Mogą być małe, prawie niewidoczne, w innych jednak przypadkach obejmują całą okolicę krocza. Czym są kłykciny kończyste?
Nie muszą być groźne, ale ryzyka nieprzyjemnych konsekwencji nie można wykluczyć bez odpowiednich badań. Czym są kłykciny kończyste i skąd się biorą?
Ten kłopotliwy wirus
Kłykciny kończyste to kolejny problem, który jest konsekwencją obecności wirusa brodawczaka ludzkiego (tzw. HPV). Mimo, że HPV kojarzy nam się przede wszystkim z rakiem szyjki macicy (ten także jest spowodowany zakażeniem wspomnianym wirusem), w istocie istnieje około stu jego odmian. Część z nich jest jedynie źródłem niegroźnych zmian na skórze, niektóre zaś powodują powstanie nowotworów złośliwych, jak wspomniany już rak szyjki macicy.
HPV jest wirusem, który przenosi się łatwo i szybko, a ryzyko jego nabycia przez kobietę rozpoczyna się w chwili jej pierwszego kontaktu seksualnego. Większość zakażeń ustępuje samoistnie w okresie od 6 miesięcy do około 1 roku. Istnieją czynniki, które zwiększają ryzyko infekcji, a są to: palenie tytoniu, długotrwale stosowanie antykoncepcji hormonalnej, obniżony poziom odporności, cukrzyca, otyłość, nadciśnienie, promieniowanie rentgenowskie, inne choroby przenoszone drogą płciową (jak np. HIV, chlamydia), liczba wcześniejszych ciąż oraz wczesna inicjacja seksualna.
Kłykciny, czyli brodawki
Kłykciny kończyste to brodawki skórne weneryczne, zwane także brodawkami płciowymi, a objawiają się w postaci brodawkowatych zmian w kolorze cielistym. Bywają zarówno płaskie, jak i wypukłe. Zlokalizowane mogą być na zewnątrz narządów płciowych, ale także w ich środku lub wokół odbytu. Najczęściej spowodowane są zakażeniem wirusem HPV 6 i/lub HPV 11. Znacznie rzadziej dochodzi do zakażenia wirusami HPV 16 i 18. Zdarza się też, że kłykciny powstają wskutek wniknięcia wirusa HPV 2, który zwykle powoduje zmiany na rękach, zwane brodawkami zwykłymi.
Kłykciny to problem zarówno kobiet, jak i mężczyzn. U kobiet występują zwykle w okolicach krocza, na wargach sromowych oraz w okolicach odbytu. U mężczyzn pojawiają się po wewnętrznej stronie napletka (co często ma konsekwencje w postaci stulejki bądź załupka), a także na powierzchni żołędzi, w tzw. rowku zażołędnym. Znacznie rzadziej kłykciny obserwuje się na języku, błonie śluzowej gardła, wargach oraz krtani.
Przebieg i leczenie
Przebieg schorzenia jest różny, a zależy od nasilenia zmian. Mogą być to zarówno niewielkie zmiany brodawkowe, jak i wielkie twory, obejmujące całą okolicę krocza, aż po odbyt. Diagnozę można przeprowadzić za pomocą kwasu octowego (sprawia, ze zmiany stają się wyraźniejsze). W przypadku kobiet konieczne jest przeprowadzenie badania ginekologicznego, kolposkopii, która daje odpowiedź na pytanie, czy zmiany dotyczą błony śluzowej szyjki macicy. Zaleca się także przeprowadzenie cytologii, która pozwala na wykazanie ewentualnej obecności nieprawidłowych komórek.
Z uwagi na to, że zaniedbane brodawki mogą prowadzić do poważnych powikłań, jak np. utrudnienia w oddawaniu moczu, naciekanie struktur wewnętrznych itp., ważne jest odpowiednie postępowanie w chwili stwierdzenia ich obecności. Leczenie może polegać na miejscowym stosowaniu maści, mających na celu zahamowanie podziałów komórkowych (tzw. cytostatyki) lub specjalnych kremów oraz leków, których celem jest wywołanie odpowiedzi immunologicznej. Inną strategią leczenia jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego – elektrokoagulacji, krioterapii czy laseroterapii CO2. Niestety, usunięcie zmian nie jest gwarancją zupełnego wyleczenia – zarażony HPV staje się jego nosicielem do końca życia.
Czy wirusowi można zapobiec? Istnieje szczepionka przeciwko HPV, która chroni jednocześnie przed większością nowotworów szyjki macicy, jest zabezpieczeniem przed 40 niebezpiecznymi rodzajami HPV. Zaleca się szczególnie, aby szczepić nią dziewczynki pomiędzy 10. a 14. rokiem życia. Kobiety, które spodziewają się dziecka, a mają świadomość tego, że są nosicielkami HPV i zmagały się wcześniej z kłykcinami kończystymi, powinny koniecznie poinformować o tym swojego lekarza.