Czy „chrzanić”? Tak! Nie tylko w Wielkanoc, ale przez cały rok! O tym naturalnym antybiotyku rozmawiamy ze specjalistami z NutriCenter.
O chrzanie przypominamy sobie najczęściej na Wielkanoc, a szkoda bo jego właściwości są imponujące i należy stosować go z umiarem przez cały rok. O tym naturalnym antybiotyku rozmawiamy ze specjalistami z NutriCenter.
Chrzan – naturalny antybiotyk
Chrzan zaliczany jest do warzyw kapustnych, które należą do rodziny krzyżowych i posiadają wiele właściwości zdrowotnych. Chrzan można określić naturalnym antybiotykiem, gdyż doskonale radzi sobie z bakteriami, łagodzi kaszel i stany zapalne zatok, przeczyszcza nos oraz wzmacnia układ odpornościowy dzięki zawartości, nadającemu mu specyficzny zapach, związku siarki o nazwie silgin.
Chrzan charakteryzuje wysoka zawartość flawanoidów, glukozynolanów i produktów ich przemian metabolicznych – izotiocyjanian, które mają duże znaczenie w profilaktyce chorób nowotworowych. W 100 g surowego chrzanu znajduje się od 12 do 160 mg glukozynolanów. Szczególnie izotiocyjaniany pomagają organizmowi w szybki sposób usunąć z organizmu substancje rakotwórcze. Badania wykazały, że spożywanie dużej ilości warzyw z rodziny krzyżowych zmniejsza ryzyko zachorowań na nowotwory płuc, żołądka, okrężnicy, odbytu a także prostaty.
Dodatkowo izotiocyjaniany posiadają właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz hamują wzrost bakterii z rodzaju Streptococcus, powodujących próchnicę zębów.
Chrzan – bogactwo składników odżywczych
Warto również wspomnieć o tym, że chrzan charakteryzuje się wysoką zawartością witaminy C (w warzywach kapustnych jej poziom wynosi 48-94mg w 100g). Kwas askorbinowy dodatkowo wspomaga funkcję przeciwnowotworową chrzanu gdyż posiada zdolność do inaktywowania wolnych rodników tlenowych. Ponadto, witamina C stymuluje wytwarzanie kolagenu, bierze udział w syntezie hormonów, zwiększa przyswajalność żelaza, wzmacnia odporność organizmu oraz ma działanie profilaktyczne w chorobie niedokrwiennej serca.
Chrzan zawiera wiele składników odżywczych, w tym również witaminy z grupy B, potas, wapń, żelazo i magnez. Te składniki mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia układu odpornościowego, układu nerwowego i kości. Ma również ogromne znaczenie w profilaktyce starzenia się organizmu. Pikantny smak chrzanu może pobudzać wydzielanie soków trawiennych i poprawiać trawienie. Może to być szczególnie przydatne po obfitych posiłkach! Osoby z chorobami żołądka lub problemy z przewodem pokarmowym powinny jednak spożywać chrzan w umiarkowanych ilościach.
Jak przyrządzić chrzan na Wielkanoc (i nie tylk0)?
Najlepiej zetrzeć korzeń chrzanu na tarce i wykorzystać go do przygotowania sosów lub jako dodatek do dań z mięsa lub jaj. Osoba wykonująca w domu to trudne zadanie będzie mieć oczyszczone nie tylko nos i oskrzela, ale również kanaliki łzowe.
Oto prosty przepis, na tradycyjny chrzan, który możesz przygotować na Wielkanoc:
Składniki:
- 300 g korzenia chrzanu
- 2 łyżki octu jabłkowego lub cytrynowego
- 2 łyżeczki cukru
- Szczypta soli
- 100 ml śmietany kremówki (30%)
Sposób przygotowania:
- Obierz korzeń chrzanu i zetrzyj go na drobnej tarce.
- Umieść starty chrzan w misce i dodaj ocet jabłkowy lub cytrynowy, cukier i szczyptę soli.
- Wymieszaj wszystkie składniki.
- Dodaj śmietanę kremówkę i dokładnie wymieszaj, aby wszystkie składniki się połączyły.
- Jeśli chrzan wydaje się zbyt gęsty, możesz dodać trochę więcej śmietany
- Przełóż chrzan do słoika i przechowuj w lodówce
Gotowy chrzan możesz podawać jako dodatek do jajek, mięsa, kiełbas, chleba i innych potraw wielkanocnych. Smacznego!
autor: Justyna Siwek, NutriCenter, Koło Naukowe Przy Zakładzie Żywienia Człowieka IZP UJCM
Piśmiennictwo:
- Gawęcki J.; Żywienie człowieka tom 1. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2010. s. 271-275
- Jarosz M.; Normy żywienia człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. s. 193-194
- Kwiatkowska E.; Izotiocyjany wasabi. Postępy Fitoterapii. 1,2007. 7-11
- Majewski G.; Lubecka-Pietruszewska K., Kaufman-Szymczyk A., Fabianowska-Majewska K.; Przeciwnowotworowe właściwości wybranych roślinnych polifenoli z grupy flawonoidów i stilbenów. Zdr Publ 2012;122(4); s. 434-439