Czy ciąża może umiejscowić się w innym miejscu? Może! I jest to bardzo niebezpieczne dla przyszłej mamy!
Celem pierwszej wizyty u ginekologa po pozytywnym teście ciążowym jest nie tylko potwierdzenie ciąży, ale także sprawdzenie, czy jest ona właściwie umiejscowiona. Bo możliwych lokalizacji jest więcej, niż nam się wydaje…
Ciąża poza macicą
Właściwie, to znaczy w jamie macicy. Niestety, czasami badanie USG wykazuje, że pęcherzyk ciążowy nie znajduje się tam, gdzie powinien. Wówczas mamy do czynienia z tzw. ciążą ektopową, czyli pozamaciczną. To przypadek, w którym zapłodnione jajo nie dociera do celu swojej wędrówki, ale zatrzymuje się, np. w jajowodzie. Taka ciąża to stan patologiczny, wymagający interwencji chirurgicznej, czyli usunięcia, nie tylko z uwagi na fakt, że zarodek nie ma warunków do właściwego rozwoju.
Dziecko rosnąc poza jamą macicy może spowodować pęknięcie jajowodu i krwotok, który jest niebezpieczny także dla zdrowia i życia matki.
Ogólnie wyróżnia się cztery rodzaje ciąży pozamacicznej: ciążę jajowodową, jajnikową, szyjkową oraz brzuszną. Pytanie, dlaczego zapłodnione jajeczko „gubi” drogę? Powodów może być kilka. Wśród przyczyn ciąży pozamacicznej podaje się anatomiczne wady rozwojowe, jak np. zwężenie jajowodu, przeszkody anatomiczne nabyte w następstwie zmian zapalnych, np. zrosty, operacje jamy brzusznej czy nieswoiste zakażenia. Na początku ciąża daje takie same objawy, jak ta prawidłowa: zatrzymanie miesiączki i pozytywny test ciążowy (zarówno z moczu, jak i z krwi). Z czasem – jeśli kobieta odpowiednio wcześnie nie uda się do lekarza, pojawia się plamienie ciemną krwią i ból w dole brzucha. To już poważne symptomy, które powinny skłonić do natychmiastowej wizyty lekarskiej.
Ciąża w bliźnie po cesarskim cięciu
Kobiety, które rodziły drogą cesarskiego cięcia znajdują się w pewnym sensie w grupie podwyższonego ryzyka, jeśli chodzi o powstanie ciąży pozamacicznej. Powodem są nie tylko wspomniane już zrosty, które mogą się utworzyć w wyniku niewłaściwego gojenia się rany powstałej podczas przecięcia jamy brzusznej. Najrzadziej występującą, a jednak zdarzającą się coraz częściej, formą ciąży ektopowej jest bowiem ta, która rozwija się w bliźnie po cesarskim cięciu. Najrzadziej, wcale nie oznacza rzadko. Bo o ile do roku 2001 literatura podaje zaledwie 19 przypadków tego rodzaju ciąży, w 2006 opisano ich już 155, zaś w roku 2011 – aż 751.
Czy to na pewno ciąża pozamaciczna? I tak i nie. Jajo płodowe na pewno nie jest umiejscowione właściwie, ale w przeciwieństwie do powyżej wspomnianych przypadków, usytuowane jest w niszy blizny mięśnia macicy, czyli w bezpośrednim kontakcie z jamą macicy (czasami stanowi jej integralną część). Z tego też względu ciąża pozamaciczna w bliźnie po cesarskim cięciu – w odróżnieniu od innych jej typów – ma jakieś szanse zostać donoszona. Istnieje nadzieja na to, że przesunie się w kierunku jamy macicy i zacznie rozwijać się prawidłowo. W każdym przypadku jest to jednak stan wysokiego ryzyka, a ciąża uznawana za wysoce zagrożoną.
Ciąża w bliźnie – i co dalej
Niestety, najbardziej prawdopodobny scenariusz jest taki, że ciąża przemieści się w głąb mięśnia macicy, a to rodzi niebezpieczeństwo pęknięcia jej jamy. Z uwagi na ogromne ryzyko groźnych dla zdrowia (utrata macicy – utrata płodności, uszkodzenie pęcherza moczowego), a nawet życia matki powikłań takiego stanu, większość lekarzy zaleci zakończenie ciąży zlokalizowanej w bliźnie w I trymestrze. Jak się to odbywa?
Jeszcze do niedawna główną metodą stosowaną w takich przypadkach była laparoskopia i mechaniczne usunięcie ciąży. Z uwagi jednak na coraz częstsze diagnozowanie tego rodzaju ciąż (prawdopodobnie wynik coraz częstszego przeprowadzania cc), specjaliści zaczęli szukać nowych metod radzenia sobie z tym przypadkiem klinicznym. Najnowsza metoda polega na użyciu fal ultradźwiękowych – w wyniku skierowania ich na patologicznie zmienione miejsce dochodzi do martwicy niewłaściwych tkanek. Następstwem jest zmniejszenie poziomu beta-HCG do zera i brakiem jaja płodowego w obrazie USG.
Cesarka na życzenie – nie zawsze świadoma
Badania i obserwacje pokazują, ze czas, jaki upłynął pomiędzy przeprowadzeniem zabiegu cesarskiego cięcia, a następną ciążą nie ma wpływu na powstanie ciąży w bliźnie – udokumentowano przypadki takiej ciąży zarówno po 6-cio miesięcznym, jak i 12-letnim odstępie. Nie odnotowano także żadnego związku między występowaniem tego rodzaju ciąży a wiekiem kobiety czy liczbą wykonanych cięć.
Wynika z tego, że zagrożenie istnieje w przypadku każdej matki, która rodziła wcześniej drogą cesarskiego cięcia. Jego świadomość powinna mieć więc każda kobieta, która rozważa poród tą drogą – zwłaszcza bez klinicznych wskazań. Niestety, o takich przypadkach mówi się zdecydowanie zbyt rzadko, a kobieta dowiaduje się o możliwości powstania ciąży w bliźnie zwykle na własnym przypadku.