Czy dziecko, któremu udało się uniknąć utonięcia, jest już zupełnie bezpieczne? Niestety nie. Zdarzają się sytuacje, w których śmierć w wyniku podtopienia następuje dopiero jakiś czas po wypadku. Jak do tego dochodzi?
Utonięcie wtórne – co to takiego?
Mimo, że utonięcie wydaje nam się stanem jednoznacznym – w wyniku zanurzenia w wodzie i zbyt długiego przebywania pod nią dochodzi do zablokowania dróg oddechowych, ustania funkcji życiowych organizmu i śmierci – pojęcie to, niestety, kryje w sobie znacznie więcej znaczenia. Zdarzają się bowiem sytuacje, w których śmierć w wyniku podtopienia następuje kilka godzin po wypadku – nawet 72 godziny później (trzy doby)!
W rzeczywistości nazwa zjawiska jest nieco myląca, bo zgon nie następuje w wyniku utonięcia, ale powikłań po podtopieniu. W czasie podtopienia do układu oddechowego dostaje się duża ilość wody, która drażni płuca i utrudnia oddychanie. Czasami w czasie przebywania pod wodą do organizmu dostają się także niebezpieczne związki chemiczne, jak np. chlor (ryzyko powikłań po wypadku w zbiorniku z chemicznie oczyszczaną wodą jest większe). Zgromadzone substancje coraz bardziej utrudniają funkcjonowanie układu oddechowego, co ostatecznie może doprowadzić do jego zupełnego ustania (niewydolność oddechowa, niedotlenienie organizmu, obrzęk płuc) i śmierci. Mimo tego, że nadal niewielu rodziców ma świadomość tego zagrożenia, jest ono naprawdę realne – rocznie notuje się ponad 1000 przypadków śmiertelnych wtórnych utonięć wśród dzieci.
Jakie są objawy?
Symptomy zagrożenia utonięciem wtórnym to:
- problemy z oddychaniem;
- gwałtowny kaszel;
- objawy zaburzonego funkcjonowania mózgu: np. niewyraźna mowa, problemy z koncentracją;
- poczucie znużenia, osłabienia, ospałości, skrajnego wyczerpania;
- możliwy częściowy brak świadomości.
Uwaga! Jeśli po zachłyśnięciu się wodą dziecko zwymiotowało, należy zachować szczególną ostrożność.
Jak temu zapobiec?
Pamiętajmy, by zabierać dziecko tylko na baseny i kąpieliska, które są odpowiednio dostosowane do potrzeb najmłodszych i spełniają wszelkie wymogi bezpieczeństwa. Nie spuszczajmy dziecka ani na moment z oczu nawet, jeśli zbiornik jest płytki. Nawet, jeśli nie dojdzie do podtopienia, a jedynie zachłyśnięcia, należy dopilnować, by dziecko wykrztusiło całą wodę, a następnie – zabrać je do szpitala i dla pewności skontrolować wszystkie czynności życiowe.
Jeśli dojdzie do sytuacji podtopienia, należy jak najszybciej wyjąć dziecko z wody, położyć na ziemi i unieruchomić mu głowę, do czego może posłużyć np. zwinięty ręcznik czy koc. Należy okryć dziecko, by zapobiec wychłodzeniu organizmu oraz podjąć próby nawiązania z nim kontaktu. Jeśli się nie udają – dziecko nie reaguje na słowa, klepanie po ramieniu, lekkie potrząsanie, należy odchylić mu głowę do tyłu i udrożnić drogi oddechowe.
Jeżeli dziecko oddycha należy je położyć na boku w pozycji bezpiecznej i wezwać pogotowie. Zanim pomoc nadjedzie, należy regularnie sprawdzać oddech dziecka. Jeśli po wyjęciu z wody dziecko nie oddycha, należy jak najszybciej rozpocząć resuscytację (30 uciśnięć klatki piersiowej, 2 oddechy ratownicze). W tym czasie ktoś inny powinien wezwać pomoc. Kiedy dziecku wróci oddech, należy je położyć w pozycji bocznej ustalonej i okryć.