Kiedy można poczuć pierwsze ruchy dziecka? W jaki sposób je liczyć? Co nas powinno zaniepokoić i kiedy natychmiast należy zgłosić się do lekarza prowadzącego ciążę?
Fika koziołki, kopie nóżkami, obraca się, chwyta za sznur pępowiny, kręci głową – to tylko niektóre z „ćwiczeń gimnastycznych”, jakie już w życiu płodowym wykonuje nasze dziecko. Ruchy malca są niezwykle istotne dla jego rozwoju. A każda mama z niecierpliwością czeka na tego pierwszego kopniaka w brzuch. Kiedy więc czuć pierwsze ruchy dziecka? W jaki sposób je liczyć? Co nas powinno zaniepokoić i kiedy natychmiast należy zgłosić się do lekarza prowadzącego ciążę?
Kopie, pływa, fika koziołki
Zarodek porusza się już ok. 7. tygodnia, ale są to tak delikatne ruchy, że matka ich nie odczuwa. To chwile, kiedy maluch ma sporo miejsca w macicy i może wykonywać dowolne ruchy – machać nóżkami, rączkami, przeciągać się i wiercić do woli. W późniejszym czasie – kiedy płód jest sprawniejszy i bardziej rozwinięty – zaczyna prawdziwe gimnastyczne akrobacje. Fika koziołki, kopie nóżkami, obraca się, chwyta za sznur pępowiny, kręci głową. Jak na kilkunastotygodniowego malca, to całkiem niezły zestaw ćwiczeń, nieprawdaż?
Okazuje się, że ruchy dziecka są niezwykle istotne dla jego rozwoju. Przewroty, obracanie się czy kołysanie sprzyja ćwiczeniu zmysłu równowagi. Dziecięca gimnastyka nie tylko sprawia maluchowi przyjemność, ale też rozwija mózg, wyrabia zdolność lokalizacji bodźców dotykowych, ćwiczy mięśnie, kości i stawy, ma wpływ na koordynację nerwowo-mięśniową.
Pierwsze ruchy
Pierwsze ruchy dziecka mama zazwyczaj odczuwa około 20. tygodnia w pierwszej ciąży. W ciążach kolejnych może to nastąpić znacznie wcześniej – około 18., a czasem nawet 16. tygodnia. Szczuplejsze kobiety mają to szczęście, że dużo wcześniej, ale i wyraźniej czują ruchy malca. Nie spodziewajmy się jednak, że już w połowie ciąży dziecko od razu uraczy nas silnym kopniakiem. Pierwsze ruchy są raczej odczuwane jako bulgotanie, drapanie czy delikatne muśnięcia – zwane często przez mamy „motylkami”. Początkowo ruchy dziecka są tak nieznaczne, że ciężko je odróżnić np. od perystaltyki jelit.
Pod koniec drugiego trymestru dziecko jest szczególnie aktywne. Pod koniec ciąży ruchy stają się zaś mniej intensywne, mogą być jednak bardzo dokuczliwe, a nawet bolesne. Smyk ma bowiem już coraz mniej miejsca, a próbując wyprostować nóżki może dać znać o swoim istnieniu naprawdę mocnym kopniakiem.
Raz, dwa, trzy
Aktywność płodu jest cechą osobniczą – nie każde dziecko rusza się w ten sam sposób. Dzieci przecież już w życiu płodowym mają różne temperamenty – jedne są bardzo spokojne, inne stale przypominają o sobie mocnymi ruchami. Dlatego nie ma ścisłych, uniwersalnych parametrów co do prawidłowej liczby ruchów dziecka. To matki najlepiej rozpoznają czas snu czy wybryków malca. Szybko uczą się, kiedy i w jaki sposób dziecko najczęściej się porusza.
Przyjmuje się jednak, że matka powinna odczuwać około 10 ruchów dziecka w ciągu godziny. Szczególnie po 28 tygodniu ciąży, kiedy ruchy płodu są wyraźne, należy codziennie je kontrolować. Mniej niż 10 ruchów na godzinę nie powinno jednak być powodem do nadmiernego niepokoju. Aktywność dziecka w dużym stopniu zależy od aktywności mamy. Ruchy płodu może pobudzić zjedzenie lekkiego posiłku albo wypicie szklanki mleka. Najlepiej je liczyć w pozycji leżącej, na lewym boku – są wtedy łatwiej wyczuwalne.
Karta ruchów płodu
Bardzo pomocna w kontrolowaniu aktywności dziecka jest karta ruchów płodu wg Cardiff. Jest to specjalna metoda polegająca na liczeniu i rejestracji ruchów wykonywanych przez dziecko w jamie macicy w kolejnych dniach, począwszy od trzeciego trymestru ciąży. Zaznacza się na niej czas potrzebny do odczucia 10 ruchów. Obserwację rozpoczyna się o 9:00 rano, a kończy o 21:00.
Na karcie odnotowuje się godzinę, w której wystąpił dziesiąty ruch płodu. Wtedy kończy się obserwacja, a kolejną należy rozpocząć następnego dnia. Kiedy zanotujemy mniej niż 10 ruchów w ciągu 12 godzin, należy jak najszybciej skonsultować to z lekarzem prowadzącym ciążę.
Wezwij lekarza
Mimo tego, że nie ma ścisłych parametrów co do liczby ruchów dziecka, istnieje kilka alarmowych, niebezpiecznych sytuacji, w których powinniśmy wezwać lekarza. W momencie, kiedy na przykład ruchy płodu nagle się zmienią, staną się bardziej gwałtowne albo znacznie osłabną, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Może to być bowiem sygnał, że dzieje się coś niedobrego i należy szybko przeprowadzić zapis KTG oraz badanie USG w celu określenia prawidłowości stanu płodu.
Szczególnie trzeba zwracać uwagę na brak odczuwania ruchów dziecka – jeśli występuje mniej niż 10 ruchów na godzinę albo przez 12 godzin ciężarna w ogóle ich nie odczuwa, natychmiast skontaktujmy się z lekarzem. Brak ruchów może bowiem świadczyć o wewnątrzmacicznym obumarciu płodu.
Pamiętaj więc, natychmiast zgłoś się do lekarza, jeśli:
- minął 22 ciąży, a w ogóle nie czujesz ruchów dziecka;
- nagle ruchy dziecka staną się nienaturalnie gwałtowane;
- nie czujesz ruchów dziecka przez 12 godzin.
***
Ruchy dziecka to niezwykłe wydarzenia dla obojga rodziców. Szczególnie wzruszająca jest chwila odczucia pierwszego ruchu – na zawsze zostaje w pamięci mamy. Nowe życie staje się bowiem w końcu namacalne. Warto w tym czasie pobawić się czasem z naszym dzieckiem, zapukać do brzuszka, zachęcić do ruchu. To doskonała okazja, żeby jeszcze przed porodem nawiązać kontakt z naszym dzieckiem.