwykle jednak lęk jest nieuzasadniony, ponieważ także te pieluchy zawierają porowatą warstwę, przepuszczającą powietrze. Dodatkowo pieluszki te wspomagają odpowiedni rozwój stawu biodrowego, a gromadzący się mocz nie stwarza ryzyka infekcji grzybiczych czy układu moczowego. Niestety, pieluszki wielorazowe wciąż nie są wystarczająco popularne. Wpływ na niższy popyt na nie ma przerażająca dla ekonomicznie myślących rodziców cena – ok. 60 zł/sztuka (podczas gdy koszt pieluszki tetrowej to ok. 1,50 zł/sztuka, a liczącej 72 sztuki paczki pampersów 40-50 zł). Wydatek, choć spory, szybko się jednak zwraca – warto przemyśleć więc takie rozwiązanie.

Pieluchowe ABC

Choć każda mama w temacie pieluch jest ekspertem, nie raz gubi się w używanych przez producentów terminach. Warto więc znać te najważniejsze pieluchowe wyrazy obce:

Kąpieluszka (pielucha basenowa) – specjalna pielucha zakładana dzieciom podczas pobytu na basenie. Zwykła pieluszka czy pampers nie są przystosowane do długotrwałego kontaktu z wodą. Aby więc nie przedostawała się ona do pieluszki i, odwrotnie, aby nieczystości niemowlaka nie uatrakcyjniały pobytu na basenie innym maluchom, stosuje się właśnie kąpieluszkę, której specjalny wkład chłonny nie pęcznieje pod wpływem wody i ułatwia dzieciom oswajanie się z nią.

Kieszonka (pielucha z kieszonką) – pielucha, w której pomiędzy dwiema warstwami (wodoodporną i przepuszczającą powietrze) można umiejscowić specjalną wkładkę chłonną.

Otulacz – specjalny rodzaj majtek wykonanych z miękkiego materiału (np. polaru czy wełny), posiadające rzepy. We wnętrzu otulacza znajduje się kieszeń na pieluchę.

Pielucha kompaktowa – bawełniana pielucha z wodoodporną, oddychającą powłoką, zatrzymującą wilgoć w pieluszce. Przypomina pieluchę jednorazową. Jej wadą jest dość długi czas schnięcia po praniu.

Pielucha z wycięciem na pępek – używana jest w pierwszych dniach po porodzie, kiedy rana jest jeszcze świeża. Wilgoć może wydłużyć czas schnięcia kikuta pępowinowego, a także stworzyć warunki dla rozwoju bakterii. Zwykle jednak zaleca się jedynie odpowiednią pielęgnację przy przewijaniu – wietrzenie i przecieranie pępka. Używanie specjalnie wyciętej pieluszki nie jest konieczna, ale stanowi dodatkową ochronę.

Pieluchomajtki – pielucha i majtki w jednym. Nie posiadają nap, zakładane są jak zwykłe majtki i kupowane dla nieco starszych (ruchliwych) maluchów. Mają rozciągliwe boki, co pozwala dzieciom swobodnie poruszać się.

PUL – tkanina poliestrowa z laminatem poliuretanowym, zawierającym pory o mikroskopijnej wielkości. Przepuszczają one parę wodną (dzięki czemu pupa dziecka nie ulega odparzeniom jak w przypadku ceraty), ale nie pozwalają na wydostanie się na zewnątrz cieczy.

Wkładka – zwiększająca chłonność pieluchy warstwa, umiejscawiana na środku tetrowej bądź flanelowej pieluchy lub wpinana w napy. Może być wykonana z bawełny, bambusa, konopii lub mikrofibry, ale z powodzeniem można wykorzystać tu też pieluszkę tetrową, flanelową bądź frotę (używane jako wkłady chłonne w pieluszkach wielorazowych).

Wkładka jednorazowa, biodegradowalna – przypominająca listek warstwa celulozowa, której miejsce znajduje się między pieluszką a pupą dziecka. Ma zastosowanie zwykłej wkładki; różnica polega na możliwości jej bezpiecznego spłukania w toalecie, a w przypadku niezamoczenia – uprania razem z pieluchą i ponownego użycia.