Sprawdzamy, czy stosowanie diet roślinnych u dzieci jest bezpieczne.
Rodzice na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej stają przed dylematem – jak żywić swoje dziecko? Sprawdzamy, czy diety bezmięsne są odpowiednie także dla najmłodszych.
Bez względu na powody swoich decyzji żywieniowych (aspekty zdrowotne, etyczne czy środowiskowe), osoby stosujące dietę wegetariańską lub wegańską są przekonane, że wybrany przez nie sposób żywienia jest najlepszym z możliwych. Trudno się dziwić, że podobne zwyczaje żywieniowe chcieliby przekazać swojemu dziecku. Pytanie, czy diety bezmięsne są w pełni bezpieczne i wartościowe także dla najmłodszych?
Odpowiedź Amerykańskiej Akademii Dietetyki i Żywienia jest jasna: dieta roślinna jest bezpieczna na każdym etapie życia, w tym w okresie niemowlęctwa i dzieciństwa. Podobne stanowisko mają Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci oraz Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Jak twierdzą ich specjaliści, diety wegetariańskie mogą być stosowane przez niemowlęta i małe dzieci, o ile dziecko pozostaje pod opieką dietetyka.
Dieta wegetariańska u dziecka
Zgodnie z wytycznymi WHO niemowlę przez pierwsze sześć miesięcy życia powinno być karmione wyłącznie mlekiem mamy. Jak się okazuje mleko kobiet, które nie jedzą mięsa ma bardzo podobny skład do pokarmu mam, które mleko spożywają.
O czym jednak pamiętać po upływie pierwszego półrocza? Rozpoczynamy klasyczne rozszerzanie diety dziecka, pomijając etap podania dziecku mięsa. Podajemy warzywa, następnie kaszki, owoce, ugotowane na twardo jaja, kolejno kasze i makarony ze zbóż z pełnego przemiału. W klasycznej diecie wegetariańskiej ryby nie są spożywane, jednak w przypadku dziecka warto zrobić wyjątek – są bogate w kwasy omega-3, pełnowartościowe białko i żelazo, które są niezbędne dla jego prawidłowego rozwoju.
W diecie małego wegetarianina warto zwrócić uwagę właśnie na żelazo i witaminę B12. Żelazo pochodzące z roślin przyswaja się gorzej niż to pochodzenia mięsnego. Cennym źródłem żelaza będą na pewno kaszki dla niemowląt, zaś po odstawieniu od piersi – mleko modyfikowane. Witamina B12 obecna jest wyłącznie w mięsie – produkty roślinne zawierają jedynie jej nieaktywne formy. By uniknąć niedokrwistości i zaburzeń neurologicznych, warto pomyśleć o suplementacji tej ważnej witaminy – oczywiście pod okiem pediatry.
Dieta wegańska u dziecka
Dieta wegańska jest bardziej restrykcyjną formą wegetarianizmu, ponieważ nie zawiera żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym także nabiału i jaj. Oznacza to ryzyko poważnych niedoborów, które mogą wpłynąć niekorzystnie na zdrowie i rozwój dziecka. Wymienia się wśród nich m.in. niską gęstość mineralną kości, choroby krwi, zaburzenia neurologiczne czy dysfunkcje poznawcze. Z tego względu wegetarianizm niewątpliwie będzie wyborem bezpieczniejszym i to jego rodzice powinni rozważyć w pierwszej kolejności.
Jeśli rodzice decydują się na wprowadzenie weganizmu u dziecka, muszą wykazać się ogromną odpowiedzialnością i powinni to zrobić pod czujnym okiem specjalisty.
Niestety, także to bywa trudne, bo w Polsce ciągle brakuje oficjalnych rekomendacji i zaleceń na ten temat. Jeśli chodzi o pierwsze miesiące życia dziecka, sytuacja wygląda podobnie jak w przypadku wegetarianizmu – mleko weganek ma podobny skład do mleka matek spożywających produkty odzwierzęce, dlatego spełnia zapotrzebowanie żywieniowe niemowlaka.
Rozszerzanie diety również zaczyna się podobnie – warzywa, przetarte owoce, a około 1 roku życia kasze, rośliny strączkowe i makarony z pełnego ziarna. Na tym etapie zamiast podawania dziecku mięsa, rodzice wzbogacają jadłospis malucha o tofu. By zapewnić odpowiednią podaż tłuszczów, warto pamiętać o takich produktach, jak awokado, oleje roślinne czy masło orzechowe. W pierwszych trzech latach życia zaleca się wprowadzić orzechy, pestki oraz nasiona (np. nasiona chia, sezam). By dostarczyć dziecku odpowiednią ilość białka, jego menu musi zawierać przetwory sojowe, warzywa, rośliny strączkowe oraz wspomniane już orzechy i nasiona.
Pod kontrolą specjalistów
Podsumowując, dzieci mogą stosować dietę wegetariańską i wegańską, jednak warto, a nawet trzeba, by odbywało się to pod kontrolą doświadczonego dietetyka. Pamiętajmy, że dopiero przy optymalnym zaplanowaniu diety te spełniają potrzeby odżywcze niemowląt i dzieci oraz umożliwiają ich prawidłowy rozwój – składniki potencjalnie niedoborowe w dietach roślinnych (jak chociażby białko, wapń, żelazo, cynk, witamina D, witamina B12) są bowiem kluczowe dla wzrostu i rozwoju młodego organizmu.
Należy przy tym pamiętać o regularnych kontrolach stanu odżywienia i stopnia rozwoju dziecka, a wszelkie wątpliwości w tych kwestiach rozwiewać na bieżąco z zaufanym i sprawdzonym pediatrą.
Z obserwacji wynika, że dzieci przebywające na dietach wegetariańskich mogą mieć wolniejsze tempo wrastania, zaś masa ich ciała może mieścić się w dolnej granicy normy, z czasem jednak doganiają rówieśników.
Co ważne, nie stwierdzono istotnych różnic między gęstością kości, a co za tym idzie ryzykiem złamań kości wśród dzieci na diecie wegetariańskiej oraz tradycyjnej.