Dlaczego dzieci budzą się w nocy?

Sen pozwala dziecku zdrowo rosnąć i jest bardzo ważny dla prawidłowego procesu dojrzewania mózgu. Niemowlęta zazwyczaj budzą się w nocy co ok. 3-4 godziny.  Dlaczego dzieci budzą się w nocy?

Ile snu potrzebuje dziecko?

Nie da się jednoznacznie określić ile snu potrzebuje Twoje dziecko. U noworodków wygląda to różnie – w zależności od temperamentu czy chociażby pory roku. Maleństwo do 1. miesiąca życia potrzebuje ok. 16-22 godziny snu, z częstymi przerwami, niezależnie od pory dnia. Później stopniowo ten czas się skraca – dziecko przesypia od ok. 10 do ok 16-18 godzin w ciągu dnia, przy czym zaczyna też coraz więcej spać w nocy i coraz mniej w dzień.

Co wpływa na długość snu dziecka?

Ciekawostką jest, że wiele mam obserwuje u noworodka kontynuację zachowań jeszcze z okresu płodowego. Jeżeli dzidziuś przed porodem wykazywał zwiększoną aktywność w określonych porach (ruchy w łonie), często „rozrabia” o tych samych godzinach również po narodzinach. Noworodek musi się przystosować do życia poza brzuszkiem – gdzie bodźce zewnętrzne były mocno ograniczone, za to cały czas bobas słyszał bicie serca i kojącą obecność mamy.

U niemowląt i małych dzieci jednym z głównych powodów budzenia się w nocy może być głód. Dzieci rosną szybko i mogą potrzebować karmienia przez całą dobę, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia. Dzieci, które potrafią zjeść dużo – z reguły dłużej śpią. Dzieci o mniejszych żołądkach, wynikających z mniejszej masy urodzeniowej, np. wcześniaki – mogą częściej się budzić, ponieważ potrzebują więcej kalorii, żeby nadrobić zaległości.

Inną przyczyną częstego budzenia się maluchów są różne nieprzyjemne wrażenia związane z kolką, ząbkowaniem czy chociażby koniecznością zmiany pieluszki. Mokra lub brudna pieluszka może sprawić, że dziecko się budzi. Wymiana pieluszki może pomóc dziecku zasnąć ponownie.

Zaskakująco, również nadmiar bodźców i zmęczenie mogą doprowadzić do trudności z zasypianiem lub do częstych nocnych przebudzeń.

Sposoby na dobry sen niemowlaka

Jest wiele sposobów na dobry sen niemowlaka, które często przynoszą zadowalające efekty, potwierdzone opiniami rodziców na forach:

• spowijanie – jest to dość ciasne owijanie noworodka w kocyk lub rożek, co przypomina dziecku ograniczenia swobody w łonie matki. Stosowanie tego sposobu jest wskazane jedynie przez krótki czas, ponieważ dłuższe ograniczanie swobody może źle wpłynąć na rozwój ruchowy maleństwa. Ponadto nie wszystkie dzieci lubią takie ograniczenia;
  jednostajny szum – np. odgłos odkurzacza czy okapu kuchennego działa uspokajająco i usypiająco na wiele dzieci – warto eksperymentować z różnymi metodami, aby znaleźć te, które najlepiej działają dla danego dziecka;
• karmienie piersią – jest oczywistym i niezawodnym sposobem uspokajania maleństwa, zarówno ze względu na ciepło i bliskość mamy, jak i pełny brzuszek;
• łóżeczko ustawione w oddaleniu od grzejników i innych źródeł ciepła, które mogą wysuszać powietrze i powodować podrażnienie wrażliwych śluzówek dziecka;
• stworzenie spokojnego otoczenia snu – warto stworzyć warunki sprzyjające snu, zapewniając ciche, ciemne i komfortowe środowisko w pokoju niemowlaka. Przyjemna temperatura i odpowiedni poziom wilgotności mogą także pomóc.
• rutyna – ustalenie regularnej rutyny przed snem może pomóc w sygnalizowaniu niemowlakowi, że zbliża się czas na drzemkę. Może to obejmować kąpiel, czytanie książek, kołysanie lub kojące zabawy.

Zdrowie malucha jest najważniejsze

Zapewnienie dziecku właściwych warunków do snu nie tylko może spowodować, że będzie się ono rzadziej budziło. Jest też bardzo ważne ze względu na zapobieganie tzw. zespołowi śmierci łóżeczkowej – SIDS (od ang. Sudden Infant Death Syndrom). Obecnie zespół dotyka średnio 2 noworodków na 1000. Przyczyny nagłej śmierci zdrowych niemowlaków, które mają zaledwie 1-12 miesięcy (najczęściej 2-4) nie są jeszcze dokładnie wyjaśnione, jednak w wielu krajach udało się znacznie zmniejszyć występowanie tego zjawiska poprzez wpojenie właściwych zachowań rodzicom. Wiadomo, że pewne czynniki (np. spanie na brzuszku) mogą podwyższać ryzyko wystąpienia SIDS.

W związku z powyższym zdecydowanie należy przestrzegać następujących wskazówek:

• nie wolno dziecka przegrzewać – właściwa temperatura w sypialni to 17-20°C. Ponadto ważne jest, żeby dziecko nie było zbyt grubo ubrane. Jeżeli podejrzewasz, że jest mu zbyt gorąco lub zimno – dotknij brzuszka albo karku. Pot, zmierzwione włosy, gorączka, wysypka i przyspieszony oddech wskazują, że trzeba ściągnąć przynajmniej jedną warstwę ubranek. Naturalna regulacja temperatury odbywa się poprzez główkę, więc ciepła czapeczka w czasie snu również nie jest odpowiednia. Ponadto wskazane jest regularne wietrzenie pokoju, w którym śpi maleństwo;
• bardzo ważna jest właściwa pozycja ciała śpiącego malucha – niemowlak nie powinien on spać na brzuszku – wyjątek stanowią wyraźne wskazania lekarskie;
• bezpieczne łóżeczko – należy wyjąć z łóżeczka wszystko, co może nakryć buzię śpiącego dziecka (zabawki, kocyki, poduszki itp.)
• w pierwszych miesiącach życia łóżeczko powinno stać blisko łóżka rodziców, dzięki czemu łatwiej jest zaobserwować ewentualny przedłużający się bezdech. Dodatkową korzyścią jest możliwość uspokojenia dziecka poprzez głaskanie go po główce i rączkach bez podnoszenia się z łóżka – gdyby przebudziło się w nocy;
• na koniec rzecz – wydawałoby się – oczywista, ale nie można jej pominąć – dziecko nie powinno przebywać w pomieszczeniach, w których znajduje się dym papierosowy.

Jeżeli dziecko źle sypia – pomimo wysiłków rodziców i braku problemów zdrowotnych – najlepiej jest po prostu zaakceptować te trudności. Trzeba sobie uświadomić, że jest to okres przejściowy i na pewno prędzej czy później minie, tak jak konieczność stosowania pieluszek czy karmienia piersią. Stresowanie się tym faktem może nam tylko zaszkodzić, a pogodzenie się z sytuacją i spokojne przeczekanie kłopotów jest tak zwanym „złotym środkiem”.

Pamiętaj, że każde niemowlę jest inne, więc może być konieczne dostosowanie tych metod do indywidualnych potrzeb i preferencji dziecka. Jeśli niemowlę ma trudności ze snem, warto skonsultować się z pediatrą, aby wykluczyć ewentualne problemy zdrowotne i uzyskać dodatkowe porady dotyczące snu.