Blondynka po mamusi, czy raczej brunetka po tacie? Mimo, że w kwestii koloru włosów naszego dziecka zwykle nie mamy szczególnych preferencji, kiedy na świecie pojawia się mały rudzielec, zwykle budzi zaskoczenie.
Nieważne, czy podziw czy współczucie – rude osoby zwracają uwagę w pierwszej kolejności dlatego, że ich kolor włosów jest najrzadziej spotykany na świecie. Szacuje się, że naturalnie obdarzonych rudą fryzurą jest od 1 do 2 proc. światowej populacji. Co prawda gen, odpowiadający za tę cechę, może się uaktywnić u ludzi różnego pochodzenia, jednak obserwacje pokazują, że najwięcej takich osób pochodzi z północnej Europy.
Z tego właśnie względu rudowłosi zwracają uwagę otoczenia, co w „delikatnym” okresie dojrzewania nie zawsze ma pozytywne skutki. Wytykanie palcami, choć często będące wyrazem podziwu czy po prostu zainteresowania, sprawić może, że negatywny stosunek do własnego wyglądu wypracowany na tym wczesnym etapie każe właścicielowi (choć zazwyczaj właścicielce) maskować swoją wyjątkowość klasyczną czernią czy blondem.
Skąd ten kolor?
O ile są ku temu podstawy genetyczne (wśród przodków jednego z rodziców znalazł się ktoś o rudych włosach), ruda czuprynka niemowlaczka – choć zwykle zaskakuje – znajduje usprawiedliwienie. A jednak, zdarzają się przypadki, że włoski przybierają miedziany odcień mimo, że w poprzednich pokoleniach trudno doszukać się podobnych.
Istnieje kilka teorii na temat tego, skąd się wzięły rude włosy. Według jednej, odpowiedzialny za nie jest gen recesywny MC1R. Odkrycie dokonane przez naukowców początkiem lat 90. pokazuje, że to zmutowana wersja tego właśnie genu warunkuje jasny kolor skóry oraz rude włosy. Z uwagi na to, że w dawnych czasach ludzie łączyli się w pary z osobami z bliskiego stosunkowo otoczenia (o podobnych cechach genetycznych), gen dostał szansę przetrwania. Skoro rudy kolor włosów jest warunkowany przez geny recesywne względem genów kodujących inne kolory, zwłaszcza ciemne, dziecko będzie miało rude włoski jedynie w sytuacji, kiedy dostanie odpowiednie geny od obojga rodziców. Warto jednak zauważyć, że można być nieświadomym nosicielem genu rudych włosów, ponieważ nie musi się on przekładać na wygląd zewnętrzny.
Zgodnie z inną teorią, rude włosy to wynik przystosowania do warunków klimatycznych, związany z ewolucyjną adaptacją. Kolor włosów wynika z ilości zawartej w nich płynnej melaniny. Wyróżniamy dwa jej rodzaje: eumelaninę, czyli barwnik o odcieniu od brązowego do czarnego oraz feomelaninę – barwnik o odcieniu od żółtego do czerwonego. To stosunek pomiędzy nimi determinuje nasz kolor włosów. W chłodnym klimacie – gdzie słońca jest jak na lekarstwo – skóra zawiera w sobie mniej melaniny, co sprawia, że jest jaśniejsza i bardziej wrażliwa na słońce. Podatność na promienie słoneczne sprzyja wchłanianiu światła i zatrzymywaniu ciepła, a także produkcji witaminy D.
Rudy na zawsze?
Czy rude włoski po urodzeniu to prezent na całe życie? Niekoniecznie. Często dzieci, które przychodzą na świat z jasnorudymi włosami, szybko je „tracą” – włosy stosunkowo szybko im ciemnieją bądź jaśnieją do koloru blond. Co więcej, nawet fakt, że kilkulatek ma jasnorudą czuprynkę nie oznacza, że wyjątkowy kolor włosów został mu dany już na zawsze. Często jednak dzieci o jasnorudym odcieniu włosów mają też piegi i bardzo jasną oprawę oczu – rzęsy i brwi koloru blond. Taką urodę należy zaakceptować, bo z reguły będzie już naszym atutem na zawsze.
Warto także zauważyć, że dzieci rodziców, którzy są blondynami o jasnej oprawie oczu oraz jasnej cerze, charakteryzują się często włosami, zwanymi „ryżawymi”. Włosy takie zwykle wyglądają na blond, ale pod wpływem niektórych rodzajów światła, mogą przybierać odcień miedziano-rudy.
Rudy – nie tylko z wyglądu?
Na pewno każdy z nas słyszał -coraz mniej popularny, ale ciągle istniejący – stereotyp na temat tego, że rudy człowiek to z reguły człowiek złośliwy, chytry i fałszywy. Z drugiej strony jednak, rudowłosi uznawani są za ludzi z dużym temperamentem, otwartych, a także – namiętnych! Na szczęście (ale i niestety…) już na wstępie należy podkreślić, że kolor włosów nie determinuje cech charakteru (choć niektórzy naukowcy mają co do tego wątpliwości…). Skąd więc takie przekonanie?
Zauważmy, że w dawnych czasach włosom przypisywano właściwości magiczne. A nawet, jeśli komuś z magią nie było po drodze, powiązanie genów, odpowiadających za kolor włosów i cechy charakteru, wydawało się oczywiste. Przykładowo, w starożytnym Egipcie rude włosy były uznawane za pechowe, zaś starożytni Grecy wierzyli, że rudowłosi po śmierci przeobrażają się – w wampiry. Z kolei w średniowiecznej Europie rude włosy kojarzono – z czarownicami. Wszystko to spowodowane jest faktem, że o ile dzisiaj wyjątkowość to cecha na wagę złota, kiedyś – każda inność była podejrzana i budziła obawy. Zamiast więc zastanawiać się nad tym, na ile kolor włosów wpłynie na charakter naszego malca, nie czyńmy z niego wyznacznika jego osobowości.Dzieci o rudej czuprynce są równie pogodnymi, wesołymi szkrabami, jak ich blond czy ciemnowłosi koledzy.