Nacięcie krocza – czy można go uniknąć?

Wciąż na niektórych oddziałach położniczych w naszym kraju wykonuje się rutynowo nacięcia krocza, tymczasem wskazane są one w przypadkach rzadkich i bardzo ściśle ustalonych. Nacięcie krocza przy porodzie jest przeprowadzane z dwóch powodów. Po pierwsze, chroni ono okolice krocza przed niekontrolowanym rozerwaniem. Po drugie, ułatwia ono poród i zmniejsza napięcie wywierane przez tkanki kanału rodnego na płód (szczególnie narażona jest jego główka). 

WHO (World Health Organization), czyli światowa organizacja zdrowia, od lat 80-tych minionego stulecia próbuje przeforsować tezę, że nacięcie krocza nie jest zabiegiem koniecznym i uzasadnionym. Z danych przekazywanych do ośrodków monitorujących ilość wykonywanych nacięć wynika, że w większości krajów jest to nadal wielce popularny zabieg.

Przeprowadzane na całym świecie i zakrojone na szeroką skala badania nie stwierdzają jakichkolwiek zalet nacięcia krocza, a tym bardziej konieczności jego przeprowadzania. Ponieważ adaptacja główki dziecka w kanale rodnym potrzebuje czasu, nie można podejmować decyzji o nacięciu krocza zbyt szybko. Zdarza się tak, że tkanki okolicy krocza są bardzo napięte w pierwszej fazie porodu. W jego trakcie, zawłaszcza po wstawieniu się główki i podczas jej porodu napięcie tkanek krocza wyraźnie się zmniejsza, a w niektórych przypadkach wręcz ustępuje. Dzięki temu można uniknąć interwencji chirurgicznej w postaci nacinania krocza.

Wielu lekarzy dokonuje nacięcia krocza w sytuacjach, które tego wymagają. Zdarzają się również przypadki przedłużającego się porodu, w trakcie którego nacięcie krocza wyraźnie przyspiesza jego przebieg. Podkreślić jednak trzeba, że nie ma nic gorszego niż pośpiech – zarówno w życiu jak i w trakcie porodu. Okolice kobiecego krocza wykazują zdolności adaptacyjne, więc niejednokrotnie wystarczy powstrzymać się od ich nacięcia, a poród odbędzie się bez przeszkód – i bez interwencji chirurgicznej.

Czy nacięcie krocza naprawdę jest niezbędne?

Istnieje wiele nieprawdziwych tez na temat zabiegu nacięcia krocza. Dzięki wnikliwym badaniom udało się większość z nich obalić. Przeprowadzone na całym świecie doświadczenia podważyły powszechny pogląd, że nacięcie krocza ułatwia poród, zapobiega jego pęknięciu oraz chroni główkę dziecka (szczególnie wcześniaka).

Liczne publikacje naukowe potwierdzają jedynie, że nacięcie krocza jest łatwiejsze do zaopatrzenia chirurgicznego niż jego rozerwanie. Potwierdzono również, że narządy rodne szybciej wracają do fizjologicznego funkcjonowania po kontrolowanym nacięciu, aniżeli po pęknięciu krocza.

Przebieg nacięcia krocza obejmuje znieczulenie miejscowe lub ogólne, dokładne nacięcie wzdłuż środkowej linii krocza oraz zszywanie po porodzie. Pomimo że nacięcie krocza może pomóc w uniknięciu niekontrolowanego rozciągnięcia tkanek podczas porodu, to jednak jest to zabieg chirurgiczny, który może wiązać się z pewnym ryzykiem powikłań, takich jak:

• infekcje,
• krwawienie
• ból blizny po cesarskim cięciu,
• trudności w gojeniu się rany.

Decyzja o nacięciu krocza powinna być zawsze podejmowana indywidualnie przez lekarza i pacjentkę, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności i czynniki ryzyka.

Co zrobić przed porodem, aby uniknąć nacięcia krocza?

Co można zrobić, by nie mieć naciętego krocza, często niepotrzebnie?

Pozycja do porodu zapobiegająca pęknięciu krocza

Przede wszystkim – najlepszym sposobem na zapobieganie pęknięciom jest poród w pozycji wertykalnej.

Sprawdź więcej: Pozycje do porodu zmniejszające ryzyko nacięcia krocza

Ćwiczenia mięśni Kegla zapobiegająca pęknięciu krocza

Bardzo popularną i szeroko stosowaną metodą ochrony przedporodowej krocza są również ćwiczenia mięśni Kegla. Polegają one na tym, że ciężarną uczy się napinać mięśnie w okolicy cewki moczowej i wokół pochwy. Dzięki tym ćwiczeniom ciężarna nie tylko zapobiega nacięciu krocza, ale jednocześnie poprawia elastyczność mięśni pochwy. Jest to bardzo pomocne po porodzie. Otóż wyćwiczone, elastyczne i sprawne mięśnie pochwy umożliwiają odtworzenie anatomicznego układu po porodzie.

Dzięki tym ćwiczeniom kobiety mogą uniknąć poszerzenia światła pochwy i zniwelować dyskomfort w pożyciu seksualnym. Odpowiednie wyćwiczenie tych mięśni, jak również ich uelastycznienie zapobiega nacinaniu krocza podczas porodu. Skuteczne ćwiczenia polegają na zaciskaniu tych partii mięśni i utrzymywaniu skurczu przez kilka sekund. Następnie relaksuje się je i napina ponownie. Ćwiczenia należy powtarzać kilka razy dziennie. Powinny one trwać około 10-15 minut. Ćwiczenia te są skuteczne szczególnie w porze porannej, zanim ciężarna wstanie z łóżka.

Olejki przygotowujące krocze do porodu zapobiegające pęknięciu krocza

Bardzo skuteczną metodą prewencji jest masaż okolic krocza. Można stosować olejki przygotowujące krocze do porodu, najlepiej zawierające w swoim składzie witaminę E. Masaż powinien być wykonywany przez ciężarną w ostatnim trymestrze ciąży, najlepiej dwa, trzy razy dziennie po około 5-10 minut.

Sprawdź więcej: Masaż krocza – olejek przygotowujący krocze do porodu

Ćwiczenia zapobiegające pęknięciu krocza

Skuteczne są również ćwiczenia relaksująco-rozciągające. Liczne zajęcia aerobiku proponują fakultatywnie zajęcia dla kobiet ciężarnych. Maja one nierzadko w swym repertuarze również ćwiczenia rozciągające. Odpowiednie przygotowanie skóry, tkanki podskórnej i więzadeł okolicy krocza do porodu może skutecznie zapobiegać jego nacięciu. Bardzo pomocne jeśli chodzi o ćwiczenia może okazać się regularne uczęszczanie na basen. Szczególnie polecaną pozycją jest styl klasyczny, czyli żabka. Szkoła rodzenia również jest pewnego rodzaju forma prewencji przed zabiegiem nacięcia krocza. Kontakt w trakcie zajęć z położną umożliwia uzyskanie niezbędnych informacji co do sposobu parcia w drugiej fazie porodu, który ogranicza ryzyko nacięcia krocza.

Rozmowa z lekarzem i położną przed porodem

Ważnym krokiem, który powinna podjąć przyszła mama w celu uniknięcia nacięcia krocza, jest kontakt z lekarzem i położną. Rodząca powinna ich poinformować, że chce uniknąć tego zabiegu. Lekarze i położne są na ogół dobrze zorientowani w temacie. Poinstruują oni zatem, co należy robić, aby uniknąć cięcia, poinformują również o sytuacjach, w których jest ono nieuniknione.

Należy jednak pamiętać o tym, że nawet najbardziej pracochłonne przygotowanie mięśni, więzadeł i skóry okolicy krocza nie zawsze zapobiega jego nacięciu. W trakcie porodu może się okazać, że zabieg nacięcie jest najlepszym rozwiązaniem zarówno dla Ciebie jak i Twojego dziecka.

Autor: lek. med. Witold Kłosiński